2) Aşağıdaki tümcelerin hangisinde adıl yoktur?
Adları n yerini tutan, tü mce iç inde adları n gö revlerini ü stlenebilen ve eklerini alabilen sö zcü klere adı l(zamir) denir.
Adı llar dilin iş leyiş ine bü yü k kolaylı k sağ lar. Adı llar sayesinde birç ok adı tekrar tekrar kullanmak zorunda kalmayı z. (“Ad” “-ı l” yapı m ekini alarak “adı l” olmuş. Ad+ı l: adı l)
| SÖ ZCÜ K Bİ Ç İ Mİ NDEKİ ADILLAR
Dö rde ayrı lı r:
1. Kiş i Adı lları: Kiş i adları nı n yerini tutan adı llardı r.
(ben, sen, o, biz, siz, onlar, kendi)
Siz de bizimile gelmek ister miydiniz?
Onu kü tü phanede ders ç alı ş ı rken ben gö rdü m.
Ö devi kendimyaptı m.
2. İ ş aret Adı lı: Adları n yerini iş aret yoluyla tutan sö zcü klere “iş aret adı lı ”denir. (bu, ş u, o, bunlar, ş unlar, onlar, ö teki, beriki, ö bü rü, bura, ş ura, ora)
Bunları ş urayayerleş tirin.
Ö tekini bana ver.
Onukitaplı ktan aldı k.
UYARI!!! “o ve onlar”adı lları insan adı yerine kullanı lmı ş sa “kiş i adı lı ” insan dı ş ı ndaki varlı kları n yerine kullanı lmı ş sa “iş aret adı lı ”dı r.
Onu dolaba kaldı r. 0, sı navdan 100 aldı. O sı navdan 100 aldı m.
İ ş aret adı lı kiş i adı lı iş aret ö n adı (sı fatı )
3. Belgisiz Adı llar: Hangi adı n yerini tuttuğ u aç ı kç a belli olmayan adı llardı r.
( bazı sı, birazı, birç oğ u, tü mü, baş kası, hiç biri, biri, kimi, hepsi, birkaç ı, ş ey…)
Bu filmi hiç birimiz beğ enmedik.
Kimikitap okuyor, kimi ş iir yazı yor.
Kitapları mı n hepsi onda kalmı ş.
KARIŞ TIRMA!!! Belgisiz ö n adlarla (sı fatlarla) karı ş tı rma. adı n ö nü ne gelmiş se “ö n ad” adı n yerini tutuyorsa “adı l”dı r. (Ö n adları n ç ekim eki almadı ğ ı nı hatı rla. )
Bazı insanlar okumayı sevmez. Bazı ları okumayı sevmez.
ö n ad adı l
4. Soru Adı lları: Adları n yerini soru yoluyla tutan adı llardı r. (kim, hangisi, ne, nerede, kaç ı, nereden, nereye…)
Orayı kimgö rmek ister? Hangisini almak istersin?
Tatilde nereye gideceksiniz? Kaç ı nı okudunuz? Kaç aldı n? Nealdı n?
KARIŞ TIRMA!!! Soru ö n adları yla karı ş tı rma!!! Adı n ö nü ne gelmiş se ö n ad, adı n yerini tutmuş sa adı ldı r.
Hangi kitabı okudun? Hangisini okudun?
Ö n ad adı l
SORU: Aş ağ ı daki tü mcelerde yer alan adı lları bulup tü rlerini yazı nı z.
1. Sizin bö yle sorunları nı z olması n. 2. Kime bakmı ş tı nı z?
3. Herkes ç alı ş ı p gelmiş ti. 4. Bunu da oku lü tfen.
5. Onlar bu iş in ü stesinden gelebilir. 6. Dü n neredeydı nı z?
SORU: Altı ç izili sö zcü klerin adı l mı ö n ad mı olduğ unu yazı nı z.
Ben de senin gibi daha ö nce bu kenti gö rmemiş tim.
Onun sö zlerine pek kulak asmayı n. Onlar da seni sormuş tun.
Ş u kitabı bana uzatı r mı sı n? Ş unu sana veriyorum.
Herkes ç ok değ er verir. Pazardan ne almı ş sı n?
| EK Bİ Ç İ Mİ NDEKİ ADILLAR
İ kiye ayrı lı r:
1. İ yelik Adı lları: Eklendiğ i adı n kime ya da neye ait olduğ unu bildiren eklerdir. (Ad ç ekim eklerinde gö rdü ğ ü mü z iyelik eki)
Evim, evin, evi, evimiz, eviniz, evleri
Ö rnekler:
Sana saygı m sonsuz. Kitapları nı zı aç ı n.
Ayakkabı sı ç amurlanmı ş.
Ö devlerimizi yapı yoruz.
Tatilimi Antalya’da geç ireceğ im.
2. İ lgi Adı lı: Adı n yerini tutan “-ki” ekine “ilgi adı lı ”denir.
Mutfağ ı n halı sı salonunkinden daha kirli.
Onun notları benimkilerden yü ksek.
Benim ç antam burda, seninki nerde?
| 1. Aş ağ ı daki tü mcelerim hangisinde soru anlamı bir adı lla sağ lanmamı ş tı r?
a)Siz hangisine bakmı ş tı nı z?
b)Kaç kilo alayı m?
c)Kimden sö z ediyorsunuz?
d)Hafta sonu nereye gidelim?
2. Aş ağ ı daki tü mcelerin hangisinde bir sö zcü k ilgi adı lı ndan sonra ayrı lma durum ekini almı ş tı r?
a)Bu ö ykü seninkinden gü zel.
b)Misketlerini benimkilere karı ş tı rma.
c)Bizimki yine okula asmı ş.
d)Seninkinde bir hata gö remedim.
3. Aş ağ ı daki cü mlelerin hangisinde belgisiz sı fat, ç ekim eki alarak belgisiz zamir olmuş tur?
a)Bana baş ka gö rev verseniz.
b)Bazı soruları anlamadı m.
c)Bü tü n veliler aynı sorunun peş inde.
d)Hangisinden aldı nı z?
4. “O” sö zcü ğ ü, aş ağ ı daki tü mcelerin hangisinde kiş i adı lı olarak kullanı lmı ş tı r?
a)Annesi onu, tiyatroya gö tü recekmiş.
b)Onu sı nı f kitaplı ğ ı ndan mı aldı n?
c)O ağ acı sevgili dedem dikmiş ti.
d)O dosyayı kime bı rakmı ş tı n?
5. Adı llar ad tamlamaları nda tamlayan ya da tamlanan gö revini ü stlenebilirler.
Ö rnekler: sı nı fı n tü mü onun dü ş ü ncesi
Aş ağ ı daki ad tamlamaları ndan hangisinin tamlayanı adı ldı r?
a)Herkesin evi olmalı.
b)Evlerin hepsi maviydi.
c)Arkadaş ı mı zı n evine gideceğ iz
d)Rengarenkti tü m sokaklar.
|
HAZIRLAYAN: Ü MMÜ HAN DURMUŞ
Tü rkç e ö ğ retmeni
|
ADILLAR (ZAMİ RLER) / SORULAR EBA’DAN DÜ ZENLENMİ Ş Tİ R.
|
1) Aş ağ ı daki tü mcelerin hangisinde yay ayraç iç inde verilen adı l tü rü nü n ö rneğ i yoktur?
a) Buralar baharla birlikte yemyeş il olur. (İ ş aret)
b) Derdini kimseye anlatamı yordu. (Belgisiz)
c) Bu ayakkabı yı nereden buldunuz? (Soru)
d) Onu, arkadaş ı m iç in kitap fuarı ndan aldı m. (Kiş i)
2) Aş ağ ı daki tü mcelerin hangisinde adı l yoktur?
a) Yarı nki toplantı ya siz de davet edildiniz.
b) Bu meyvelerin birç oğ u ç ü rü meye baş lamı ş.
c) Gü neş in doğ uş unu izlemek isteyenler oraya gidiyor.
d) Kitap okurken beğ endiğ i yerleri mutlaka iş aretler.
|