Құрылғылардың байт-бағытталған жəне блок-бағытталған файлдары.

Қ ұ рылғ ылар файлдары Unix программаларғ а жү йенің шет қ ұ рылғ ылары аппараттың жабдық тарымен жұ мыс істеуге мү мкіндік береді.

Қ ұ рылғ ылардың байт-бағ ытталғ ан файлдары онымен байланысқ ан драйверлерге енгізу/шығ аруды буферлеуге жағ дай жасайды.

Блок-бағ ытталғ ан қ ұ рылғ ылар файлдары - драйверлермен (енгізу/шығ аруды ү лкен ү леспен орындайды жə не ядрода буферлеу міндетін атқ арады) ө ң деледі. Қ ұ рылғ ылар файлдары екі номермен сипатталады: ү лкен жə не кіші.

Қ ұ рылғ ының арнайы файлы физикалық қ ұ рылғ ығ а қ атынасты қ амтамасыз етеді. Unix-те қ ұ рылғ ы файлдарының екі тү рі бар: character – символдық; block – блоктық. Кейбір қ ұ рылғ ыларғ а қ атынас қ ұ рылғ ының арнайы файылын ашу, оқ у жə не оғ ан жазу жолымен қ ұ рылады.

Қ ұ рылғ ының арнайы файлы физикалық қ ұ рылғ ығ а қ атынас қ ұ руды қ амтамасыз етеді. Unix-те (character) символды жə не (block) блокты қ ұ рылғ ылар файлы деп бө леді. Қ ұ рылғ ыларғ а қ атынас арнайы қ ұ рылғ ы файлын ашу, оқ у жə не жазу арқ ылы жү ргізіледі.

Қ ұ рылғ ылардың символды файлдар қ ұ рылғ ымен буферленбеген деректер ауысуғ а, ал бұ ғ ан қ арама-қ арсы блокты файлдар блоктар деп аталатын нақ ты ұ зындық ты пакеттер тү рінде деректер ауысуғ а мү мкіндік береді.

FIFO немесе аталғ ан каталог - бұ л файл ү рдістер арасында байланысты орнату ү шін қ олданылады. Алғ ашында FIFO System V UNIX болғ ан еді, бірақ қ азіргі жү йелердің кө бісі бұ л механизмді қ олдайды.

Байланыс. Метадеректер не файл атын, не осы атқ а нұ сқ айтын 65 нұ сқ ағ ышты сақ тамайды. Мұ ндай архитектура файлдық жү йеде бір файлда бірнеше аттың болуына мү мкіндік тіғ ызады. Файлғ а жасалатын сілтемелер. Файл жайлы қ ызметтік ақ паратты сақ тайтын - тү йін (inode) деп аталатын арнайы жазба қ ұ рылады. Бұ л ақ параттың қ ұ рамына файл аты кірмейді, бірақ тү йінмен (link) сілтемесі арқ ылы байланысатын. Сілтемелер «файл аты – тү йін номері» тү рінде қ алыптасатын жə не каталогтарда сақ талады. Каталогта сілтеме бойынша тү йінді тауып, ОЖ ядросы файлмен операцияларын орындайды (оның атына жə не т. б. қ арамай, ядро файл жайлы барлық ақ паратты тү йіннен алады).

Файлғ а жасалатын сілтеме - бұ л дегеніміз файд жайлы ақ паратты сақ тайтын ерекше файл. Файлғ а сілтеме жасаудың екі тү рі бар (hard links жə не symbolic links немесе тіке сілтемелер жə не символдық сілтемелер). Олардың аттары метадеректермен байланысты болғ андық тан, сə йкесінше файл деректерімен де байланысты болады. Файл атының оның деректерімен мұ ндай байланысын (hard link) қ атал байланыс деп атайды.

Сілтемелермен операциялар орындау ү шін ln командасы жə не оның аргументтері қ оладнылады («link» (англ. ) – сілтеме сө зін қ ысқ артқ анда). Файлдар жайында толық ақ паратты алу ү шін l кілтімен бірге ls командасын енгізген жө н (1 кесте).

-bash-2. 05b$ ls –1

total 4

drwxr-xr-x 2 root wheel 512 Nov 23 03: 52 catalog

-rw-r—r-- 1 root wheel 852 Nov 23 04: 02 test. txt

lrwxr-xr-x 1 root wheel 8 Nov 23 04: 04 test_symlink. txt -> test. txt

1-кесте. Unix/Linux ls командасы кө мегімен файлдар атрибуттарын қ арау.

Linux жиі кездесетін жə не қ олданылатын файлдар тізімін келтірейік.

1-кесте

Linux жиі кездесетін файлдар

Қ ысылғ ан жə не жинақ талғ ан файлдар.
. bz2	bzip2 кө мегімен қ ысылғ ан файл
. gz	gzip кө мегімен қ ысылғ ан файл
. tar	tar кө мегімен қ ысылғ ан файл (tape archive ү шін қ ысқ артылғ ан)
. tbz	tar жə не bzip2 кө мегімен қ ысылғ ан файл
. tgz	tar жə не gzip кө мегімен қ ысылғ ан файл файл
. zip	MS-DOS қ осымшаларында жиі қ олданылатын ZIP компрессиясы кө мегімен қ ысылғ ан файл. Linux қ ысылғ ан файлдардың кө бісі gzip копрссиясын қ олданады, сондық тан. zip архивтері сирек кездеседі.
Файлдар форматтары
. au	аудио-файл
.gif	GIF пішімдегі сурет
. html/. htm	HTML документі
.jpg	JPEG пішімдегі сурет
. pdf	документтің электронды тү рі; PDF дегеніміз Portable Document Format
.png	PNG пішімдегі сурет (Portable Network Graphic)
. ps	қ ағ азғ а басып шығ ару ү шін форматталғ ан файл PostScript
. txt	plain-text мə тіндік файл
. wav	дыбыс файлы
. xpm	XPM пішімдегі сурет
Жү йелік файлдар
. conf	конфигурациялық файл. Конфигурациялық файлдар кейде. cfg кең ейтуін қ олданады.
. lock	lock файлы; қ андай программа немесе қ ұ рылғ ы пайдаланып жатқ анын кө рсетеді.
. rpm	Программаларды орнатуда қ олданылатын Red Hat Package Manager пішімдегі файл.
Программалау файлдары жə не скрипттер
. c	С тілінде бастапқ ы мə тінін сақ тайтын файл.
. cpp	C++ тілінде бастапқ ы мə тінін сақ тайтын файл
. h	С немесе C++ тіліндегі «заголовочный» файл
. o	программаның объектті файлы
. pl	Perl тіліндегі скрипт
. so	кітапхана
. sh	SHELL программалық қ оршаудың скрипты, мысалы Bash
. tcl	TCL тіліндегі скрипт

⇐ Предыдущая 1 2 34