Тема: ПОГОДА. РАЗРЯДЫ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ.

Тема: ПОГОДА. РАЗРЯДЫ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ.

Һ ауа торошо. Һ ан тө ркө мсә лә ре.

Артикуляцион гимнастика

Бө гө нкө нниндә й?

Бө гө нкө нболотло.

Бө гө нкө наяҙ.

Бө гө нкө нматур.

Ямғ ыруйнарғ асаҡ ыра

Тып-тып- тып.

Минең менә нуйнарғ ати

Сыҡ - сыҡ - сыҡ

Туҡ таянынауйнарғ асығ айым

Кү ң еллелеруның менә н, моғ айын

Һ Ү Ҙ ЛЕК.

Һ ауаторошо- погода

Аяҙ - ясно

Болотло-облочно, пасмурно

Ямғ ырлы- дождливо

Ел- ветер

Йә йғ ор- радуга

Томан- туман

Бө гө н – сегодня

Иртә гә - завтра

Ниндә й? – какой?, какая? Какое?

Һ ыуыҡ – холодно

Һ алҡ ын – морозно

Йылы – тепло

Эҫ е – жарко.

Разряды числительных/Һ ан тө ркө мсә лә ре

Ч. в б. яз. делятся на:

Ø количественные(тө п һ андар)- нисә? кү пме? сколько? аффикс 0

беркеше- один человек

Ø порядковые (рә т һ андары)- нисә нсе? который? аффиксы –нсы/-нсе, -ынсы/-енсе, -ө нсө

бер+енсе кеше-первый человек

Ø разделительные числительные( бү лем һ андары) - нисә шә р? по скольку? аффиксы –ар/-ә р; -ышар, /ешә р, -ө шә р(после согл. ), -шар, -шә р(после гласн. )

бер+ә р кеше- по одному человеку

Ø собирательные(йыйыу һ андары)- нисә ү? сколько? аффиксы –ау, -ә ү

бер кеше- берә ү - один человек

Ø приблизительные (сама һ андары)- кү пме? сколько? аффиксы –лап, -лә п, -лағ ан, -лә гә нберә р+лә п- берә р+лә п, йө ҙ +лә гә н- около ста

с помощью слов самаһ ы/ около, тиклем/до, яҡ ын/близко, ашыу, артыҡ /близко

дробные (кә сер һ андар)-нецелые числа – дү рттә н бер/ одна чевертая

БИРЕМ. №1. Переведите с башкирского следующий диалог:

- Бө гө ннисә градус?

- Бө гө нhалҡ ын. Минус 25 градус.

- Егеремебишградусмы?

- Эйе.

- Кө нболотломо?

- Юҡ, болотлотү гел. Бө гө нкө нҡ ояшлы.

БИРЕМ. №2. Переписать предложение. Перевести.

Во многих местах работают метеорологические станции.

Метеорология – это наука, которая изучает прогноз погоды.

Предсказывают прогноз погоды за несколько дней или за неделю.