Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік

Марат Оспанов атындағ ы Батыс Қ азақ стан Мемлекеттік

Медицина Университеті

Студенттің ө зіндік

жұ мысы

Мамандығ ы : Жалпы медицина

Кафедра: Жаратылыстану ғ ылыми пә ндер кафедрасы

Дисциплина: Ақ параттық -коммуникациялық технологиялар

Курс: 1

Тақ ырыбы: Қ азақ стан Республикасының электрондық ү кіметінің қ ұ рылымы мен портал қ ызметтері

Орындағ ан: Шакабаева. А. Е

Тобы: 107 Б

Тексерген: Медеуова. Р. М

Жоспары:

I. Кіріспе:

«Электрондық ү кіметі» жетістігі.

II. Негізгі:

1. Қ азақ стан Республикасы «Электрондық ү кіметі».

2. «Электрондық ү кіметі» порталы арқ ылы жү зеге асатын қ ызметтер

III. Қ орытынды:

Қ азақ стан Респубикасының электрондық ү кіметі

I. Кіріспе

Электрондық ү кімет – ақ параттық -коммуникациялық технологияларды кең қ олдану жолымен азаматтарғ а жә не ұ йымдарғ а қ ызметтерді ұ сынуғ а максималды бағ ытталғ ан, мемлекеттік органдардың жұ мыс істеу.

«Электрондық ү кімет енгізу – бұ л мемлекеттік басқ арудың тиімділігін жоғ арылатуғ а бағ ытталғ ан ә кімшілік реформаның маң ызды элементі. Біріншіден, ол мемлекеттік процедуралардың тұ нық тығ ын қ амтамасыз етеді, сыбайлас жемқ орлық ты тө мендетуге мү мкіндік туғ ызады. Екіншіден, мемлекеттік аппаратты ұ стау бойынша мемлекеттік шығ ындарды қ ысқ артады жә не бір уақ ытта мемлекеттік қ ызметкерлердің ә леуметтік жағ дайын жоғ арылатады. Ү шіншіден қ ызметінің кә сіпкерлігі мен ПҚ К жақ сартады. Тө ртіншіден, мынадай салық тарды тө леу, ә ртү рлі қ ұ жаттарды ресімдеу жә не алу сияқ ты процедураларғ а кө п уақ ыт кетірмеуге мү мкіндік береді... »
( Нұ рсұ лтан Назарбаев)

Елімізде электронды ү кімет қ ұ ру идеясын Мемлекет басшысы ө зінің республиканы ә лемдегі бә секеге қ абілетті елу елдің қ атарына енгізу туралы Қ азақ стан халқ ына жыл сайынғ ы жолдауында білдірген болатын. 2004 жылғ ы 10 қ арашада электронды ү кіметті ендіру туралы «Қ азақ стан Республикасында электрондық ү кіметті қ алыптастырудың 2005-2007 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттік бағ дарламасы Президент Жарлығ ымен бекітілді.

Бағ дарламаны іске асыру келесі міндеттерді кезең -кезең мен шешу жоспарланғ ан болатын:

Электрондық ү кіметті қ алыптастырудың бірінші кезең інде – ақ параттарды жариялау жә не тарату.

Екінші кезең і - мемлекеттік органдар мен азаматтардың ө зара қ арым-қ атынасына тікелей жә не қ айтармалы жолды интерактивті қ ызмет ұ сынады.

Ү шінші кезең де - қ аржылық жә не заң операцияларын ү кіметтік порталдар арқ ылы жү зеге асыру жолымен транзакциялық қ ызмет кө рсету.

Тө ртінші кезең де - ақ параттық қ оғ амды толық қ алыптастыру.

Бағ дарлама 2005 жылы іске қ осылып 2 жыл ішінде е-ү кіметтің инфрақ ұ рылымы қ алыптастырылып, базалық қ ұ рамдас бө ліктері қ ұ рылды: веб-портал жә не шлюз, ведомствоаралық электрондық қ ұ жат айналымы, куә ландырушы орталық тары, бірың ғ ай кө лік ортасы.
Сонымен қ атар, 2007 жылы бү кіл ел бойынша бірың ғ ай тізілімге біріктірілген жеке жә не заң ды тұ лғ алардың мемлекеттік деректер қ оры тұ рақ ты пайдалануғ а енгізілді. Веб-портал арқ ылы мемлекеттік органдардың 20 интерактивтік қ ызметтері іске асырылды.

2007 жылы электронды ү кіметті дамыту мақ сатында «Қ азақ стан Республикасында электрондық ү кіметті қ алыптастырудың 2008-2010 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттік бағ дарламасы қ абылданды, онда электрондық ү кіметтің базалық инфрақ ұ рылымын жә не қ ол жеткізу тетіктерін кең ейту жә не дамыту мақ саттары алғ а қ ойылды, мемлекеттік басқ арудың жә не ә леуметтік маң ызы бар мемлекеттік қ ызметтерді ұ сыну ү дерістерінің сапасын жә не тиімділігін арттыру мақ сатында электрондық ү кіметтің қ ұ рамдас бө ліктерін дамыту;

Тез қ ұ былып, шапшаң ө згеріп жатқ ан жылдам даму дә уірінде қ арапайым, жең іл жә не ың ғ айлы тә сілмен, қ азіргі заманғ ы технологияларды белсенді қ олдана отырып мемлекеттің қ оғ ам ү шін барлық бағ ытта ұ тқ ыр қ арым- қ атынас жасай білуі бұ қ ара жұ ртшылық тың ө міріне ғ ана емес, тұ тастай елдік бә секелестікке де ө з ә серін тигізбек. Халық тың сұ раныс-талаптарын қ анағ аттандыру, оларғ а кө рсетілетін қ ызметтер сапасын жақ сарту да мемлекеттің қ аншалық ты ақ параттық технологияны игергендігін кө рсетіп, замана кө шіне қ аншалық ты ілесе алғ андығ ын айғ ақ тайды. Осы тұ рғ ыдан алғ анда халық қ а нақ ты қ ызметтерді сапалы жү ргізудің кө рінісі «электрондық ү кімет» арқ ылы жү зеге асатыны да белгілі. Осыдан оншақ ты жыл бұ рын ә лемнің технологияғ а қ арыштағ ан елдерінде пайда болғ ан «электрондық ү кімет» ұ ғ ымы ақ параттық технологияларды кең інен қ олдануғ а негізделіп, азаматтар мен ұ йымдарғ а барынша кең ауқ ымда қ ызмет кө рсетуге бағ ытталып отыр. Қ ысқ аша айтқ анда, «электрондық ү кімет» дегеніміз мемлекет атқ аратын барлық қ ызметтер мен функцияларды электронды формат бойынша сапалы тү рде жү зеге асыру дегенді білдіреді. Қ азіргі таң да ә лем елдері арасында осындай қ ызметті аса белсенді пайдаланатын «электрондық ү кіметке» қ ол жеткізген кө шбасшы ел болып Сингапур саналса, бұ рынғ ы кең естік кең істікте Эстонияның жетістігін сарапшылар жоғ ары бағ алайды. II. Негізгі бө лім Қ азір қ азақ стандық электрондық ү кіметтің қ алыптасуы тұ рақ ты даму ү стінде. «Е-government» термині — мемлекеттік органдардың басын біріктіретін жү йе, яғ ни ғ аламтор арқ ылы халық пен мемлекеттік органдардың арасын жалғ айтын алтын кө пір. Ол арқ ылы мемлекеттік органдардың басын біріктіріп, оларғ а ғ аламтордың, электронды терминалдардың немесе ұ ялы телефондардың кө мегімен тұ рғ ындарғ а қ ызмет кө рсетуге мү мкіндік беретін біртұ тас жү йе. Мә селен, АҚ Ш біртұ тас ү кіметтік ғ аламтор порталы FirstGov 2000 жылы қ ыркү йек айында ашылып, оның тұ сауын сол кездегі ел Президенті Билл Клинтон кесті. FirstGov американдық мемлекеттік мекемелердің жаң а ақ параттық технологияларғ а кө шіруге бағ ытталғ ан ұ лттық бағ дарламаны жү зеге асырудың бастамасы болды. Ғ аламтор портал 20 мың ғ а жуық мемлекеттік веб-тораптардың басын қ осып, ондағ ы ө кілдігі бар ұ йымдар саны 30 мың нан асып жығ ылды. Бір жылдан соң АҚ Ш сенаторлары Дж. Либерман мен Дж. Тернер ақ параттық технологиялар кө мегімен мемлекет тарапынан қ ызмет кө рсетуді жақ сарту ү шін «Электрондық ү кімет туралы» Заң қ абылдауды ұ сынды. Заң жобасы тура біл жылдан кейін қ абылданды да. Америкада ү кіметтің қ ызмет тү рлерін е-қ ызметке кө шіру арқ ылы бюрократиялық рә сімдерді жетілдіру халық қ а кө рсетілетін мемлекеттік қ ызметтің сапасын кө терді жә не оны ұ стауғ а кететін шығ ынды азайтты. Бір ғ ана Ауыл шаруашылығ ы департаменті электрондық тө лем жү йесін орнатқ аннан кейін келісімшарт рә сімдеуге кететін ә кімшілік шығ ындар 77-ден 17 долларғ а тө мендеген. Ал канадалық тә жірибеде бір канадалық азаматты қ абылдап, арыз-шағ ымын ө ң деу ү шін 44 Канада доллары шығ ындалса, осы қ ызметті пошта арқ ылы орындау – 38, телефонмен 8 доллар жұ мсалғ ан. Дә л осы қ ызметті электрондық форматта кө рсету небә рі 1 канадалық долларғ а тең болғ ан. Канадалық тә жірибемен салыстырсақ, еліміздегі электрондық қ ызметте бірқ атар проблема баршылық. Мә селен, қ азақ стандық азаматтардың электрондық ү кіметті кең інен пайдалану мен ақ параттық ресурстарғ а деген сенімді арттыру ү шін канадалық тар сияқ ты жарнама мен ү гіт-насихаттың ә леуетін ә лі де кү шейту қ ажет. Қ азақ станның да «электрондық ү кімет» пор-талының қ оғ амдық сұ раныстар ү десінен шығ атын мү мкіндігі мол. БҰ Ұ Қ азақ станның электронды ү кіметті дайындау барысындағ ы былтырғ ы жұ мыстарына оң кө зімен қ арағ ан секілді. Ұ йымның экономикалық жә не ә леуметтік мә селелер жө ніндегі департаменті «электрондық ү кімет» технологияларын пайдаланудағ ы елдер дайындығ ының жаң а рейтингісін жариялағ ан еді. Олардың кө рсеткішінде Қ азақ стан 46 орынды иеленді. Украина – 54, Ресей – 59, Беларусь 64 болып тұ р. Қ азіргі таң да Қ азақ станда 70 мың ғ а жуық тұ тынушы е-ү кімет қ ызметін пайдалану ү шін тіркеуден ө ткен. Онда 192 елде «электрондық ү кіметті» дамыту жағ дайы туралы деректер келтіріліпті. 2008 жылғ ы 81 орынмен салыстырғ анда бұ л 35 дең гейге кө терілген. Онлайн қ ызметтерін беру бойынша еліміз 0, 5270 индексімен орта ә лемдік дең гейдегі 24 орынғ а жетсе, орта ә лемдік дең гей 0, 286, жаң а енгізілімдерге дайындық бойынша 22 орындамыз. Электрондық мемлекеттік жобаларда азаматтардың «электрондық қ атысу» кө рсеткіші бойынша классификацияда 2008 жылы еліміз 106 орынды иеленсе, былтыр 18 орынғ а табан тіреді. Қ азір «электрондық ү кімет» веб-порталында 1503 ақ параттық қ ызмет жарияланғ ан. Веб-портал арқ ылы мемлекеттік электрондық қ ызметтерді ұ сыну мақ сатында ЭҚ АБЖ ық палдастырылғ ан жә не мемлекеттік деректер қ орын бағ дарламалық қ амтамасыз ету жасалды. Оның ішінде «Мемлекеттік жер кадастры», «Интегралданғ ан салық тық ақ параттық жү йе», «Жеке тұ лғ алар», «Заң ды тұ лғ алар», «Адрестік тізім», «Жылжымайтын мү лік тізімі», Зейнетақ ы тө леу мемлекеттік орталығ ының деректер қ оры бар. Бү гінде «электрондық ү кімет» порталында 41 электрондық қ ызмет іске асырылғ ан. Бү гінгі кү нге дейін «электрондық ү кімет» порталында Ә ділет, Білім жә не ғ ылым, Ішкі істер, Ауыл шаруашылығ ы, Ең бек жә не халық ты ә леуметтік қ орғ ау министрліктері, Жоғ арғ ы сот пен Салық комитетінің 74 интерактивтік қ ызметтері кө рсетілген. Ал 2014 жылғ а қ арай «электрондық ү кімет» шең берінде барлығ ы ә леуметтік-маң ызды мемлекеттік қ ызметтердің жартысынан кө бін виртуалды формағ а ауыстыру жоспарланғ ан. Порталда экономика, білім, мә дениет, ең бек, денсаулық, спорт, туризм жә не адам ө мірінің ө зге де салалары бойынша бірнеше мә тіндік бө лімдерде 2000-нан астам ақ параттық қ ызмет кө рсетіледі. Енді ү йде отырып-ақ сырттың жұ мысын бітіруге мү мкіндік мол. Осы қ ызмет арқ ылы салық тү рлері мен айыппұ лдарды тө леп, анық тамалар алып, некеге тұ руғ а ө тініш беруге жә не онлайн тә ртібінде сотқ а талап арыз беруге болады. «Электрондық Ү кіметті» енгізу ісінде нақ ты нә тижеге жету ү шін халық тың компьютерлік сауаты жоғ ары болып, ақ параттық -телекоммуникациялық қ ызмет желілері мен техникаларына жұ рттың қ олы еркін жетуі тиіс. Замана тілімен айтсақ, елдегі ақ параттық тең сіздік тө мендетілуі керек. Ал біздегі компьютерлік сауаттылық 2, 7 пайыз дең гейінде болса, интернет пайдаланушылардың қ азіргі шамасы 5 пайыздан аспайды. Сол себепті де «Электрондық Ү кіметті» жобасын енгізуді бастап кеткен Ү кімет алдағ ы ү ш жылдың шамасында елдегі компьютерлік сауаттылық дең гейін де, интернет қ ызметін пайдаланушылар санын да 20 пайызғ а дейін ұ лғ айтуғ а кү ш салмақ болып отыр. Сол арқ ылы елімізде қ алыптасқ ан қ азіргі ақ параттық тең сіздікті тө мендетпек ниетте. Осы ниетке жету ү шін Ақ параттандыру жә не байланыс агенттігі 2007-2009 жылдарғ а арналғ ан ақ параттық тең сіздікті тө мендету бағ дарламасының жобасын ә зірлеп, оны жуырда Ү кіметтің қ арауына ұ сынып та ү лгергені мә лім. Қ азақ станда алғ аш рет 2006 жылдың 12- сә уірінде «электрондық ү кімет» порталы ө з жұ мысын бастағ ан болатын. Осы кү ннен бастап елімізде ақ параттық қ оғ амды орнатудың негізі қ аланды десе де болады. Содан бергі кезең де атқ арылып жатқ ан жетілдіру шараларын жү ргізу нә тижесінде қ азіргі уақ ытта 70-тен астам электрондық жә не 2000-нан астам ақ параттық қ ызмет кө рсетулерді ұ сынып отырғ ан портал мемлекеттік қ ызметтерге қ олжетімділік тұ рғ ысынан негізгі бастау болып табылады. Бұ ғ ан дейін веб-порталды қ ұ ру мен дамыту ү ш кезең бойынша: ақ параттық кезең (2005-2006 жылдары), интерактивтік кезең (2006-2007 жылдары), транзакциялық кезең (2008-2009 жылдары) жү зеге асырылғ ан болатын. Порталды іске қ осу барысында Білім жә не ғ ылым министрлігі, Ең бек жә не халық ты ә леуметтік қ орғ ау министрлігі, Индустрия жә не жаң а технологиялар, Ә ділет, Қ аржы, Денсаулық сақ тау, Мұ най жә не газ министрліктері мен Мемлекеттік қ ызмет істері агенттігі жә не Ұ лттық банктің қ ызметтерін қ амтығ ан 377 ақ параттық қ ызмет кө рсетулер ұ сынылды. Ақ параттық қ ызмет кө рсетулерден басқ а, «Электрондық пошта», «Байланыстар», «Кү нтізбелік жоспарлау», «Жазылу» секілді сервистер де қ осымша жү зеге асып келді. Ал соның ішінде ең алғ ашқ ы электрондық қ ызмет тү рі порталда 2007 жылы пайда болғ ан еді. Бұ л ретте Ең бек жә не халық ты ә леуметтік қ орғ ау министрлігіне қ арасты Мемлекеттік зейнетақ ы тө леу орталығ ындағ ы салымшылардың зейнетақ ылық салымдарының есеп-шотқ а тү суі туралы ақ парат берілген болатын. Дә л осы қ ызметтің тү рі кү ні бү гінге дейін порталдағ ы ең кө п сұ ранысқ а ие қ ызмет тү рі болып саналады. Тоқ тала кететін жайт, Қ азақ станда осыдан бес жылғ а жуық бұ рын жү зеге аса бастағ ан электронды тү рдегі қ ызмет кө рсетудің жағ ымды жақ тары ауыз толтырып айтарлық тай. Ең алдымен биліктің халық алдындағ ы қ ызмет сапасы жақ сара тү сті. Екіншіден, шенеунік пен қ арапайым халық арасындағ ы байланыс бойынша жекелеген адамдардың қ атысуы шектеледі. Бұ л сыбайлас жемқ орлық тың алдын алып, талаптанушы, ө тініш жасап, сұ рау салушы тұ лғ ағ а тікелей билікке ортадағ ы делдалсыз шығ уына мү мкіндік туғ ызады. Ү шіншіден, жұ ртшылық ты қ ағ аз бастылық тан арылтып, қ арапайым халық тың уақ ытын ғ ана емес, қ алтасындағ ы қ аржысын да ү немдеуге зор ық палы бар. Мә селен, бұ ғ ан дейін қ ызмет кө рсетудің 74 тү рін жү зеге асыру ү шін 164 тү рлі қ ұ жат қ ажет болатын. Бұ л шамамен алып есепке салсақ, 2010 жыл бойына азаматтардың 62 миллион қ ұ жаттардың кө шірмелері мен тү п нұ сқ аларын ұ сыну қ ажеттігі болғ андығ ын білдіреді. Ә рине, аталғ ан сома қ арапайым жұ ртшылық ү шін айтарлық тай шығ ын болса, мемлекеттік органдар ү шін де ауыр салмақ болатыны даусыз. Соғ ан орай, электронды ү кімет болашақ та да қ ағ аз жү зінде қ ұ жат алмасуды барынша қ ысқ артуғ а алып келеді жә не қ ызметтердің кө п бө лігін біртіндеп электронды форматқ а аудару кө зделеді. Яғ ни, тү птеп келгенде «электрондық ү кімет» шынайы кө рініс бергендегі артық шылық тар: ү немді тү рде ә кімшілік басқ аруды жү зеге асырады; қ оғ ам мен Ү кімет арасындағ ы қ арым-қ атынасты тү бегейлі ө згертеді; биліктің халық алдындағ ы жауапкершілігі артып, қ оғ ам дамуында демократия жетіле тү седі. Ал алдағ ы мақ сат - қ оғ ам назарын «электрондық ү кіметті» барынша пайдалануғ а аудару, азаматтардың қ ызметтерді пайдалануғ а деген қ ызығ ушылығ ын арттыру болып табылады. Расында, жұ ртшылық ты «электрондық ү кімет» арқ ылы мемлекеттік қ ызметтердің ұ сынылатын жең іл жолы туралы ақ параттандырудың маң ызы зор. Бұ л бағ ыттағ ы жұ мыстар да қ арқ ын ала бастады десе болады. Мә селен, ө ткен жылдың нә тижелері бойынша электронды ү кімет порталында 15 мемлекеттік қ ызмет жә не жергілікті атқ арушы органдардың 20 мемлекеттік қ ызметі электронды форматқ а кө шіріліп, «е-gov» порталын пайдаланушылардың саны біржылда бес есеге артқ ан. Ал 2009 жылы алынғ ан анық тамалардың саны 20 мың нан астам болса, 2010 жылы 1, 5 миллионғ а жуық анық тама алынды. Сондай-ақ осы 2011 жылдың тек алты айында 3, 5 миллионнан астам анық тама алынып отыр. 2010 жылы бұ л порталғ а 20 мың дай адам тіркелген болса, биылғ ы жылдың алты айында ғ ана 26 мың дай адам тіркеліп ү лгерді. Кү ніне 20 мың дай адам осы порталдан анық тама алады. Яғ ни кү н ө ткен сайын еселеп ө суде. Жалпы, электрондық ү кімет порталында 70-тен астам электрондық жә не 2000 ақ параттық қ ызмет тү рлері ұ сынылғ ан болса, тағ ы 15 қ ызмет тү рі қ осылатынын айтқ ан едік. Бұ ның ішінде жергілікті ә кімшіліктер мен қ ызмет тү рлері, Ішкі істер министрлігінің қ ызметтері сынды ерекше маң ызды мә селелер ескеріледі. Портал арқ ылы 6 миллионнан астам электрондық анық тама берілген. Ө ткен жылы еліміз электронды ү кіметті дамыту бойынша 192 елдің ішінде 46-орынғ а табан тіреді (2008 жылы 81-орында тұ рғ ан). Ал биылғ ы 2011 жылғ ы кө рсеткіш сарапқ а салынса, Қ азақ стандағ ы да он сатығ а ө рлейді деген ү міт бар. Қ азіргі таң да қ ызметтерді электронды ү кімет порталы, электронды ү кімет тө лем шлюзі арқ ылы тө леуді іске асыру мә селелері бойынша екінші дең гейлі банктер мен белсенді жұ мыстар жү ргізіліп жатыр. Сонымен қ атар баж салығ ын тө леуге байланысты тө лем терминалдары операторларымен, кедендік бақ ылау комитетімен белсенді жұ мыс жү ргізді. Бү гінгі кү ні «электрондық ү кіметтің » шлюзі жасалып, оғ ан Салық комитеті мен Ішкі істер министрлігінің жү йесі қ осылды. Осының арқ асында тұ рғ ындар салық тө леу мен жолда жү ру ережесін бұ зғ аны ү шін салынатын айыппұ лды онлайн режимінде ө теу мү мкіндігіне ие болды. Сонымен қ атар, кең кө лемді PR-компания мен Қ азақ станның барлық аймақ тарында «электрондық ү кімет» жұ мысы туралы оқ ыту-семинарларының жұ ртшылық ү шін маң ызы зор. Мә селен, биылғ ы жылы еліміздің тө рт қ аласында (Астана, Алматы, Қ арағ анды жә не Петропавл) «Ұ лттық ақ параттық технологиялар» АҚ, Байланыс жә не ақ парат министрлігі жә не «Зерде» ұ лттық инфокоммуникациялық холдингі» АҚ Ішкі істер министрлігінің қ олдауымен автокө лік иелеріне айыппұ лды кезексіз тө леуді ү йрету акциясын ө ткізген болатын. Акция барысында ІІМ Жолполициясы басқ армасының тіркеу-емтихан бө лімдері некелген автокө лік иелері жол жү ру ережесін бұ зғ аны ү шін салынғ ан айыппұ лды интернет арқ ылы тө леу мү мкіндіктері туралы ақ парат алып, «электрондық ү кімет» порталының кө мегімен айыппұ л тө леудің жолдарымен танысады. Естерің ізге сала кетсек, жол қ озғ алысы ережесін бұ зғ аны ү шін жол полициясы қ ызметкерлері белгілеген айыппұ лды«электрондық ү кімет» арқ ылы тө леу қ ызметі ө ткен жылдың қ араша айынан бастап еліміздің барлық аймағ ының тұ рғ ындары ү шін қ олжетімдіге айналды. Айыппұ лды «онлайн» тә ртібінде тө леу ү шін жү ргізуші куә лігі не болмаса ә кімшілік бұ зушылық туралы хаттама мә ліметтерін (бланк сериясы, нө мірі, ЖҚ Е бұ зғ ан кү ні) www. egov. kz порталындағ ы арнайы жолақ та кө рсету қ ажет. Осындай қ арапайым шаралар жұ ртшылық ты біршама ә уре-сарсаң нан қ ұ тқ аратыны да белгілі. Білікті мамандар кө мегімен алдағ ы жетіліп, жаң ғ ырып отырудың арқ асында «электрондық ү кіметтің » кө птегенжаң асервистер мен жаң алық тарғ а толығ а тү сетіні даусыз. Соның арқ асында бұ ндай қ ызметтегі ү кімет қ азіргіден де қ олжетімді бола тү спек. Сө з соң ында «электрондық ү кіметтің » игіліктерін, e. gov. kz порталы арқ ылы жү зеге асырылатын қ ызметтер тү рін тағ ы еске сала кеткіміз келеді: - жеке тұ лғ аның жылжымайтын мү лкінің жоқ (бар) екендігі жайлы анық тама алу, баланың туылуын тіркеу, Ә ЖК алу жә не т. б.; -коммерциялық қ ызмет кө мегін алу, мысалы: теміржол немесе ә уебилеттерін броньдау, ұ ялы байланыс қ ызметтеріне ақ ы тө леу жә не т. б.; -ө тініш беру жә не лицензия алу; -бюджеттік тө лемдерді тө леу, мысалы: тө лқ ұ жат алғ аны ү шін, жол жү ру ережесін бұ зғ аны ү шін айыппұ л, жылжымайтын мү ліктің заң дастырушы қ ұ жаттарының кө шірмесін алғ аны ү шін тө лем жә не т. б.; - мемлекеттік органдардың басшыларына блогтары арқ ылы тікелей хабарласу -мемлекеттік органдардың жұ мысы жайлы ақ парат алу; -электрондық цифрлық қ олтаң ба (ЭСҚ ) рә сімдеу; -кез келген мемлекеттік органнан Қ Р заң намасын тү сіндіру, мемлекеттік қ ызмет кө рсету процедурасының тү сіндірмесі, қ айсыбір жағ дайда лауазымды тұ лғ аның ә рекеттерінің заң дылығ ы жә не т. б сұ рақ тар бойынша On-line кең ес алу. Электрондық Ү кіметтің call-орталығ ының телефондары арқ ылы азаматтар ө здерін қ ызық тыратын сұ рақ тар бойынша ақ парат ала алады: 8-800-080-7777, 1414 Соң ғ ы уақ ытта Байланыс жә не ақ парат министрлігі мен «Зерде» ұ лттық ақ параттық коммуникациялық холдингінің жү ргізген іс-шараларының негізінде аймақ тарда «электрондық ү кіметті» қ олданушылар саны біршама ө скенін аң ғ артады. Ө кінішке орай, қ азіргі кезде электрондық ү кімет тү гілі кейбір ауыл-дарда ә лі кү нге дейін ғ аламтордың жайы қ арық болмай келеді. Ауыл тү гілі аудан орталығ ында қ азір кө пшілік «электрондық ү кімет» емес, министрлердің блогынан хабарсыз. Сондық тан электрондық ү кіметті насихаттау жұ мысы ә лі де қ арқ ын ала тү суі дә лелдеуді қ ажет етпейді. Электрондық ү кімет уақ ыт ү немдеу ғ ана емес, елдегі сыбайлас жемқ орлық пен кү рестің тиімді жолын қ арастырады. Е-қ ызмет халық қ а қ ызмет кө рсету орталық тары жетіспейтін ө ң ірлер ү шін аса қ ажет. Ресми мә ліметке сү йенсек, еліміздің жалпы ішкі ө німдегі ақ параттық технология секторының ү лесі соң ғ ы кезең де 3, 72 пайызғ а жеткен. Бұ л жоғ ары кө рсеткіш. Бұ дан бө лек еліміздегі интернетті пайдаланушылар тығ ыздығ ы да артып келеді. Ендеше алдағ ы уақ ытта да осы саладағ ы қ ызмет жандана тү сетін сө зсіз.

III. Қ орытынды

Электронды ү кіметтің мә ні – мемлекеттік электронды басқ ару, яғ ни дә стү рлі ү кіметтің электрондық сипатқ а кө шуі. Мұ нда азаматтарғ а мемлекеттік қ ызмет тү рлерінің сан алуан сервисі ақ параттық технологиялардың кө мегімен кө рсетіледі. Бұ л бойынша бұ рынғ ыдай қ ағ азбастылық тан арылып, мемлекеттік органдарғ а ә рі-бері сабылмай-ақ, ісқ ағ аздарын электронды тү рде алмасуғ а болады. Электронды ү кіметтің артық шылығ ы – ақ параттық -коммуникациялық технологияларды кең iнен қ олдану жолымен мемлекеттiк органдардың жұ мыс істеу тиiмдiлігін арттырады, сыбайлас жемқ орлық қ а тосқ ауыл қ ойып, азаматтардың мемлекеттік органдармен байланысын жең ілдетеді. «Қ азақ стан Республикасының 2005-2007 жә не 2008-2010 жылдарғ а арналғ ан Электронды ү кімет қ ұ ру туралы» бағ дарламасы аясындағ ы сан қ ырлы е-қ ызмет кө рсетулер жылдам, сапалы ә рі қ олжетімді тү рде жү зеге асырылады. Электронды ү кіметтің нышаны ретінде азаматтар http: //egov. kz порталы арқ ылы қ ажетті ақ парат ала алады.

Атқ арушы билік қ ызметкерлерінің бұ қ арашылдығ ын арттыру, ә мбебап қ абілеттілікті игерту, шешімдердің орындалуын есепке алу мү мкіндігін кең ейту, қ ашық тық тан қ атынасудың жаң а қ ұ ралын жасау басты саясат болып табылады. Бұ л ө з кезегінде қ аржы-қ аражат ағ ымын ү йлестіруге де айтарлық ү лес қ осады екен. Олай болса, электронды ү кіметтің артық шылығ ы неде?

Біріншіден, ү кімет орнының азаматтар алдындағ ы жауапкершілігінің жү йесі пайда болып қ алыптасады; Екіншіден, ү кімет жұ мысының тиімділігі артып, шығ ын азаяды; Ү шіншіден, ү кімет органдарынан кө рсетілетін мемлекеттік қ ызмет жең іл ә рі жедел сипатқ а ие болады.

Қ азақ стан ү кіметі бү гінге дейін онлайн жиналыстар ө ткізу, Парламентте ү кімет сағ атын белгілеп ұ йымдастыру секілді істің жаң аша тетіктерін қ алыптастырып ү лгерген. Осының ө зінен-ақ, ә лем кө шінен қ алмай келе жатқ андығ кымызды айқ ын аң ғ аруғ а болады.

Пайдаланылғ ан ә дебиеттер:

1. Қ азақ стан Республикасы Ү кіметінің ресми сайты: www. government. kz

2. Қ азақ стан Республикасының Президентінің ресми сайты: www. akorda. kz

3. «Егемен Қ азақ стан» газеті 2007 ж. Қ аң тар

4. «Айқ ын» газеті 2006 ж. № 64