- Автоматизация
- Антропология
- Археология
- Архитектура
- Биология
- Ботаника
- Бухгалтерия
- Военная наука
- Генетика
- География
- Геология
- Демография
- Деревообработка
- Журналистика
- Зоология
- Изобретательство
- Информатика
- Искусство
- История
- Кинематография
- Компьютеризация
- Косметика
- Кулинария
- Культура
- Лексикология
- Лингвистика
- Литература
- Логика
- Маркетинг
- Математика
- Материаловедение
- Медицина
- Менеджмент
- Металлургия
- Метрология
- Механика
- Музыка
- Науковедение
- Образование
- Охрана Труда
- Педагогика
- Полиграфия
- Политология
- Право
- Предпринимательство
- Приборостроение
- Программирование
- Производство
- Промышленность
- Психология
- Радиосвязь
- Религия
- Риторика
- Социология
- Спорт
- Стандартизация
- Статистика
- Строительство
- Технологии
- Торговля
- Транспорт
- Фармакология
- Физика
- Физиология
- Философия
- Финансы
- Химия
- Хозяйство
- Черчение
- Экология
- Экономика
- Электроника
- Электротехника
- Энергетика
مَفْعُول بِه-тің сөйлемдегі орны
م َ ف ْ ع ُ و ل ب ِ ه -тің сө йлемдегі орны
1) Негізі م ف ع و ل ب ه -тің сө йлемдегі орны, ف ا ع ل -ден кейін келу керек. Бірақ мағ ына бұ зылмаса, ف ا ع ل -ден бұ рын да келеді.
- ب ا ع ا ل ف َ ر َ س َ ص َ ا ح ِ ب ُ ه Атты иесі сатты.
ع َ ل َ ى ر َ ب ّ ِ ه ِ م ْ ي َ ت َ و َ ك ّ َ ل و ن َ {ا ل أ َ ن ف ا ل ، 2} - Раббыларына тә уекел етеді.
إ ي َ ّ ا ك َ ن َ ع ْ ب ُ د ُ و َ إ ِ ي ّ َ ا ك َ ن َ س ْ ت َ ع ِ ي ن ُ {ا ل ف َ ا ت ِ ح ة ، 4}- “Сағ ан ғ ана қ ұ лшылық қ ыламыз, Сенен ғ ана жә рдем тілейміз”
2) Сұ раулы жә не шарт мағ ынасындағ ы م ف ع و ل ب ه -тің етістіктен бұ рын келуі керек.
م َ ن ْ ر َ أ َ ي ْ ت َ ؟ -Кімді кө рдің?
م َ ا ف َ ه ِ م ْ ت َ ؟ -Не тү сіндің?
م َ ن ْ ت ُ ك ْ ر ِ م ْ ي ُ ك ْ ر ِ م ْ ك. -Кімді қ ұ рметтесең, ол да сені қ ұ рметтейді.
م َ ف ْ ع ُ و ل ب ِ ه -тің ерекшеліктері:
1. Кейбір етістіктер ә ртү рліح َ ر ْ ف ُ ج َ ر -мен тіркесіп келсе де, бірдей мағ ына береді.
د َ ع َ ا ل َ ه ُ = د َ ع َ ا إ ِ ل َ ي ْ ه ِ – Оғ ан дұ ғ а етті.
ت َ ح َ د ّ ث َ ع َ ن ْ ه ُ = ت َ ح َ د ّ ث َ ف ِ ي ه – ол жайында айтты.
ا س ْ ت َ م َ ع َ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ = ا س ْ ت َ م َ ع َ ل َ ه ُ – оны тың дады.
2. Ал кейбір етістіктер ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر -дың ө згеруіне қ арай, қ арама-қ айшы мағ ына береді.
د َ ع َ ا ل َ ه ُ – Оғ ан дұ ғ а етті
د َ ع َ ا ع َ ل َ ي ْ ه ِ – оғ ан теріс дұ ғ а етті
ت م ر ي ن
1 - ع ي ّ ِ ن ا ل ف ا ع ِ ل و ا ل م ف ع و ل َ ب ه ف ي ا ل ج ُ م َ ل ا ل ت ّ ا ل ِ ي ة و ا ض ْ ب ِ ط ْ آ خ ِ ر َ ه ُ م ا:
1. ق َ د ّ َ م َ ا ل ط ّ ا ل ِ ب ُ ا ل ق َ ه ْ و َ ة َ ل ِ ص َ د ِ ي ق ِ ه ِ .
2. ش ا ه َ د َ ت ْ ز َ ي ْ ن َ ب ُ ا ل م َ ط َ ر َ م ِ ن ا ل ن ّ َ ا ف ِ ذ َ ة ِ .
3. ر َ ف َ ض َ ا ل أ َ ب ُ ا ل ط ّ َ ل َ ب َ ب ِ أ َ د َ ب ٍ .
4. ل َ ع ِ ب َ ا ل و َ ل َ د ُ ك ُ ر َ ة َ ا ل ق َ د َ م ِ .
5. ي َ ش ْ ر َ ب ُ ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ا ل ح َ ل ِ ي ب َ ف ي ا ل ح َ د ِ ي ق َ ة ِ .
6. ت َ ل ْ ع َ ب ُ ا ل ب ِ ن ْ ت ُ ك ُ ر َ ة َ ا ل س ّ َ ل ّ َ ة ِ ف ي ا ل م َ ل ْ ع َ ب ِ .
7. ي َ د ْ ر ُ س ُ ز َ م ِ ي ل ِ ي ا ل ل ّ ُ غ َ ة َ ا ل ْ ع َ ر َ ب ِ ي ّ َ ة َ ف ِ ي إ س ْ ط َ ن ْ ب ُ و ل .
8. ل ا ي َ ش ْ ر َ ب ُ أ ح ْ م َ د م ا ء َ ا ل م َ ط َ ر ِ .
2 – ا خ ْ ت َ ر ْ م َ ف ع ُ و ل ا ً ب ِ ه ِ م ُ ن ا س ِ ب ً ا ث م ّ ا ض ْ ب ِ ط آ خ ِ ر َ ه ُ :
1. ف ح َ ص َ ا ل ط ّ ب ِ ي ب ُ ...............
أ. ا ل م ر ِ ي ض ب. ا ل ك ل ّ ي ّ َ ة ج. ا ل ط ّ َ ع َ ا م
2. أ ك َ ل ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ...............
أ. ا ل ح َ ل ِ ي ب ب. ا ل ف َ ا ك ِ ه َ ة ج. ا ل ز ّ َ ه ْ ر َ ة
3. ز َ ا ر َ ا ل م ُ ع َ ل ّ ِ م ُ ............... ف ي ا ل س ك َ ن ِ.
أ. ا ل ب َ ح ْ ر َ ب. ا ل س ّ م َ ك َ ة ج. ا ل ط ُ ل ا ّ َ ب
4. ت َ ع َ ل ّ َ م َ ت ِ ا ل ط ّ َ ا ل ِ ب َ ة ُ ............... ف ي ا ل م د ر َ س َ ة.
أ. ا ل ش ّ َ ج َ ر ة ب. ا ل أ ز ْ ه ا ر ج. ا ل ك ِ ت ا ب َ ة
5. ت َ ر ْ ك َ ب ُ خ َ د ِ ي ج َ ة ...............
أ. ا ل غ ُ ر ْ ف َ ة ب. ا ل س ي ّ َ ا ر َ ة ج. ا ل ث ّ َ و ْ ب
6. ت ُ ن َ ظ ّ ِ ف ُ ا ل خ ا د ِ م َ ة ...............
أ. ا ل ب َ ي ْ ت َ ب. ا ل س ّ َ ف َ ر َ ج. ا ل م َ س ْ أ َ ل َ ة َ
7. ي ُ ع ْ ل ِ ن ُ ا ل و َ ا ل ِ د ُ ...............
أ. ا ل ك ت ا ب ب. ا ل خ َ ب َ ر ج. ا ل ق ِ ص ّ َ ة
8. ي َ خ ْ د ُ م ا ل أ َ ب ...............
أ. ا ل أ ُ س ْ ر َ ة ب. ا ل ش ا ر ع ج. ا ل ح ِ ص ّ َ ة
3 – أ َ ج ِ ب ْ ع ن ا ل أ َ س ْ ئ ِ ل ة ب ِ م َ ف ْ ع ُ و ل ٍ ب ِ ه ِ ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل م َ ع َ ض َ ب ْ ط ِ آ خ ِ ر ك ُ ل ّ ك َ ل ِ م َ ة :
ا ل م ث ا ل: ل ي س ف ي ب ي ت ِ ا ل ط ا ل ب ِ س َ ا ع َ ة ٌ . س َ ي َ ش ْ ت َ ر ِ ي ا ل ط ا ل ِ ب ُ س َ ا ع َ ة ً
1. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي س ي ا ر َ ة ِ ا ل أ س ت ا ذ ِ و َ ق ُ و د ٌ . .....................................
2. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي م َ ك ت َ ب ِ ا ل م ُ ه َ ن ْ د ِ س ِ ت َ ق ْ و ِ ي م ٌ . .....................................
3. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي غ ُ ر ْ ف َ ة ِ س َ ل ِ ي م ٍ م ُ ع ْ ج َ م ٌ . ......................................
4. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي ج َ ي ْ ب ِ ا ل و َ ل َ د ِ ق َ ل َ م ٌ . ......................................
5. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي ع ِ ي ا د َ ة ا ل ط ّ َ ب ِ ي ب َ ة م ِ ر ْ آ ة . ......................................
6. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي ح َ ق ِ ي ب َ ة ا ل ت ّ ِ ل ْ م ِ ي ذ ة ك ِ ت ا ب ٌ . ......................................
7. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي م َ ط ب َ خ ِ ا ل ْ ع َ ا ئ ِ ل َ ة ِ ب َ ص َ ل ٌ . .......................................
8. ل َ ي ْ س َ ف ِ ي ب َ ي ت ِ ع َ م ّ ِ ك ِ ث َ ل ا ّ َ ج َ ة ٌ . .......................................
4 – أ َ ج ِ ب ْ ع َ ن ِ ا ل ْ أ َ س ْ ئ ِ ل َ ة ِ ب ِ م َ ف ْ ع ُ و ل ب ِ ه ِ ك َ م َ ا ف ِ ي ا ل ْ م ِ ث َ ا ل ِ م َ ع َ ض َ ب ْ ط ِ آ خ ِ ر ك ُ ل ّ ك َ ل ِ م َ ة :
ا ل م ث ا ل: م ا ذ ا ي َ ق ْ ر َ أ م ح م ّ د ٌ ؟ (ا ل ق ُ ر آ ن ) ي َ ق ْ ر أ م ح م ّ د ٌ ا ل ق ُ ر آ ن َ
1. م ا ذ ا ي َ ط ْ ب َ خ ُ ا ل ط ّ ب ّ ا خ ُ ؟ (ع َ د َ س ) ......................................
2. م ا ذ ا ي َ ش ْ ر َ ب ُ ا ل م ُ ع َ ل ّ ِ م ُ ؟ (ق َ ه ْ و َ ة ) ......................................
3. م ا ذ ا ي ُ ش ا ه ِ د ُ ا ل أ و ْ ل ا د ُ ؟ (ب َ ر ْ ن ا م َ ج ) ......................................
4. م ا ذ ا ي َ ل ْ ع َ ب ُ ا ل ر ّ ِ ي َ ا ض ِ ي ّ ؟ (ك ُ ر َ ة ا ل ق َ د َ م )......................................
5. م ا ذ ا ت َ ق ْ ر َ أ ز َ ي ْ ن َ ب ُ ؟ (ا ل ص ّ َ ح ِ ي ف َ ة ) ......................................
6. م ا ذ ا أ َ ح ْ ض َ ر َ ت ِ ا ل أ ُ م ّ ؟ (ا ل س ّ م َ ك َ ة ) ......................................
7. م ا ذ ا أ َ ع ْ ل َ ن َ ت ِ ا ل ج ا م ِ ع ة ُ ؟ (ا ل ن ّ َ ت ا ئ ِ ج ) .....................................
8. م ا ذ ا س أ َ ل َ ت ْ ع ا ئ ِ ش َ ة ؟ (ا ل س ُ ؤ َ ا ل ) .....................................
5 – ا م ْ ل َ أ ا ل ف َ ر ا غ ا ت ب ِ ف ِ ع ْ ل ٍ أ و ف ا ع ِ ل ٍ أ و م َ ف ْ ع ُ و ل ٍ ب ِ ه ِ ك م ا ف ي ا ل أ َ م ْ ث ِ ل َ ة :
ا ل م ث ا ل 1: ق َ ر َ أ َ م ُ ح َ م ّ َ د ٌ .................. ق ر أ م ح م ّ د ٌ ا ل د ّ َ ر ْ س َ
ا ل م ث ا ل 2: ك َ ت َ ب َ ت ْ .................. ا ل ر س ا ل ة َ . ك َ ت َ ب َ ت ْ آ َ م ِ ن َ ة ُ ا ل ر ّ ِ س َ ا ل َ ة َ .
ا ل م ث ا ل 3: .................. ا ل م ُ ه َ ن ْ د ِ س ُ ا ل ب ِ ن ا ء َ . ب َ ن َ ى ا ل م ُ ه َ ن ْ د ِ س ُ ا ل ب ِ ن ا ء َ
1. ش َ ا ه َ د َ ا ل ْ م ُ ع َ ل ّ ِ م ُ ..................
2. .................. ا ل ط ف ل ُ ع ص ي ر ً ا .
3. أ ح ض ر َ ت ْ .................. ..................
4. ز ا ر .................. ..................
5. .................. .................. ا ل ب َ ر ْ ن ا م َ ج َ .
6. .................. ا ل ط ّ َ ب ّ َ ا خ ُ ..................
7. .................. .................. ا ل ق ر آ ن َ .
8. أ ك َ ل َ .................. ..................
ا ل أ ف ع ا ل ُ ا ل م ُ ت َ ع َ د ّ ِ ي َ ة ُ ل ِ م َ ف ْ ع ُ و ل َ ي ْ ن ِ
| ج َ ع َ ل َ ا ل ن ّ َ ج ّ َ ا ر ُ ا ل خ َ ش َ ب َ ب َ ا ب ً ا. أ َ س ْ أ َ ل ُ ا ل ل ه َ ا ل ع َ ف ْ و َ و ا ل ْ ع َ ا ف ِ ي َ ة َ. | ظ َ ن ّ َ ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ُ ا ل خ ي ا ل َ و َ ا ق ِ ع ً ا. و َ ج َ د ْ ت ُ ا ل ع ِ ل ْ م َ ي َ ن ْ ف َ ع ُ ا ل ْ إ ن ْ س َ ا ن َ. |
Жоғ арыдағ ы кестеде берілген етістіктер ө зінен кейін қ айткен кү нде табыс септігіндегі (кімді? нені? ) сұ рағ ына жауап беретін есімді талап етеді. Яғ ни етістіктер табыс септігін талап етуі жә не етпеуі жағ ынан екіге бө лінеді:
1. ا ل ف ِ ع ل ا ل ل ا ّ ز م - ө зінен кейін табыс септігіндегі есімді талап етпейтін етістік (салт етістік).
Мысалы: ج َ ا ء َ ا ل أ ُ س ْ ت َ ا ذ ُ – Мұ ғ алім келді.
2. ا ل ف ِ ع ل ا ل م ُ ت َ ع َ د ّ ِ ى - Ө зінен кейін бір немесе бірнеше табыс септігін талап ететін етістік (сабақ ты етістік).
Табыс септігін талап ететін етістіктер кө бінесе إ ِ ف ْ ع َ ا ل жә не ت َ ف ْ ع ِ ي ل ٌ баптарында келеді.
ن َ ز َ ل َ ا ل ق ُ ر ْ أ َ ن ُ ع َ ل َ ى م ُ ح َ م ّ َ د – Қ ұ ран Мұ хаммедке(с. а. у) тү сті.
أ ن ْ ز َ ل َ ا ل ل ه ُ ا ل ق ُ ر ْ أ َ ن َ ع َ ل َ ى م ُ ح َ م ّ َ د – Аллаһ Қ ұ ранды Мұ хаммедке(с. а. у) тү сірді.
| ا ل ف ِ ع ْ ل ا ل م ُ ت َ ع َ د ّ ِ ي ل ِ م ف ع و ل َ ي ْ ن ِ |
| 1) أ ص ْ ل ه َ ا ا ل م ُ ب ْ ت َ د َ أ و َ ا ل خ َ ب َ ر [ظ َ ن ّ َ و َ أ َ خ َ و َ ا ت ُ ه َ ا ] |
| 2) ل َ ي ْ س َ أ ص ْ ل ه َ ا ا ل م ُ ب ْ ت َ د َ أ و َ خ َ ب َ ر |
| أ ف ْ ع َ ا ل ُ ا ل ْ ي َ ق ِ ي ن |
| أ َ ف ْ ع َ ا ل ُ ا ل ظ َ ن ّ |
| أ ف ع ا ل ُ ا ل ت ّ َ ح ْ و ِ ي ل |
Жоғ арыдағ ы сызбанұ сқ ада кө рсетілгендей, екі табыс септігінде келетін сө здерді талап ететін етістіктердің жасалу жолы екі тү рлі болады.
1) Негізі م ُ ب ْ ت َ د َ أ ٌ мен خ َ ب َ ر ٌ болғ ан.
أ - أ ف ع ا ل ا ل ظ ن ّ و ه ي: ظ َ ن ّ َ ، ح َ س ِ ب َ ، خ َ ا ل َ ، ز َ ع َ م َ ، ع َ د ّ َ.
م ث ل: ظ َ ن ّ َ ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ُ ا ل خ َ ي َ ا ل َ و َ ا ق ِ ع ً ا Бала елесті шын деп ойлады. -
ب - أ ف ع ا ل ا ل ي ق ي ن و ه ي: ر َ أ ى ، ع َ ل ِ م َ ، و ج د ، أ َ ل ْ ف َ ى.
م ث ل: و َ ج َ د ْ ت ُ ا ل ع ل م َ ن ا ف ِ ع ً ا Білімді пайдалы деп таптым -
ج - أ ف ع ا ل ا ل ت ح و ي ل و ه ي: ج َ ع َ ل َ ، ا ت ّ َ خ َ ذ َ ، ت ر ك ، ر َ د ّ َ ، ص َ ي ّ َ ر َ ، أ َ خ ْ ب َ ر َ.
Ұ ста ағ аштан есікті жасады. -م ث ل: ج َ ع َ ل َ ا ل ن ّ َ ج ّ َ ا ر ُ ا ل خ َ ش َ ب َ ب َ ا ب ً ا
Ескерту: Бұ л етістіктердің екінші م ف ع و ل ب ه -тері екі م ف ع و ل ب ه -ті талап ететін етістік сө йлемге кірмей тұ рып, мү бтаданың хабары болғ андық тан, кейде م ف ر د, кейде ج م ل ة ا س م ي ة кейде ج م ل ة ف ع ل ي ة болып келеді.
ا ل م ث ا ل: و ج د ْ ت ُ ا ل ع ل م َ ن َ ا ف ِ ع ً ا.
و ج د ت ُ ا ل ع ل م َ ي َ ن ْ ف َ ع ُ ا ل ْ إ ن ْ س َ ا ن َ.
2) Негізі م ب ت د أ мен خ َ ب َ ر ٌ болмағ ан.
أ َ ع ْ ط َ ى ، م َ ن َ ح َ ، ك َ س َ ا ، أ َ ل ْ ب َ س َ ، س َ أ َ ل َ ، و َ ه َ ب َ.
م ث ل: أ َ س ْ أ َ ل ُ ا ل ل ه َ ا ل ع َ ف ْ و َ و ا ل ع َ ا ف ِ ي ة َ.
أ َ ع ْ ط َ ى ا ل م ُ ت ص َ د ّ ِ ق ُ ا ل ف َ ق ِ ي ر َ م ا ل ً ا.
أ َ ل ْ ب َ س ْ ت ُ ا ل ع َ ر ُ و س َ ث َ و ْ ب َ ا ل ز ّ َ ف َ ا ف ِ.
ك َ س َ ا ا ل ل ه ُ ا ل أ َ ر ْ ض َ ن َ ب َ ا ت ً ا.
و َ ه َ ب َ ا ل ل ه ُ ا ل أ ن ب ِ ي ا ء َ ا ل ص ّ َ ب ْ ر َ.
ا ل أ ف ْ ع َ ا ل ُ ا ل ّ َ ت ِ ي ت ُ ن ْ ص ِ ب ُ ث َ ل َ ا ث َ ة م َ ف َ ا ع ِ ي ل ُ
أ ر َ ى ، أ ن ْ ب َ أ ، أ خ ْ ب َ ر َ ، خ َ ب ّ َ ر َ ، ح َ د ّ َ ث َ ، أ ع ْ ل َ م َ.
ر َ أ َ ي ْ ت ُ م ُ ح م د ً ا ا ل د ل ي ل َ و َ ا ض ِ ح ً ا . أ ع ْ ل َ م َ ا ل ل ه ُ ا ل ْ أ ن ْ ب ِ ي ا ء َ ا ل ر ّ ِ س َ ا ل َ ة َ ك ا م ِ ل َ ة ً .
أ ن ْ ب َ أ ت ا ل أ س ت ا ذ َ ة ُ ا ل ط ا ل ب ا ت ِ ا ل ن ّ َ ت ِ ي ج َ ة َ م ُ ع َ ل ّ َ ق َ ة ً .
Иғ рабы:
-{إ ِ ن ّ َ ا أ َ ع ْ ط َ ي ْ ن َ ا ك َ ا ل ْ ك َ و ْ ث َ ر َ } (ا ل ك و ث ر 1) 1
إ ِ ن ّ َ - ح ر ف ت َ و ْ ك ي د م ب ن ي ع ل ى ا ل ف ت ح
ن ا – ض م ي ر م ت ّ َ ص ِ ل ٌ م ب ن ي ع ل ى ا ل س ك و ن ِ ف ي م ح ل ن َ ص ْ ب ٍ ا س م إ ن ّ َ
أ ع ْ ط َ ي ْ ن ا – ف ع ل م ا ض م ب ن ي ع ل ى ا ل س ك و ن ِ
ن ا – ض م ي ر م ت ّ َ ص ِ ل ٌ م ب ن ي ع ل ى ا ل س ك و ن ِ ف ي م ح ل ر ف ع ف ا ع ِ ل ٌ
ك َ - ض م ي ر م ت ّ َ ص ِ ل ٌ م ب ن ي ع ل ى ا ل ف َ ت ْ ح ِ ف ي م ح ل ن ص ب ٍ م ف ع و ل ب ه أ و ّ َ ل
ا ل ك َ و ث َ ر َ – م ف ع و ل ب ه ث ا ن م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ا ل ف ت ْ ح ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة
أ َ ع ْ ط َ ي ْ ن َ ا ك َ ا ل ْ ك َ و ْ ث َ ر َ – ج م ل ة ف ع ل ي ة ف ي م ح ل ر ف ع خ ب ر إ ن ّ َ
أ َ ع ْ ط َ ى ا ل م ُ ت ص َ د ّ ِ ق ُ ا ل ف َ ق ِ ي ر َ م ا ل ا. -2
أ َ ع ْ ط َ ى - – ف ع ل م ا ض م ب ن ي ع ل ى ا ل ف ت ح
ا ل م ُ ت ص َ د ّ ِ ق ُ – ف ا ع ل م ر ف و ع و ع ل ا م ة ر ف ع ه ا ل ض م ة
ا ل ف َ ق ِ ي ر َ – م ف ع و ل ب ه أ و ّ َ ل م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ا ل ف ت ْ ح ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة
م ا ل ً ا – م ف ع و ل ب ه ث ا ن م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ا ل ف ت ْ ح ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة
ع ل م ت ُ ا ل ص ب ر َ م ف ت ا ح َ ا ل ن ج ا ح -3
ع ل م ْ ت ُ - ف ع ل م ا ض م ب ن ي ع ل ى ا ل س ك و ن ِ
ت ُ – ض م ي ر م ت ّ َ ص ِ ل ٌ م ب ن ي ع ل ى ا ل ض م ف ي م ح ل ر ف ع ف ا ع ِ ل
ا ل ص ب ر َ - م ف ع و ل ب ه أ و ّ َ ل م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ا ل ف ت ْ ح ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة
م ف ت ا ح َ - م ف ع و ل ب ه ث ا ن م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ا ل ف ت ْ ح ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة و ه و م ض ا ف
ا ل ن ج ا ح – م ض ا ف إ ل ي ه م ج ر و ر و ع ل ا م ة ج ر ه ا ل ك س ر ة ا ل ظ ا ه ر ة
ت م ر ي ن
1-ع َ ي ّ ِ ن ا ل أ ف ع ا ل ا ل م ُ ت َ ع َ د ّ ِ ي ّ َ ة إ ل ى َ م َ ف ْ ع ُ و ل َ ي ْ ن ف ي م ا ي َ ل ِ ي:
1. {ف َ ل َ م ّ َ ا ر َ أ َ ى ا ل ْ ق َ م َ ر َ ب َ ا ز ِ غ ً ا } (ا ل أ ن ع ا م 77)
2. {و َ ا ت ّ َ خ َ ذ َ ا ل ل ه ُ إ ِ ب ْ ر َ ا ه ِ ي م َ خ َ ل ِ ي ل ً ا } (ا ل ن س ا ء 125)
3. {و َ إ ِ ذ ْ ج َ ع َ ل ْ ن َ ا ا ل ْ ب َ ي ْ ت َ م َ ث َ ا ب َ ة ً ل ِ ل ن ّ َ ا س ِ و َ أ َ م ْ ن ً ا } (ا ل ب ق ر ة 125)
4. {إ ِ ن ّ َ ا أ َ ع ْ ط َ ي ْ ن َ ا ك َ ا ل ْ ك َ و ْ ث َ ر َ } (ا ل ك و ث ر 1)
5. {ف َ ك َ س َ و ْ ن َ ا ا ل ْ ع ِ ظ َ ا م َ ل َ ح ْ م ً ا } (ا ل م ؤ م ن و ن 14)
6. ق ا ل ا ل ن ب ي ص ل ّ ى ا ل ل ه ع ل ي ه و س ل ّ م: أ َ ع ْ ط ِ ا ل أ َ ج ِ ي ر َ أ َ ج ْ ر َ ه ق َ ب ْ ل َ أ َ ن ْ ي َ ج ِ ف ّ َ ع َ ر َ ق ُ ه.
7. ا ل ل ه م ّ إ ن ّ َ ا ن َ س ْ أ َ ل ُ ك َ ت َ م َ ا م َ ا ل ن ّ ِ ع ْ م َ ة ِ و د َ و َ ا م َ ا ل ع َ ا ف َ ي َ ة ِ و ح ُ س ْ ن َ ا ل خ َ ا ت ِ م َ ة ِ.
8. ا ل ح َ م ْ د ُ ل ِ ل ّ ه ِ ا ل ذ ي ج َ ع َ ل َ ا ل م َ ا ء َ ط َ ه ُ و ر ً ا و ج َ ع َ ل َ ا ل إ س ل ا م َ ن ُ و ر ً ا.
2-ع َ ي ّ ِ ن ا ل م ف ع و ل ي ْ ن ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ف ع و ل ا ل أ و ّ ل ا ل م ف ع و ل ا ل ث ا ن ي
ا ل م ث ا ل: أ َ ع ْ ط َ ي ْ ت ُ أ ح ْ م َ د َ ك ت ا ب ا. أ ح م د ك ت ا ب ا
1. أ َ ل ْ ب َ س َ م ح م و د ٌ ك ر ي م ً ا ث و ْ ب ا. ........... .............
2. ظ َ ن َ ن ْ ت ُ ع ل ي ّ ً ا م ُ س َ ا ف ر ا. ........... .............
3. ع َ ل ِ م ْ ت ُ ح ُ س َ ي ن ا م ح ِ ب ّ ً ا ل ِ ل ْ ع ِ ل ْ م ِ. ........... .............
4. ح س ب ا ل أ س ت ا ذ ُ ز ي ن ب َ غ ا ئ ب ة ً. ........... .............
5. أ َ ل ْ ب َ س َ ت ا ل أ م ّ ُ ب ن ت َ ه ا ف ي ا ل ع ي د ث َ و ْ ب ا ج د ي د ا. ........... .............
6. ك َ س َ ا ا ل ر ّ َ ب ي ع ُ ا ل أ ر ض َ أ ز ْ ه ا ر ا ج م ي ل ة. ........... .............
7. ظ ن ّ ا ل م س ا ف ر ا ل ط ا ئ ر ة ج د ي د ة. ........... .............
8. ا ِ ت ّ َ خ َ ذ َ ا ل ق ا ر ئ ُ ا ل ك ت ا ب َ ص َ د ِ ي ق ً ا. ........... .............
3- ا ح ذ ف ا ل ف ع ل َ و ا ل ف ا ع ل م ن ا ل ج م ل ا ل آ ت ي ة و ا ك ت ب ْ ه ا ص ح ي ح ة م ع ا ل ض ب ط ب ا ل ش ك ل ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ظ ن ن ت ُ ا ل ت ا ج ر َ ي ر ب ح ف ي ت ج ا ر ت ه. ا ل ت ا ج ر ُ ي ر ب ح ف ي ت ج ا ر ت ه.
1. ر أ ي ت ُ ا ل م َ د ْ ع ُ و ّ ِ ي ن َ ي خ ر ج و ن م ن ق ا ع ة ا ل م ؤ ت م ر ..................................
2. ح س ب ا ل ط ل ا ّ ب ُ ا ل م س أ ل ة َ س ه ل ة ً. ..................................
3. ظ ن ن ت ُ ا ل ق م ر ط ا ل ع ا ..................................
4. ع ل م ت ُ ا ل ص ب ر َ م ف ت ا ح َ ا ل ن ج ا ح ..................................
5. ح س ب ت ُ ح س ن ا أ خ ا ك ..................................
6. و ج د ا ل س ّ ُ ي ّ َ ا ح ُ ا ل ف ن د ق َ ن ظ ي ف ا ..................................
7. ع ل م ت ُ ا ل س ف ر َ ب ا ل ط ا ئ ر ة م ُ ر ي ح ا ..................................
8. أ ل ْ ف َ ي ْ ت ُ ا ل ص ف و ف َ ن ظ ي ف ة ً ..................................
4 - ا م ل أ ا ل ف ر ا غ ب ف ع ل م ن ا س ب م ن ا ل أ ف ع ا ل ا ل م ت ع د ّ ي ة ل م ف ع و ل ي ْ ن ك م ا ف ى ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ا ل ا خ ت ب ا ر ق ص ي ر. ظ ن ن ت ُ ا ل ا خ ت ب ا ر ق ص ي ر ا.
1. ا ل ع د ل أ س ا س ا ل م ل ك. ..................................
2. ا ل ع ل م م ف ي د. ..................................
3. ا ل م د ر س و ن م خ ل ص و ن. ..................................
4. ا ل ط ل ا ّ ب ي ح ب ّ و ن ا ل ع ل م ..................................
5. ا ل ن ا س ي ت ع ل ّ م و ن ا ل ق ر آ ن و ا ل س ن ّ ة ..................................
6. ا ل ك س ل ا ن ي ف ش ل ف ي ع م ل ه ..................................
7. ا ل أ س ت ا ذ ف ي ا ل ص ف ّ ..................................
8. ا ل ع م ّ ا ل ي ع م ل و ن ف ي ا ل م ص ن ع ..................................
5 - ا م ل أ ا ل ف ر ا غ ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة ب و ض ع م ف ع و ل ث ا ن ٍ م ن ا س ب ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: أ ظ ن ّ أ خ ا ك.................... ← أ ظ ن ّ أ خ ا ك ح ا ف ظ َ ا ل ق ر آ ن ِ.
1. و ج د ت ُ ا ل ك ت ا ب َ ..................................
2. أ ع ط ى ا ل أ س ت ا ذ ُ ا ل ط ا ل ب َ .................................
3. ر أ ى ا ل ط ل ا ّ ب ا ل أ س ئ ل ة ..................................
4. ي ح س ب ا ل ل ص ّ ُ ح ا ر س ا ل م ص ن ع ..................................
5. و ج د ت ُ ا ل أ ص د ق ا ء َ . .................................
6. ع ل م ت ُ ا ل إ س ل ا م َ ..................................
7. ك س و ت ُ ا ل ط ل ا ّ ب ..................................
8. و ه ب ا ل م د ي ر ُ ا ل م د ر ّ س ي ن ..................................
ا ل م َ ف ْ ع ُ و ل ا ل م ُ ط ْ ل َ ق
| أ ك ل ت ُ ق َ ل ِ ي ل ً ا. ل ا ت ُ س ْ ر ِ ف ْ ك ُ ل ّ َ ا ل إ س ْ ر ا ف ِ. ن ص ح ت ُ ه ب َ ع ْ ض َ ا ل ن ّ ُ ص ْ ح ِ. | س ُ ر ِ ر ْ ت ُ س ُ ر و ُ ر ً ا ن ِ م ْ ت ُ ن َ و ْ م ً ا ع َ م ِ ي ق ً ا. د ا ر َ ا ل ل ا ع ب ُ ح و ل َ ا ل م ل ع ب ِ د َ و ْ ر َ ة ً. |
م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق - етістікті кү шейту ү шін, тү рін немесе санын білдіру ү шін келген етістікпен тү бірлес насб жағ дайында болғ ан масдар.
Мысалы: س ُ ر ِ ر ْ ت ُ س ُ ر و ُ ر ً ا - Ө те қ атты қ уандым. Бұ л сө йлемдегі س ُ ر و ُ ر ً ا сө зі س ُ ر ِ ر ْ ت ُ етістігінің масдары болып, сө йлемге кү шейтпелі мағ ына беріп тұ р.
أ ن و ا ع ا ل م َ ف ْ ع ُ و ل ا ل م ُ ط ْ ل َ ق
| م ُ ب ي ن ا ل ع َ د د (етістіктің санын білдіреді) | م ُ ب ي ن ن َ و ع ا ل ف ع ل (етістіктің тү рін білдіреді) | م ُ ؤ ك د ل ِ ل ْ ف ع ل (кү шейту ү шін) |
| ض َ ر َ ب ْ ت ُ ا ل ك س ُ و ل َ ض َ ر ب ْ ت ي ن (жалқ ауды екі рет ұ рдым), бұ л жерде ض َ ر ب ْ ت ي ن сө зі масдар болып, етістікті қ анша рет істеген санын білдіруде. Иғ рабы: ض َ ر ب ْ ت ي ن - م َ ف ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ْ ب ه ِ ا ل ف َ ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة · س َ ج َ د ْ ت ُ س َ ج ْ د َ ت َ ي ن ِ س َ ج ْ د َ ت َ ي ن ِ - م َ ف ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ْ ب ه ِ ا ل ف َ ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة | و َ ق َ ف ت ُ ل ل أ س ت ا َ ذ ِ و ُ ق و ف َ ا ل م ُ ؤ َ د ّ َ ب ِ (ұ стаз ү шін ә деппен тұ рдым), бұ л жерде و ُ ق و ف َ ا ل م ُ ؤ َ د ّ َ ب ِ сө зі масдар болып, етістіктің қ алай атқ арылғ анын білдіріп тұ р. Иғ рабы: و ُ ق و ف َ - م َ ف ْ ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ْ ب ه ِ ا ل ف ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة و ه و َ م ُ ض َ ا ف ا ل م ُ و د ّ َ ب ِ – م ُ ض َ ا ف إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ج َ ر ه ا ل ك َ س ْ ر َ ة · و َ ق َ ف ْ ت ُ و ُ ق ُ و ف ً ا ط َ و ِ ي ل ا ً و ُ ق ُ و ف ً ا - م َ ف ْ ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ْ ب ه ِ ا ل ف ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة ط َ و ِ ي ل ا ً - ص ِ ف ة م ن ص و ب و ع َ ل ا م ة ن َ ص ب ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة | ح َ ف ِ ظ ت ُ ا ل د ّ َ ر س َ ح ِ ف ْ ظ ً ا ( сабақ ты жаттап алдым) бұ л жерде ح ِ ف ْ ظ ً ا сө зі масдар болып, етістіктің мағ ынасын кү шейтіп тұ р. Иғ рабы: ح ِ ف ظ ا ً - م َ ف ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ِ ا ل ف ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة · و َ ك َ ل ّ َ م َ ا ل ل ه ُ م ُ و س َ ى ت َ ك ْ ل َ ي م ً ا ت َ ك ْ ل َ ي م ً ا - م َ ف ع و ل م ُ ط ل ق م َ ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ْ ب ه ِ ا ل ف ت ح َ ة ا ل ظ ا ه ِ ر َ ة |
| ع د د ا ل م ص د ر | ا ل إ ش ا ر ة إ ل ى ا ل م ص ْ د َ ر ِ | ك ل /ب َ ع ْ ض /ا س ْ م ت َ ف ْ ض ِ ي ل ا ل م َ ص ْ د َ ر + | م ُ ر ا د ف ا ل م ص ْ د ر | ص ِ ف َ ة ا ل م َ ص ْ د َ ر |
| ز ُ ر ْ ت ُ ا ل أ ه ر َ ا م َ خ َ م ْ س َ م َ ر َ ّ ا ت ٍ خ م س – ن َ ا ئ ِ ب ُ ع ن ا ل م ف ع و ل ا ل م ط ل ق م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ب ه ا ل ف ت ح ة ا ل ظ ا ه ر ة و ه و م ض ا ف م ر ّ ا ت – م ض ا ف إ ل ي ه | ا ج ت َ ه َ د ْ ت ُ ه َ ذ َ ا ا ل ا ج ت ه َ ا د َ ه ذ ا – ا س م إ ش ا ر ة م ب ن ي ع ل ى ا ل س ك و ن ف ى م ح ل ن ص ب ن ا ئ ب ع ن ا ل م ف ع و ل ا ل م ط ل ق ا ل ا ج ت ه َ ا د - ب د ل م ن ص و ب و ع ل ا م ة ن ص ب ه ا ل ف ت ح ة ا ل ظ ا ه ر ة | ح َ ف ظ ْ ت ُ ا ل د ّ َ ر ْ س َ ك ُ ل ّ َ ا ل ح ِ ف ْ ظ ِ ك ُ ل ّ َ - ن َ ا ئ ِ ب ٌ ع َ ن ا ل م َ ف ْ ع و ل ا ل م ُ ط ْ ل َ ق م َ ن ْ ص و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ْ ب ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و ه و م ُ ض ا ف ا ل ح ِ ف ْ ظ ِ - م ُ ض َ ا ف إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ج َ ر ه ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة | ف َ ر ح ْ ت َ س ُ ر و ر ً ا س ُ ر و ر ً ا - ن َ ا ئ ِ ب ٌ ع َ ن ا ل م َ ف ْ ع ُ و ل ا ل م ُ ط ْ ل َ ق م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع َ ل ا َ م َ ه ن ص ب ه ا ل ف َ ت ْ ح ة ا ل ظ ا ه ر ة | ص َ ر َ خ ْ ت ُ ع ا َ ل ِ ي ً ا ع َ ا ل ِ ي ا ً - ن َ ا ئ ِ ب ٌ ع َ ن ا ل م َ ف ْ ع ُ و ل ا ل م ُ ط ْ ل َ ق م َ ن ْ ص ُ و ب و ع ل ا م ة ن َ ص ب ه ا ل ف َ ت ْ ح ة ا ل ظ ا ه ر ة |
ي ُ ح ْ ذ َ ف ُ ا ل م َ ص ْ د َ ر ُ ا ل ص َ ر ِ ي ح و ي َ ن ُ و ب ُ ع َ ن ْ ه ُ
Етістіктің масдары тү сіп қ алғ анда оның қ ызметін атқ аратын сө здер
Кестеде берілген ص َ ر َ خ ْ ت ُ ع ا َ ل ِ ي ً ا сө йлеміндегі масдардың сипаты ع ا َ ل ِ ي ً ا сө зі етістіктің масдары болғ ан ص َ ر َ ح ً ا сө зінің сипаты. Етістіктің масдары тү сіп қ алғ андық тан, оның сипаты сол масдардың қ ызметін атқ арып тұ р. Тура осылай масдардың синонимі де ف َ ر ح ْ ت َ س ُ ر و ر ً ا , етістіктің масдарының орнында тұ р.
ح َ ف ظ ْ ت ُ ا ل د ّ َ ر ْ س َ ك ُ ل ّ َ ا ل ح ِ ف ْ ظ – сө йлеміндегі ك ُ ل ّ َ сө зі немесе ب َ ع ْ ض /ا س ْ م ت َ ف ْ ض ِ ي ل масдардың қ ызметін атқ арып, ал ө зінен кейін келген етістіктің масдары م ض ا ف إ ل ي ه болып талданады.
ا ج ت َ ه َ د ْ ت ُ ه َ ذ َ ا ا ل ا ج ت ه َ ا د сө йлеміндегі ا س ْ م ا ل إ ش َ ا ر َ ة масдардың қ ызметін атқ арып, ал ө зінен кейін келген етістіктің масдары ب د ل болып талданады.
ز ُ ر ْ ت ُ ا ل ا ه ْ ر َ ا م َ خ َ م ْ س َ م َ ر َ ّ ا ت ٍ – сө йлеміндегі خ َ م ْ س َ сө зі масдардың санын білдіріп, ә рі оның қ ызметін атқ арып тұ р.
م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق етістігінің тү сіп қ алуы:
1) Егер م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق ә мір немесе тыйымның орнына қ олданылса:
ق ِ ي ا م ا ً ، ل ا ق ُ ع ُ و د َ (ق ُ م ، ل ا ت َ ق ْ ع ُ د ْ ) - Тұ р, отырма!
2) Дұ ғ а ретінде қ олданылса:
ر َ ع ْ ي ا ً (ر َ ع َ ا ك َ أ ل ل َ ه ُ ! ) - (Аллаһ сені қ орғ асын! )
3)Нә тижені ашық тап келсе:
ل َ أ ُ ج ا ه ِ د َ ن ّ َ ، ف إ م ّ َ ا ف َ و ْ ز ً ا و َ إ م ّ َ ا ه َ ل ا ك ً ا (ل َ أ ُ ج ا ه ِ د َ ن ّ َ ، ف إ م ّ َ ا أ ف ُ و ز ُ ف َ و ْ ز ً ا و َ إ م ّ َ ا أ َ ه ْ ل ِ ك ُ ه َ ل ا ك ً ا )
Қ айткен кү нде кү ресемін, не жең емін, не болмаса жең ілемін.
ЕСКЕРТУ:
1) م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق ешқ ашан ح َ ر ف ج ر - мен келмейді.
2)Егер ح َ ر ف ج ر -мен келсе, ح َ ا ل болады
3) م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق сө йлем тү рінде келмейді
4)Ауыз екі тілде қ олданатын م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق –тар:
ل َ ب ّ َ ي ْ ك ، س ُ ب ْ ح َ ا ن َ ا ل ل ه ِ ، ر ُ و َ ي ْ د ً ا ، ج ِ د ّ ً ا ، ش ُ ك ْ ر ً ا ، أ َ ي ْ ض ً ا ، م َ ث َ ل ا ً ، ح َ م ْ د ً ا ، ع َ ف ْ و ً ا ، ه َ ن ِ ي ئ ً ا
5) Кү шейту мағ ынасында келген م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق ә рқ ашан жекеше тү рдегі масдар болып етістіктен кейін келеді.
6) Етістіктің тү рін білдіретін م َ ف ْ ع ُ و ل م ُ ط ْ ل َ ق кө бінесе(ك )жә не (م ِ ث ْ ل ) мағ ыналарында келеді.
7) Бір істің кө п рет орындалғ андығ ын білдірген жағ дайда ر ُ ب َ ا ع ي ف ِ ع ْ ل -дің масдарының орнына ث ُ ل ا َ ث ِ ي ف ِ ع ْ ل -дің масдары қ олданылады.
س َ ا ف َ ر ْ ت ُ س َ ف ر ً ا م ُ ت ْ ع ِ ب ً ا – Ауыр (шаршататын) жол жү рдім.
أ َ ع ْ ط َ ى ج َ د ّ ِ ي ا ل ف َ ق ِ ي ر َ ع َ ط َ ا ء ً ج َ ز ِ ي ل ا ً - Атам кедейге кө п нә рсе берді.
Талдау ү лгісі:
(1ك ل ّ م م ُ و س َ ى ت َ ك ْ ل ِ ي م ً ا
ك َ ل ّ َ م َ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ا ض م ب ن ى ع ل ى ا ل ف ت ح
م ُ و س َ ى : ف َ ا ع ِ ل ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ر َ ف ْ ع ِ ه ِ ض م ّ َ ة م ق َ د ّ َ ر َ ة م ن ع م ن ظ ه و ر ه ا ا ل ت ع ذ ر
ت َ ك ْ ل ِ ي م ً ا : م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م ُ ط ْ ل َ ق ٌ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة.
(2ي َ ن َ ا م ُ ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ُ ن َ و ْ م ً ا ه َ ا د ِ ئ ً ا.
ي َ ن َ ا م ُ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ُ ض َ ا ر ِ ع ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ر َ ف ْ ع ِ ه ِ ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة .
ا ل ط ّ ِ ف ْ ل ُ : ف َ ا ع ِ ل ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ر َ ف ْ ع ِ ه ِ ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة.
ن َ و ْ م ً ا : م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م ُ ط ْ ل َ ق ٌ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة.
ه َ ا د ِ ئ ً ا : ص ِ ف َ ة ٌ ل ـ ِ (ن َ و ْ م ٍ ) م َ ن ْ ص ُ و ب ة و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة.
(3ا س ْ ع َ س َ ع ْ ى َ أ َ خ ِ ي ك َ!
ا س ْ ع َ : ف ِ ع ْ ل ُ أ َ م ْ ر ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ي ح َ ذ ْ ف ِ ح ر ف ا ل ع ل ة و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ُ س ْ ت َ ت ِ ر ٌ ت َ ق ْ د ي ر ُ ه ُ (أ َ ن ْ ت َ )
س َ ع ْ ى َ : م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م ُ ط ْ ل َ ق ٌ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ٌ.
أ َ خ ِ ي ك َ : (أ َ خ ِ ى ) م ُ ض َ ا ف ٌ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ ب ِ ا ل ْ ي َ ا ء ِ ل أ َ ن ّ َ ه ُ م ِ ن َ ا ل أ َ س ْ م َ ا ء ِ ا ل ْ خ َ م ْ س َ ة ِ و َ
ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ٌ و َ ا ل ْ ك َ ا ف ُ : ض م ي ر م ت ص ل م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ي ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ ف ِ ي م َ ح َ ل ّ ِ ج َ ر ّ ٍ م ُ ض َ ا ف ٌ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ.
(4ق َ ر َ أ ْ ت ُ م َ ر ّ َ ة ً.
ق َ ر َ أ ْ ت ُ : (ق َ ر َ أ َ ) ف ِ ع ْ ل ٌ م َ ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ و َ ا ل ت ّ َ ا ء ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ت ص ل م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع ل ى ا ل ض ّ َ م ّ ِ ف ِ ي م َ ح َ ل ّ ِ ر َ ف ْ ع ٍ ف ا ع ِ ل ٌ.
م َ ر ّ َ ة ً : م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م ُ ط ْ ل َ ق ٌ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة.
ت م ر ي ن
1 – ع ي ّ ن ا ل م ف ع و ل ا ل م ط ل ق ف ي ا ل آ ي ا ت ا ل ت ا ل ي ة و ا ل ح د ي ث ي ن ا ل ش ر ي ف ي ن:
1. {و َ ك َ ل ّ َ م َ ا ل ل ّ َ ه ُ م ُ و س ى َ ت َ ك ْ ل ِ ي م ً ا } (ا ل ن س ا ء 164)
2. {إ ن ّ َ ا ف َ ت َ ح ْ ن ا ل َ ك َ ف َ ت ْ ح ً ا م ُ ب ِ ي ن ً ا } (ا ل ف ت ح 1)
3. {ف ا ص ْ ب ِ ر ْ ص َ ب ر ً ا ج َ م ي ل ا ً } (ا ل م ع ا ر ج )
4. {ف َ ن َ ظ َ ر َ ن َ ظ ْ ر َ ة ً ف ي ا ل ن ّ ُ ج ُ و م ِ } (ا ل ص ّ َ ا ف ّ َ ا ت 88)
5. {ف أ َ خ َ ذ ْ ن َ ا ه ُ م ْ أ خ ْ ذ َ ع َ ز ِ ي ز ٍ م ُ ق ْ ت َ د ِ ر ٍ } (ا ل ق م ر 42)
6. {ف َ ل ْ ي َ ض ْ ح َ ك ُ و ا ق َ ل ِ ي ل ا ً و َ ل ْ ي َ ب ك ُ و ا ك َ ث ِ ي ر ً ا } (ا ل ق م ر 82)
7. ع ن أ ب ي ب ك ر ا ل ص د ي ق ر ض ي ا ل ل ه ع ن ه أ ن ّ ه ق ا ل ل ل ن ب ي ص ل ى ا ل ل ه ع ل ي ه م س ل م: ي ا ر س و ل ا ل ل ه ، ع ل ّ ِ م ْ ن ي د ع ا ء ً أ د ْ ع ُ و ب ه ف ي ص ل ا ت ي. ق ا ل: " ق ُ ل ْ: ا ل ل ّ َ ه ُ م ّ َ إ ن ّ ِ ي ظ َ ل َ م ْ ت ُ ن َ ف ْ س ِ ي ظ ُ ل ْ م ً ا ك َ ث ي ر ً ا ، و ل ا َ ي َ غ ْ ف ِ ر ُ ا ل ذ ّ ُ ن ُ و ب َ إ ل ا ّ َ أ َ ن ْ ت َ ، ف ا غ ْ ف ِ ر ْ ل ِ ي م َ غ ْ ف ِ ر َ ة ً م ِ ن ْ ع ِ ن ْ د ِ ك َ و َ ا ر ْ ح َ م ْ ن ِ ي ، إ ِ ن ّ َ ك َ أ ن ْ ت َ ا ل ْ غ َ ف ُ و ر ُ ا ل ر ّ َ ح ِ ي م ُ "
8. ع ن ْ ج َ ر ِ ي ر ب ن ع ب د ا ل ل ه ر ض ي ا ل ل ه ع ن ه أ ن ّ ا ل ن ب ي ص ل ى ا ل ل ه ع ل ي ه و س ل م ق ا ل: م َ ن ْ س َ ن ّ َ ف ي ا ل إ ِ س ل ا َ م ِ س ُ ن ّ َ ة ٌ ح َ س َ ن َ ة ً ف َ ل َ ه ُ أ ج ْ ر ُ ه ا و َ أ َ ج ْ ر ُ م َ ن ْ ع َ م ِ ل َ ب ِ ه َ ا ب َ ع ْ د َ ه ُ م ِ ن ْ غ َ ي ْ ر ٍ أ ن ْ ي َ ن ْ ق ُ ص َ م ِ ن ْ أ َ ج ُ و ر ِ ه ِ م ْ ش َ ي ْ ئ ً ا ، و َ م َ ن ْ س َ ن ّ َ ف ي ا ل إ س ل ا َ م ِ س ُ ن ّ َ ة ً س َ ي ّ ِ ئ َ ة ً ك ا ن َ ع َ ل َ ي ْ ه ِ و ِ ز ْ ر ُ ه ا و َ و ِ ز ْ ر ُ م َ ن ْ ع َ م ِ ل َ ب ِ ه َ ا م ِ ن ْ ب َ ع ْ د ِ ه ِ م ِ ن ْ غ َ ي ْ ر ِ أ ن ْ ي َ ن ْ ق ُ ص َ م ِ ن ْ أ و ْ ز َ ا ر ِ ه ِ م ْ ش َ ي ْ ئ ً ا.
2- ا م ل أ ا ل ف ر ا غ ف ي م ا ي ل ي ب م ف ع و ل م ط ل ق م ن ا س ب م م ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن:
1. ف َ ر ِ ح َ ا ل و َ ا ل ِ د َ ا ن ِ ل ِ ن ج ا ح أ و ل ا د ِ ه ِ م ا ....... ش َ د ِ ي د ً ا. (ف ا ر ح ً ا – ف َ ر َ ح ً ا - ف ا ر ِ ح ة ً )
2. أ َ ك َ ل َ ا ل ع ا م ل و ن ....... ف ي ا ل م ص ن ع. (آ ك ِ ل ا ً – أ َ ك ْ ل َ ة ٌ - أ ك ْ ل َ ة ً )
3. ي َ ج ْ ت َ ه ِ د ا ل ط ل ا ّ ب ف ي د ر و س ِ ه م ............ (ا ج ت ه ا د ً ا – ج ِ ه َ ا د ا - ج ا ه د ا )
4. أ َ ح ْ ت َ ر ِ م ُ ا ل ك ب ا ر ........... ع َ ظ ِ ي م ً ا. (م ح ت ر ِ م ا – م ح ت ر ِ م ة ً - ا ح ت ر ا م ا )
5. ر َ ك َ ع َ ت ْ ا ل ب ن ت ........... ر َ ك َ ع َ ا ت ٍ. (و ا ح د – ا ث ن ا ن - ث ل ا ث )
6. ي َ ع ِ ي ش ُ ا ل ن ّ َ ا س ُ ف ِ ي ه ذ ه ا ل ق ر ي ة .......... ا ل أ غ ن ي ا ء ِ. (ع ِ ي ش َ ة َ – ع ِ ي ش َ ة ُ - ح ي ا ة ً )
7. أ َ ج َ ا ب َ ا ل ط ل ّ ا ب ع ن ا ل أ س ئ ل ة .......... ص ح ي ح ة ً. (إ ج ا ب ة ً – ج و ا ب ً ا - م ُ ج ِ ي ب ة ً )
8. ي َ ص ْ ب ِ ر ُ ا ل م س ل م ُ ع ل ى ا ل ْ م َ ص َ ا ئ ِ ب ِ ...... ج م ي ل ا ً. (ص ا ب ِ ر ً ا – ص َ ب ْ ر ً ا - م ص ب و ر ً ا )
3 – ع ي ّ ن ا ل م ف ع و ل ا ل م ط ل ق ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة و ب ي ّ ن ن و ع ه ك م ا ف ي ا ل م ِ ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ا ل م ف ع و ل ا ل م ط ل ق ن و ع ُ ه
ق َ ر َ ا ْ ت ُ س و ر ة َ ا ل و ا ق ع ة ق ِ ر َ ا ء َ ة ً ص َ ح ِ ي ح َ ة ً. ق ر ا ء ة ً ب ي ا ن ا ل ن و ع
1. ي ن ا م ُ ا ل أ ط ف ا ل ن و ْ م ً ا ع م ي ق ً ا. ...........................
2. ن ح ن ن ُ ؤ ْ م ِ ن ب ا ل ل ه إ ي م ا ن ا ق و ي ّ ا. ...........................
3. ط ر ق ا ل ر ج ل ُ ب ا ب ا ل ش ق ّ ة ط َ ر ْ ق ً ا. ...........................
4. أ ك ل ا ل ر ج ل ا ل ج ا ئ ع ُ ا ل ط ع ا م َ أ ك ْ ل ا ً. ...........................
5. خ َ س ِ ر َ ص ا ح ب ا ل م ح ل ّ خ ُ س ْ ر َ ا ن ا ك ب ي ر ا. ...........................
6. س ج د ت ا ل ب ن ت ا ل ص غ ي ر ة س َ ج ْ د َ ة ً. ...........................
7. ا ن ت ص ر ا ل ج ي ش ا ن ت ص ا ر ا ع ظ ي م ا. ...........................
8. ت َ د ُ و ر ُ ا ل ش ر ط ة ف ي ا ل ش و ا ر ع د َ و ْ ر َ ت َ ي ْ ن ف ي ا ل ي و م. ...........................
4- ض ع ع ل ا م ة (√ )أ م ا م ا ل ج م ل ة ا ل ت ي ت ش ت م ل ع ل ى م ف ع و ل م ط ل ق ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل :
ا ل م ث ا ل: أ - ن ذ ك ر ا ل ل ه َ د َ ا ئ م ا. ب - ن ذ ك ر ا ل ل ه ق ا ر ئ ِ ي ن ا ل ق ر آ ن َ. (√ )ج - ن ذ ك ر ا ل ل ه ذ ك ر ً ا ك ث ي ر ا.
1. أ - ف ا ز أ ح م د ف و ز ً ا ع ظ ي م ا. ب - ف ا ز أ ح م د ب ِ س ل س ل ة م ن ا ل ك ت ب. ج - ف ا ز أ ح م د ب ا ل ج ا ئ ز ة.
2. أ - ع ا م ِ ل ا ل ن ا س م ع ا م ل ة ً ط ي ّ ِ ب ة. ب - ع ا م ِ ل ا ل ن ا س ك م ا ي ج ب. ج - ط ل ب ت ُ م ن ا ل أ س ت ا ذ ك ت ا ب ً ا ج د ي د ا.
3. أ - ف ر ّ ا ل ل ص ّ ُ م ن ا ل ش ر ط ي ّ ب س ر ع ة. ب - ي ف ر ّ ا ل ل ص ّ م ُ س ر ِ ع ا. ج - ي ف ر ّ ا ل ل ص ّ م ن ا ل ش ر ط ي ّ ف ر ا ر ا.
4. أ - ا ع ت ر ض ا ل م ُ ت ّ َ ه َ م ُ ع ل ى ق ر ا ر ا ل ق ا ض ى. ب - ل م ي ع ت ر ض ا ل م ت ّ ه م ع ل ى ق ر ا ر ا ل ق ا ض ي. ج - ا ع ت ر ض ا ل م ت ّ ه م ع ل ى ق ر ا ر ا ل ق ا ض ي ا ع ت ر ا ض ا ش د ي د ا .
5. أ - ا ن ت ش ر ه ذ ا ا ل خ ب ر ا ل م ه م ّ ب ي ن ا ل ن ا س ه ذ ا ا ل أ س ب و ع. ب - س ي ن ت ش ر ه ذ ا ا ل خ ب ر ا ل م ه م ّ ب ي ن ا ل ن ا س ا ن ت ش ا ر ا س ر ي ع ا. ج - ا ن ت ش ر ه ذ ا ا ل خ ب ر ا ل م ه م ّ ب ي ن ا ل ن ا س ج م ي ع ا.
6. أ - أ ج ا ب ا ل ط ا ل ب ع ن ا ل أ س ئ ل ة ف و ر ا. ب - أ ج ا ب ا ل ط ا ل ب ع ن ا ل أ س ئ ل ة ك ل ّ ِ ه ا. ج - أ ج ا ب ا ل ط ا ل ب ع ن ا ل أ س ئ ل ة إ ج ا ب ة ص ح ي ح ة.
5-ا م ل أ ا ل ف ر ا غ ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة ب م ف ع و ل م ط ل ق (م ط ا ب ق ا ل م ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن ) ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ن ظ ر ا ل س ا ئ ح إ ل ى ي م ي ن ه ن ظ ر ة ً (ب ي ا ن ا ل ع د د )
1. ك س ر ا ل و ل د ُ ا ل ز ج ا ج.......... (ت أ ك ي د ا ل ف ع ل )
2. ن ا م َ ا ل ض ي و ف ُ ا ل م ُ ت ْ ع َ ب و ن.......... (ب ي ا ن ا ل ن و ع )
3. ت د و ر ا ل أ ر ض.......... ك ل ي و م. (ب ي ا ن ا ل ع د د )
4. ي ذ ه ب ا ل ع ا م ل إ ل ى ا ل م ص ن ع.......... (ت أ ك ي د ا ل ف ع ل )
5. ح ق ّ َ ق ا ل م ؤ ت م ر ُ ا ل د و ل ي ا ل س ل ا م َ.......... (ت أ ك ي د ا ل ف ع ل )
6. ي س ت ع د ّ ا ل ط ل ا ّ ب ُ ا ل ا خ ت ب ا ر.......... (ب ي ا ن ا ل ن و ع )
7. أ ل ق ى ا ل إ م ا م ُ ا ل خ ط ب ة.......... (ب ي ا ن ا ل ن و ع )
8. ا ب ْ ت ع د ت ُ ع ن ا ل ش ر ّ.......... (ت أ ك ي د ا ل ف ع ل )
6-ا م ل أ ا ل ف ر ا غ ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة ب و ض ع ا ل ف ع ل ا ل م ن ا س ب ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ت َ ق َ د ّ َ م َ ا ل م و ظ ّ َ ف ف ي ع م ل ه ت ق َ د ّ ُ م ا ً ك ب ي ر ً ا.
1. ...... ا ل د ر س َ ف ه ْ م ا ً ص ح ي ح ا ً.
2. ..... ا ل ط ا ل ب ج ُ ل ُ و س َ ا ل ع ل م ا ء ِ.
3. ........ ص ا ح ب ا ل ب ي ت ض ي و ف ه إ ك ر ا م ا ح س ن ا.
4. ........ ا ل ر ج ل ا ل غ ن ي إ ل ى ا ل ف ق ر ا ء إ ح س ا ن ا ك ث ي ر ا.
5. ......................................... ا ل ط ا ئ ر ة ُ ه ُ ب و ط ا م ُ ر ي ح ا.
6. .......................................... ا ل ط ف ل ُ ص َ ر ْ خ َ ة ً.
7. ....................... ا ل ط ا ل ب أ س ا ت ذ ت ه ا ح ت ر ا م ا ع ظ ي م ا.
8. ............................ ا ل م ط ر ه ذ ا ا ل م س ا ء ن ز ُ و ل ا ش د ي د ا.
ا ل م َ ف ع و ل ل ِ أ ج ْ ل ِ ه ِ
| ا غ ت ر ب ت ُ ل ِ ط ل ب ا ل ع ل م. ت ُ م ْ ن َ ح ُ ا ل م ك ا ف آ ت ل ت ش ج ي ع ا ل م ُ ب د ع ِ ي ن. أ َ س ْ أ ل ُ أ س ت ا ذ ي ل ق َ ص ْ د ِ ا ل م َ ع ْ ر ِ ف َ ة ِ. | ا غ ت ر ب ت ُ ط ل ب ا ً ل ِ ل ع ل م. ت ُ م ْ ن َ ح ُ ا ل م ك ا ف آ ت ت ش ج ي ع ا ل ل م ُ ب د ع ِ ي ن. أ َ س ْ أ ل ُ أ س ت ا ذ ي ق َ ص ْ د َ ا ل م َ ع ْ ر ِ ف َ ة ِ. |
| ل ح ُ ب ّ ِ ا ل ص ّ َ ي د خ ر ج ت ُ. ل ا ح ت ر ا م ك ق م ت ُ. | ح ُ ب ّ ا ً ف ي ا ل ص ّ َ ي د خ ر ج ت ُ. ا ح ت ر ا م ا ً ل ك ق م ت ُ. |
| ب َ ك َ ى ا ل و ل د ُ م ِ ن ا ل أ ل م. م ا ت َ ت ْ ا ل ش ا ة ُ ب د ا ئ ه ا. س ُ ج ِ ن ا ل ر ج ُ ل ُ ف ي ل ِ ي ر ة. | |
م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ل أ ج ْ ل ِ ه –іс-қ имылдың не ү шін, не мақ сатта орындалғ анын білдіретін есім. Яғ ни етістіктің орындалғ ан себебін тү сіндіру ү шін келген есім.
Мысалы: ق َ ا م َ ا ل ط ّ َ ا ل ِ ب ُ ا ح ْ ت ِ ر ا م ً ا ل ِ أ س ْ ت ا ذ ِ ه ِ (Шә кірт ұ стазын қ ұ рметтеп орнынан тұ рды) Бұ л жердегі ا ح ْ ت ِ ر ا م ً ا – сө зі не ү шін тұ рғ анын тү сіндіруде. Сондық тан оны م َ ف ْ ع ُ و ل ل أ ج ْ ل ِ ه деп айтады.
م َ ف ْ ع ُ و ل ل أ ج ْ ل ِ ه –ті неге? не ү шін? деп сұ рақ қ оюмен анық тауғ а болады. م َ ف ْ ع ُ و ل ل أ ج ْ ل ِ ه сө йлемде 2 тү рлі болып келеді: 1) م َ ن ْ ص ُ و ب ; 2) م َ ج ْ ر ُ و ر ب ِ ا ل ا م
1 ) م َ ن ْ ص ُ و ب : ي َ أ ْ ت ِ ى ا ل أ ج َ ا ن ِ ب ُ إ ل ى م ِ ص ْ ر َ ط َ ل ب ً ا ل ل ع ِ ل ْ م ِ
إ ع ر َ ا ب ُ ه َ ا : ط َ ل ب ً ا – م َ ف ْ ع ُ و ل ل أ َ ج ْ ل ِ ه م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع ل ا م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
2) م َ ج ْ ر ُ و ر ب ِ ا ل ا م ف ى م َ ح َ ل ّ َ ن َ ص ب : ي َ أ ْ ت ِ ى ا ل أ ج َ ا ن ِ ب ُ إ ل ى م ِ ص ْ ر َ ل ِ ط َ ل َ ب ِ ا ل ع ِ ل ْ م ِ
إ ع ر َ ا ب ُ ه َ ا : ل ِ – ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر م َ ب ْ ن ِ ى ع َ ل ى ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
ط َ ل َ ب ِ - ا س م م َ ج ْ ر ُ و ر و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ج َ ر ِ ه ِ ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
(ل ِ ط َ ل َ ب ِ ) - ا ل ج َ ا ر و َ ا ل م َ ج ْ ر ُ و ر - ف ى م َ ح َ ل ّ ِ ن َ ص ب م َ ف ْ ع ُ و ل ل أ ج ْ ل ِ ه
Талдау ү лгісі:
(1 ق ُ م ْ ت ُ ا ح ْ ت ِ ر َ ا م ً ا .
ق ُ م ْ ت ُ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ
ت ُ - ض َ م ِ ي ر م ُ ت ّ َ ص ل م َ ب ْ ن ى ع َ ل َ ى ا ل ض ّ َ م ّ ِ ف ى م َ ح َ ل ّ َ ر َ ف ْ ع ف َ ا ع ِ ل
ا ح ْ ت ِ ر َ ا م ً ا : م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ل ِ أ َ ج ْ ل ِ ه ِ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن ص ب ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
(2ق ُ م ْ ت ُ ل ِ ل ا ِ ح ْ ت ِ ر َ ا م ِ.
ق ُ م ْ ت ُ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ
ت ُ - ض َ م ِ ي ر م ُ ت ّ َ ص ل م َ ب ْ ن ى ع َ ل َ ى ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ف ى م َ ح َ ل ّ َ ر َ ف ْ ع ف َ ا ع ِ ل
ل ِ ـ : ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر ّ ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ُ ع َ ل َ ى ا ل ْ ك َ س ْ ر ِ
ا ل ا ِ ح ْ ت ِ ر َ ا م ِ : ا س م م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ج َ ر ّ ِ ه ِ ا ل ْ ك َ س ْ ر َ ة ُ ا ل ظ ا ه ر ة
ل ِ ل ا ح ْ ت ِ ر َ ا م ِ : ا ل ْ ج َ ا ر ّ ُ و َ ا ل ْ م َ ج ْ ر ُ و ر ُ ف ي م َ ح َ ل ّ ِ ن َ ص ْ ب م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ل ِ أ َ ج ْ ل ِ ه ِ . (م ُ ت َ ع َ ل ّ ِ ق َ ا ن ِ ب ِ ف ِ ع ْ ل ِ (ق ُ م ْ ت ُ ) ).
(3أ َ د ْ ر ُ س ُ ح َ ت ّ َ ى أ َ ن ْ ج َ ح َ.
أ َ د ْ ر ُ س ُ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ُ ض َ ا ر ِ ع ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و َ ع َ ل ا م َ ة ُ ر َ ف ْ ع ِ ه ِ ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ُ س ْ ت َ ت ِ ر ٌ ت َ ق ْ د ِ ي ر ُ ه ُ (أ َ ن َ ا )
ح َ ت ّ َ ى : ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر ّ ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ.
أ َ ن ْ ج َ ح َ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ُ ض َ ا ر ِ ع ٌ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ ب ِ أ َ ن ِ ا ل ْ م ُ ض ْ م َ ر َ ة ِ و ُ ج ُ و ب ً ا و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة. و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ُ س ْ ت َ ت ِ ر ٌ ت َ ق ْ د ِ ي ر ُ ه ُ (أ َ ن َ ا )
(ح َ ت ّ َ ى أ َ ن ْ ج َ ح َ ): م ِ ن َ ح َ ر ْ ف ِ ا ل ْ ج َ ر ّ ِ و َ أ َ ن ِ ا ل ْ م ُ ض ْ م َ ر َ ة ِ و َ ا ل ْ ف ِ ع ْ ل ِ و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ِ م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ل ِ أ َ ج ْ ل ِ ه ِ ف ي م َ ح َ ل ِ ن َ ص ب ٍ.
ت م ر ي ن
1-ع ي ّ ِ ن ا ل م ف ع و ل ل أ ج ل ه ف ي ا ل ج ُ م َ ل ا ل ت ّ ا ل ِ ي ة:
1. س ا ف ر ت إ ل ى ا ل ب ل ا د ا ل غ ر ب ي ة ط َ ل َ ب ً ا ل ل ع ِ ل ْ م ِ.
2. أ ُ ع د ّ َ ه َ ذ َ ا ا ل ْ ك ِ ت َ ا ب ل ي س ا ع د ا ل ط ّ ُ ل ّ َ ا ب َ ع َ ل َ ى ا ل ق و ا ع د.
3. ه ر َ ب ا ل ق َ ا ت ل ُ إ ل ى ج ه ة م َ ج ْ ه ُ و ل ة خ َ و ْ ف ً ا م ن ا ل ق َ ت ْ ل.
4. ك ا ن ا ل ش ّ ع َ ر َ ا ء ي م د ح و ن ر ج ا ل َ ا ل د ّ َ و ْ ل َ ة ِ ب ِ أ َ ش ع ا ر ِ ه م م ُ د َ ا ه َ ن َ ة ً ل َ ه ُ م ْ.
5. غ َ ر َ س َ ا ل ب س ت ا ن ِ ي ّ ا ل أ َ ش ْ ج َ ا ر َ و َ ا َ ل أ َ ز ْ ه َ ا ر َ ت َ ج ْ م ِ ي ل ً ا ل ل ْ ح َ د ِ ي ق َ ة.
6. ي َ ح ْ ت َ ر ِ م ُ ا ل ش ع ب ُ ا ل ق َ ا ن ُ و ن َ د َ ف ْ ع ً ا ل ِ ل ظ ّ ُ ل م.
7. ق ب َ ض ا ل ش ّ ر ْ ط ِ ي ّ ُ ع ل ى ا ل ل ّ ِ ص ّ خ َ و ْ ف ً ا م ن ف ِ ر ا ر ه.
8. ي س َ ا ع ِ د ا ل غ َ ن ِ ي ّ ُ ا ل ف َ ق ِ ي ر َ ش َ ف ْ ق َ ة ً ع ل ي ه.
2-ا م ل َ أ ا ل ف ر ا غ ب م ف ع و ل ل أ ج ل ه م ن ا س ب م م ا ب ي ن ا ل ق و ا س ي ن:
1. ي ُ ؤ َ د ّ ِ ي ا ل ْ م ُ س ْ ل ِ م ُ ا ل ع ِ ب َ ا د َ ا ت ِ .......... ل ل ه ِ. (ط َ ا ع َ ة ً ، ط َ و ْ ع ً ا ، ط َ ا ئ ِ ع ً ا )
2. ي َ س ْ ت َ ق ْ ب ِ ل ُ ا ل و ز ي ر ض َ ي ْ ف َ ه ُ .......... ل ه. (ك َ ر ِ ي م ً ا ، ك َ ر َ ا م َ ة ٌ ، إ ِ ك ْ ر َ ا م ً ا )
3. ب ع ث ا ل ل ه ُ ا ل ر ُ س ُ ل .......... ل ل ع ا ل م ي ن. (ر َ ا ح ِ م ً ا ، ر َ ح ْ م َ ة ً ، ر َ ح ْ م ً ا )
4. ش َ ا ر َ ك َ ا ل ط ّ ُ ل ّ َ ا ب ُ ف ي ح َ ف ْ ل ا ل ت َ ك ْ ر ِ ي م ِ .......... ع ن ح ب ّ ه م. (ع ِ ب ْ ر َ ة ً ، ت َ ع ْ ب ِ ي ر ً ا ، ع ِ ب َ ا ر َ ة ً )
5. ر َ ف َ ع َ ر ئ ي س ا ل و ُ ز َ ر ا ء ي َ د َ ي ْ ه ِ .......... ل ل ج ُ م ْ ه ُ و ر ِ. (ح َ ي َ ا ة ً ، ت َ ح ِ ي ّ َ ة ً ، م ُ ح َ ي ّ ِ ي ً ا )
6. ت ُ ك ْ ث ِ ر ُ ا ل ب ن ت م ِ ن ْ ز ِ ي َ ا ر َ ة ِ أ م ّ ه ا .......... ع َ ل َ ي ه ا. (ا ط ْ م ِ ئ ْ ن َ ا ن ً ا ، م ُ ط ْ م َ ئ ِ ن ّ ً ا ، م ُ ط ْ م َ ئ ِ ن ّ ِ ي ن َ )
7. ي َ ق ْ ض ِ ي ا ل ع ُ م ّ ا ل إ ج َ ا ز َ ا ت ِ ه م ف ي ا ل خ َ ا ر ِ ج ِ .......... ع ن ا ل ر ّ َ ا ح َ ة ِ. (ب َ ا ح ِ ث ِ ي ن ، ب ُ ح ُ و ث ً ا ، ب َ ح ْ ث ً ا )
8. ق َ ط َ ع َ ت ْ ب َ ع ْ ض ُ ا ل د ّ ُ و َ ل ِ ع َ ل َ ا ق َ ت َ ه َ ا ب ِ ج ِ ي ر ا ن ِ ه ا .......... ع َ ل َ ى ت َ د َ خ ّ ُ ل ِ ه َ ا ف ِ ي ا ل م ي ا ه ا ل د ّ َ و ل ِ ي ة. (ب ِ ح ُ ج ّ َ ة ِ ، ح ُ ج ّ َ ة ً ، ا ح ت ِ ج َ ا ج ً ا )
3-ح َ و ّ ِ ل م ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن إ ل ى م ف ع و ل ل أ ج ل ه م ن ص و ب ٍ و م ج ر و ر ٍ ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ت َ ج َ و ّ َ ل َ ا ل ط ل ا ب و ا ل ط ا ل ب ا ت ف ي ا ل ح َ د ِ ي ق َ ة ِ (ر و ّ َ ح ) ع َ ن أ ن ف س ِ ه م
م ن ص و ب: ت َ ج َ و ّ َ ل َ ا ل ط ل ا ب و ا ل ط ا ل ب ا ت ف ي ا ل ح د ي ق ة ت َ ر ْ و ِ ي ح ا ً ع َ ن ْ أ ن ف س ِ ه م
م ج ر و ر: ت َ ج َ و ّ َ ل َ ا ل ط ل ا ب و ا ل ط ا ل ب ا ت ف ي ا ل ح د ي ق ة ل ل ت ر و ي ح ع ن أ ن ف س ه م
1. ي َ ص ُ و م ا ل م س ل م و ن ش ه ر ر م ض ا ن (ا م ت ث ل ) ل أ م ر ر َ ب ّ ِ ه م
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
2. ي َ ذ ْ ه َ ب ُ ا ل ت ّ َ ل ا َ م ِ ي ذ ُ إ ل ى م د ا ر س ه م (ر َ غ ِ ب َ ) ف ي ا ل ع ِ ل ْ م ِ و ا ل م ع ر ِ ف ة.
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
3. ل َ م ّ َ ا د خ ل ا ل م ُ ع َ ل ّ ِ م ُ ا ل ص ّ َ ف ّ َ ق ا م ا ل ت ّ َ ل ا َ م ِ ي ذ ُ (ح َ ي ّ َ ى ) ل َ ه ُ.
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
4. ق ا م ا ل أ ط ِ ب ّ ا ء ب ف َ ح ص ا ل ت ل ا م ي ذ ف ي ا ل م د ر س ة (ح َ ا ف َ ظ َ ) ع َ ل َ ى ص ِ ح ّ َ ت ه م.
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
5. ي َ ق ِ ف ُ ا ل ش ّ ر ْ ط ِ ي ّ ُ ف ِ ي ا ل ْ م َ ي ْ د َ ا ن ِ (س ه َ ّ ل ) ل ح َ ر َ ك َ ة ِ ا ل م ُ ر و ر.
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
6. ذ َ ب َ ح َ ص َ ا ح ِ ب ُ ا ل ب َ ي ْ ت ِ ش َ ا ة ً (أ ك ْ ر َ م َ ) ل ِ ض ُ ي ُ و ف ِ ه ِ.
م ن ص و ب: .............................................................................
م ج ر و ر: ..............................................................................
4- أ َ ج ِ ب ْ ع ن ا ل أ َ س ْ ئ ِ ل ة ا ل ت ا ل ي ة ب ِ م َ ف ْ ع ُ و ل ٍ ل أ ج ل ه ِ م ُ س ت َ ع ِ ي ن ا ب م ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ل م ا ذ ا ت د ر س و ن ا ل ل غ ة ا ل ع ر ب ي ة ؟ (ف ه م ا ل ق ر آ ن و ا ل س ن ة ا ل ن ّ َ ب َ و ِ ي ّ ة ا ل ش ر ي ف ة )
ن د ر س ا ل ع ر ب ي ة ل ف َ ه ْ م ا ل ق ر آ ن و ا ل س ن ة ا ل ن ّ َ ب َ و ِ ي ّ ة ا ل ش ر ي ف ة.
1. ل م ا ذ ا ي ج ت م ع أ ع ض ا ء ا ل ل ج ن ة ا ل ا ق ت ص ا د ي ة ؟ (ح ل ّ ل أ ز م ة ا ل ت ّ َ ض َ خ ّ ُ م ا ل م ا ل ي )
........................................................
2. ل م ا ذ ا ن َ ظ َ م َ ا ل ش ّ َ ا ع ِ ر ُ ق َ ص ِ ي د َ ت َ ه ُ ؟ (م َ د َ ح ا ل أ م ِ ي ر ِ )
........................................................
3. ل م ا ذ ا و َ ق َ ف َ ا ل ط ّ ُ ل ا ّ َ ب ُ ؟ (ا ح ت ر َ م أ س ت ا ذ ت ه م )
........................................................
4. ل م ا ذ ا ت د ر ُ س إ د َ ا ر َ ة ُ ا ل ْ م ُ ر ُ و ر ا ل ح و ا د ِ ث َ ؟ (ق ل ّ ل ع د َ د ه ا )
........................................................
5. ل م ا ذ ا ت َ م ْ ن َ ح ُ ا ل ح ُ ك ُ و م َ ة ُ ا ل ْ م ُ ز َ ا ر ِ ع ِ ي ن َ ق ُ ر ُ و ض ً ا ؟ (س َ ا ع َ د َ ل َ ه ُ م ْ )
........................................................
6. ل م ا ذ ا ي ق و م ا ل ج ُ ن ُ و د ُ ب ح ِ ر ا س ة ا ل ح ُ د ُ و د ِ ؟ (ح َ م َ ى م ِ ن ا ل أ َ ع ْ د َ ا ء )
........................................................
7. ل م ا ذ ا ي َ ج ْ ت َ م ِ ع ُ و ز ي ر ا ا ل خ ا ر ج ي ة: ا ل ك ا ز ا خ ي و ا ل ت ر ك ي ؟ (ب ح ث ع ن س ُ ب ُ ل ا ل ت ّ َ س ْ و ِ ي ة )
........................................................
8. ل م ا ذ ا و َ ز ّ َ ع َ م ُ د ِ ي ر ُ ا ل ْ ج َ ا م ِ ع َ ة ِ ا ل ْ ج َ و َ ا ئ ِ ز َ ع َ ل َ ى ا ل ْ م ُ ت َ ف َ و ّ ِ ق ِ ي ن َ ؟ (ق د ّ ر ج ُ ه ُ و د ه م )
........................................................
ا ل م َ ف ع و ل م َ ع َ ه
| س ِ ر ْ ت ُ و َ ا ل ق م َ ر َ ا س ت ي ق ظ ْ ت ُ و َ ط ُ ل ُ و ع َ ا ل ف ج ر ح ض ر ا ل ج ن د و ا ل أ م ي ر َ. | ح َ ف ِ ظ ْ ت ُ ا ل د ّ َ ر ْ س َ و َ ا ل م ِ ص ب َ ا ح َ و َ ص َ ل َ م ُ ح َ م ّ َ د و َ غ ُ ر ُ و ب َ ا ل ش ّ َ م ْ س ِ. س ِ ر ْ و ا ل ط ّ َ ر ِ ي ق َ ت َ ص ِ ل ْ إ ل ى ا ل م س ج د. |
م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م َ ع َ ه – етістікпен бірге орындалып жатқ ан қ осымша ә рекетті білдіретін насб жағ дайында келетін есім. Яғ ни бір ә рекетті істеп жатып, сонымен қ оса тағ ы бір жанама ә рекетті қ ысқ аша есіммен ғ ана білдіре салуды айтады.
Мысалы: ح َ ف ِ ظ ْ ت ُ ا ل د ّ َ ر ْ س َ و َ ا ل م ِ ص ب َ ا ح َ (сабақ ты шаммен жаттадым) Бұ л сө йлемдегі و َ ا ل م ِ ص ب َ ا ح َ – сө зі «жаттадым» деген іске қ осымша шамды пайдаланғ анын білдіріп тұ р. Бұ л есім қ осымша ә рекетті білдіріп тұ рғ андық тан, оны م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه дейміз.
م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه -тің шарттары:
· و харфы م ع мағ ынасында келуі керек. Егер «жә не» мағ ынасында келсеح َ ر ْ ف ع َ ط ْ ف болады.
ا س ْ ت َ ي ْ ق ِ ظ ْ ت ُ و ط ُ ل ُ و ع َ ا ل ف َ ج ْ ر ِ (و - و َ ا و ا ل م َ ع ِ ي ّ َ ة ) – Таң ата тұ рдым.
ت َ ح َ ا و َ ر َ ا ل ن َ ا ئ ِ ب ُ و َ ا ل و َ ز ِ ي ر (و - و َ ا و ا ل ع َ ط ف ) – Уә зір жә не кө мекшісі ә ң гімелесті.
Сондай-ақ екі не одан да кө п ف َ ا ع ِ ل - ді талап ететін етістіктен кейін م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه келмейді.
ت َ ع َ ا ن َ ق َ خ ا َ ل د ٌ و َ أ َ خ ُ و ه ُ – Халид жә не оның бауыры қ ұ шақ тасты.
· م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه –тің алдындағ ы сө йлем болуы керек.
و َ ص َ ل َ م ُ ح َ م ّ َ د ُ و َ غ ُ ر ُ و ب َ ا ل ش ّ َ م س ِ – Кү н бата Мұ хаммед жетті.
· و харфынан кейінгі сө йлем ح َ ا ل болмауы керек.
د َ خ َ ل َ ا ل ل ِ ص ّ ُ ا ل م َ ن ْ ز ِ ل َ و َ أ َ ه ْ ل ُ ه ُ ن َ ا ئ ِ م ُ و ن َ -Ү йдегілер ұ йқ ыда жатқ анда ұ ры ү йге кірді.
· م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه сө йлемнің негізгі емес, қ осымша мағ ынасында болуы керек. Яғ ни сө йлемнен алып тастасақ та, негізгі мағ ына сақ талады.
س ِ ر ْ و َ ا ل ط َ ر ِ ي ق َ ت َ ص ِ ل ْ إ ل ى ا ل م َ س ْ ج ِ د ِ – Осы жолмен жү р, мешітке жетесің.
س ِ ر ْ و َ ت َ ص ِ ل ْ إ ل ى ا ل م َ س ْ ج ِ د ِ – Жү р, мешітке жетесің.
ЕСКЕРТУ: Кейде(م َ ا )، (ك َ ي ْ ف َ ) сұ рақ белгілерінен кейін م َ ف ْ ع ُ و ل م َ ع َ ه келеді.
م َ ا ل َ ك َ و َ ا ل ك َ ل ا َ م َ ف ِ ى م َ ا ل ا َ ي َ ع ْ ن ِ ي ك َ ؟ - Сағ ан қ атысы жоқ мә селе жайлы сө йлеуде не шаруаң бар?
ك َ ي ْ ف َ أ َ ن ْ ت ُ م ْ و َ د َ ر ْ س َ ا ل ن ّ َ ح ْ و ِ ؟ - Грамматика сабақ тарың қ алай?
Талдау ү лгісі:
(1س ِ ر ْ ت ُ و َ ا ل ج َ ب َ ل َ.
س ِ ر ْ ت ُ : ف ِ ع ل ٌ م ا ض م َ ب ْ ن ي ع َ ل ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن
ت ُ - ض َ م ِ ي ر م ُ ت ّ َ ص ل م َ ب ْ ن ي ع َ ل َ ى ا ل ض ّ َ م ف ِ ى م َ ح َ ل ّ َ ر َ ف ْ ع ف َ ا ع ِ ل
و َ – ح َ ر ْ ف ُ م َ ع ِ ي ّ َ ة م َ ب ْ ن ى ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ
ا ل ْ ج َ ب َ ل َ – م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م َ ع َ ه م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
(2ح َ ف ِ ظ ْ ت ُ ا ل د ّ َ ر ْ س َ و َ ا ل م ِ ص ب َ ا ح َ
ح َ ف ِ ظ ْ ت ُ : ف ِ ع ل ٌ م ا ض م َ ب ْ ن ي ع َ ل ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن
ت ُ - ض َ م ِ ي ر م ُ ت ّ َ ص ل م َ ب ْ ن ي ع َ ل َ ى ا ل ض ّ َ م ف ِ ى م َ ح َ ل ّ َ ر َ ف ْ ع ف َ ا ع ِ ل
ا ل د ّ َ ر ْ س َ – م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ب ِ ه م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
و َ – ح َ ر ْ ف ُ م َ ع ِ ي ّ َ ة م َ ب ْ ن ى ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ
ا ل م ِ ص ْ ب َ ا ح َ – م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م َ ع َ ه م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
(3و َ ص َ ل َ م ُ ح َ م ّ َ د و َ غ ُ ر ُ و ب َ ا ل ش ّ َ م ْ س ِ.
و َ ص َ ل َ: ف ِ ع ل ٌ م ا ض م َ ب ْ ن ي ع َ ل ى ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
م ُ ح َ م ّ َ د – ف َ ا ع ِ ل م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ر َ ف ْ ع ِ ه ِ ا ل ض ّ َ م ّ ة ا ل ظ ا ه ر ة
و َ – ح َ ر ْ ف ُ م َ ع ِ ي ّ َ ة م َ ب ْ ن ى ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ
غ ُ ر ُ و ب َ - م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م َ ع َ ه م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ن َ ص ْ ب ِ ه ِ ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف
ا ل ش ّ َ م ْ س ِ. - م ُ ض َ ا ف إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و َ ع َ ل ا َ م َ ة ُ ح َ ر ّ ِ ه ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة
ت م ر ي ن
1-ع َ ي ّ ِ ن ْ ن و ع ا ل و ا و َ ف ِ ي ا ل ج ُ م َ ل ِ ا ل آ ت ِ ي َ ة ِ و ا ض ب ط ا ل ا س م ب ع د ه ك م ا ف ي ا ل أ م ث ل ة:
م ث ا ل 1: ص َ ح ا ي ح ي ى و َ ط ُ ل ُ و ع َ ا ل ش م س. ن و ع ه:... ا ل و ا و ب م ع ن ي " م ع " ......
م ث ا ل 2: ت ح ا و ر َ ر ئ ي س ا ل ج م ه و ر ي ة و ا ل و ز ي ر ُ. ن و ع ة: ا ل و ا و ب م ع ن ي " ا ل ع ط ف "......
م ث ا ل 3: س ب َ ح ْ ن ا و ا ل م ش ر ف ُ ي ر ا ق ب ن ا. ن و ع ة: ... ا ل و ا و ب م ع ن ي " ا ل ح ا ل ".....
1. و ص ل م ح م ّ د إ ل ي د ا ر ه و َ غ ُ ر ُ و ب ا ل ش ّ َ م ْ س. ..........................
2. س ا ف ر ت ُ و ص ا ل ح ا إ ل ي إ س ط ن ب و ل. ..........................
3. ل ع ب ن ا و ف ر ي ق ك ل ي ّ ت ن ا ف ي ا ل ن ا د ي ا ل ر ي ا ض ي. ..........................
4. س ِ ر ن ا و م َ ض ي ق ا ل ب س ف و ر ف ي ج و ل ة ب ح ر ي ة. ..........................
5. ج ل س ن ا و أ س ت ا ذ ن ا ي َ ع ِ ظ ن ا. ..........................
6. ق ر أ ت ْ ن ج ل ا ء و أ خ و ه ا ا ل ص غ ي ر ق ص ة م س ل ّ ي ة. ..........................
7. ل ا ت ن ظ ُ ر ْ إ ل ي ع ُ ي ُ و ب ا ل ن ّ َ ا س و َ ت ُ ه م ِ ل ع ي و ب َ ن َ ف س ِ ك......................
8. ي ج ب أ ن ت َ س ِ ي ر َ و َ ا ل م َ ح َ ل َ ا ت ا ل ت ّ ج ا ر ي ّ ة. ..........................
2-ع َ ي ّ ِ ن ْ ح ك م إ ع ر ا ب ا ل ا س م ب ع د ا ل و ا و َ ف ي ا ل ج ُ م َ ل ِ ا ل آ ت ِ ي َ ة ِ و ا ض ب ط آ خ ر ه ك م ا ف ي ا ل أ م ث ل ة:
م ث ا ل 1: خ ر ج ن ا م ن ا ل ج ا م ع ة و آ ذ ا ن َ ا ل ع ش ا ء. ح ك م ه: ... م ف ع و ل ا م ع ه .......
م ث ا ل 2: ت ن ا و ب َ ا ل م د ي ر ُ و م س ا ع د ُ ه ي و م ا ل ع ط ل ة. ح ك م ه: ... ا س م ا م ع ط و ف ا ......
م ث ا ل 3: ح ض ر ا ل م ش ر ف ُ و م س ا ع د و ه /و م س ا ع د ِ ي ه. ح ك م ه: ... ا س م ا م ع ط و ف ا / م ف ع و ل ا م ع ه
1. ل ا ت أ م ُ ر ْ ب ِ ا ل ص ِ د ق و َ ت َ ك ذ ِ ب. ..........................
2. غ ا د ر ن َ ا و س َ ا ل م ا ً إ س ط ن ب و ل م س ا ء ً. ..........................
3. ل ع ب ن ا و ف ر ي ق ك ل ي ّ ت ن ا ف ي ا ل ن ا د ي ا ل ر ي ا ض ي. ..........................
4. س ِ ر ن ا و م َ ض ي ق ا ل ب س ف و ر ف ي ج و ل ة ب ح ر ي ة. ..........................
5. ج ر َ ي ن ا و ا ل ن ا س ح و ل ن ا. ..........................
6. س ب ح ت ْ ف ا ط م ة و أ خ ا ه ا ف ي ا ل ن ه ا ر. ..........................
7. ت ن ا و ل ت ُ و م د ر ب َ ا ل ف ر ي ق ق ه و ة ت ر ك ي ة. ..........................
8. ك ي ف أ ن ت و ا ل ح َ ل َ و ِ ي ا ت. ..........................
3-ع َ ي ّ ِ ن ْ ن و ع ا ل ن ا ص ب ل ِ م ا ب ع د ا ل و ا و ِ ف ِ ي ا ل ْ ج ُ م َ ل ِ ا ل آ ت ِ ي َ ة ِ ك َ م َ ا ف ِ ي ا ل م ث ا ل ي ن:
م ث ا ل 1: س ا ر َ ا ل ج ن د ِ ي ّ و ا ل ع َ ل َ م. ن و ع ا ل ن ص ب: ... ف ع ل........
م ث ل 2: ا ل ث م ا ر م س ل و ب ة و أ غ ص ا ن ه ا. ن و ع ا ل ن ص ب: ... ا س م م ف ع و ل......
1. خ ر ج ن ا إ ل ى ا ل ح د ي ق ة و ط ل و ع ا ل ق م ر. ..................................
2. ا ت ر ُ ك ا ل أ و ل ا د و ل ع ب ت ه م. ..................................
3. ا ل م ش ك ل ة م د ر و س ة و ت ف ا ص ي ل ه ا. ..................................
4. ل ا ت ف ع َ ل ا ل خ ي ر َ و ي َ ن ْ د َ م. ..................................
5. ز ي د ٌ س ا ئ ر ٌ و ا ل ط ر ي ق َ. ..................................
6. ا ل س م ك ة م ش و ي ّ ة و ر أ س ه ا. ..................................
7. ر ُ و َ ي ْ د َ ك و ا ل غ َ ا ض ِ ب َ. ..................................
8. ي س ر ُ ن ّ ِ ي ح ض و ر ُ ك َ و ا ل أ ُ س ْ ر َ ة َ. ..................................
4- ا ض ب ِ ط ا ل ك ل م ا ت ا ل ت ي ت ح ت ه ا خ ط ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة و ب ي ّ ِ ن ا ل س ب ب.
م ث ا ل 1: ا ش ت ر ك َ ا ب ر ا ه ي م ُ و م ا ج د ٌ . ا ل س ب ب: ... ل أ ن ه و ا و ع ط ف....
م ث ل 2: ا ل ض ي ف م خ د و م و ع ا ئ ل ت َ ه . ا ل س ب ب: ... ل أ ن ه و ا و ا ل م ع ي ة.....
1. ن َ ز َ ل َ ا ل ث ل ج و ا ل ش ّ م ْ س ط َ ا ل ِ ع َ ة. ...................................
2. ح ا و ل ا ل و ا ل د و و ل د ه إ ن ق ا ذ ا ل غ ر ي ق. ...................................
3. ا ل ح د ي ق ة ُ م خ د و م ة و ش ج ر ه ا. ...................................
4. ع ا د َ ا ل م ُ س ا ف ر ُ و ا ل ل ي ل . ...................................
5. ك ي ف أ ن ت و أ س ت ا ذ ك ؟ ...................................
6. ا ل س م ك ة م ش و ي ّ ة و ر أ س ه ا. ...................................
7. ن َ ز َ ل َ ا ل م ط ر و ا ل م ظ ل ة ع ل ى ر أ س ي. ...................................
8. ي س ع ِ د ن ّ ِ ي ح ض و ر ُ ك َ و ا ل م د ي ر. ...................................
ا ل م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ
| ظ َ ر ف ا ل ز ّ َ م َ ا ن | ظ َ ر ْ ف ُ ا ل م َ ك َ ا ن |
| أ َ ذ ه َ ب ُ إ ِ ل َ ى ا ل ك ُ ل ّ ِ ي ّ َ ة ِ ص َ ب َ ا ح ً ا. ا ل ا ِ م ت ِ ح َ ا ن ُ ي َ و ْ م َ ا ل خ َ م ِ ي س ِ. ت َ ب د َ أ ا ل د ّ ِ ر َ ا س َ ة ُ ا ل س ّ َ ا ع َ ة َ ا ل ث ّ َ ا م ِ ن َ ة َ و ا ل ن ّ ِ ص ْ ف َ. | ي َ ق َ ع ُ ا ل ْ ب َ ح ر ُ ا ل أ َ س و َ د ُ ش م َ ا ل َ ت ُ ر ْ ك ِ ي ا. ي َ ل ع َ ب ُ ا ل و َ ل َ د ُ أ َ م َ ا م َ ا ل ب َ ي ت ِ. ا ل م َ ك ت َ ب َ ة ُ خ َ ل ف َ ا ل ج َ ا م ِ ع َ ة ِ. |
ا ل م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ –іс-қ имылдың қ ай уақ ытта немесе қ ай орында болғ анын білдіретін насб жағ дайында келген есім.
Мысалы: ي َ ق َ ع ُ ب ح ر ا ل ق ز و ي ن غ ر ب ك ا ز ا خ س ت ا ن – Каспий тең ізі Қ азақ станнның батысында орналасқ ан.
Бұ л сө йлемдегі غ ر ب ك ا ز ا خ س ت ا ن сө зі Каспий тең ізінің қ айда орналасқ андығ ына дә лел болып тұ р.
أ َ ذ ه َ ب ُ إ ِ ل َ ى ا ل ك ُ ل ّ ِ ي ّ َ ة ِ ص َ ب َ ا ح ً ا – Университетке таң ертең барамын.
Ал бұ л сө йлемде ص َ ب َ ا ح ً ا сө зі университетке қ ашанбаратындығ ынбілдіріп тұ р. Ендеше сө йлемде етістіктің қ ай жерде болғ андығ ына дә лел болатын ظ َ ر ْ ف ُ ا ل م َ ك َ ا ن жә не етістіктің қ ай уақ ытта іске асқ андығ ын білдіретін ظ َ ر ف ا ل ز ّ َ م َ ا ن сө здері арқ ылы келетін насб жағ дайында келген есімді م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ деп атайды.
م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه -тің алдында негізгі екі ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر: ( ب ـ و َ ف ِ ى )
ق َ د ْ و ُ ل ِ د َ أ َ ب ِ ى ف ِ ى ا ِ س ْ ت َ ا ن ْ ب ُ و ل َ – Ә кем Ыстанбұ лда туғ ан.
أ ُ ن ْ ش ِ ئ َ ت ْ ش ُ ع ْ ب َ ة ُ ب َ ن ْ ك ٍ ب ِ ا ل ْ م َ د ِ ي ن َ ة ِ – Қ алада банктің бө лімшесі ашылды.
م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ -і ерекше болып келетін кейбір етістіктер:
1) د َ خ َ ل َ етістігінің م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ -і 4 тү рде келеді:
د َ خ َ ل ْ ت ُ ا ل ب َ ل َ د َ = د َ خ َ ل ْ ت ُ ف ي ا ل ب َ ل َ د ِ =د َ خ َ ل ْ ت ُ إ ل ى ا ل ب َ ل َ د ِ = د َ خ َ ل ْ ت ُ ب ِ ا ل ب َ ل َ د ِ – Қ алағ а кірдім.
2) ن َ ز َ ل َ етістігінің م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ -і 3 тү рде келеді:
ن َ ز َ ل َ ك َ ا م ِ ل ٌ ف ُ ن ْ د ُ ق ً ا = - ن َ ز َ ل َ ك َ ا م ِ ل ٌ ف ِ ي ا ل ف ُ ن ْ د ُ ق ِ = ن َ ز َ ل َ ك َ ا م ِ ل ٌ ب ِ ا ل ف ُ ن ْ د ُ ق ِ Кә міл қ онақ ү йде қ онды.
3) س َ ك َ ن َ етістігінің م َ ف ع و ل ُ ف ي ه ِ -і 3 тү рде келеді:
= ك َ ا ن َ ج َ د ّ ِ ي ي َ س ْ ك ُ ن ُ ف ي ا ل ق َ ر ْ ي َ ة ِ = ك َ ا ن َ ج َ د ّ ِ ي ي َ س ْ ك ُ ن ُ ب ِ ا ل ق َ ر ْ ي َ ة ِ ك َ ا ن َ ج َ د ّ ِ ي ي َ س ْ ك ُ ن ُ ا ل ق َ ر ْ ي َ ة َ
Атам ауылда тұ ратын еді.
| ع د د ا ل ظ ر ف | ا ل إ ش ا ر ة إ ل ى ا ل ظ ر ف | ك ل /ب َ ع ْ ض َ + ظ ر ف | ا ل م ص ْ د ر | ص ِ ف َ ة ا ل ظ ر ف |
| ا ن ْ ت َ ظ َ ر ْ ن َ ا ك ُ م ْ ف ي ا ل م َ ط َ ا ر ِ خ َ م ْ س َ س َ ا ع َ ا ت ٍ خ َ م ْ س َ - ن َ ا ئ ب ع َ ن ْ م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه م َ ن ْ ص ُ و ب و ع َ ل ا َ م َ ة ن َ ص ْ ب ِ ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف س َ ا ع َ ا ت ٍ - م ُ ض َ ا ف إ ل ي ه م َ ج ْ ر ُ و ر و َ ع ل ا م َ ة ُ ج َ ر ّ ِ ه ِ ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة | ن َ ز َ ل ْ ت ُ ه َ ذ ِ ه ا ل ق َ ر ْ ي َ ة َ ه َ ذ ِ ه – ا س ْ م ا ل إ ش َ ا ر َ ة م َ ب ن ِ ى ع َ ل ى ا ل ك َ س ْ ر ِ ف ِ ي م َ ح َ ل ّ َ ن َ ص ْ ب م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه ا ل ق َ ر ْ ي َ ة َ – ب َ د َ ل م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع َ ل ا م َ ة ن َ ص ْ ب ِ ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة | ي ُ د َ ر ّ ِ ب ُ ا ل ر ّ ِ ي ا ض ِ ي ُ و ن َ ك ُ ل ّ َ ي َ و ْ م ٍ ك ُ ل ّ َ - ن َ ا ئ ب ع َ ن ْ م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع َ ل ا َ م َ ة ن َ ص ْ ب ِ ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ي َ و ْ م ٍ - م ُ ض َ ا ف إ ل ي ه م َ ج ْ ر ُ و ر و َ ع ل ا م َ ة ُ ج َ ر ّ ِ ه ِ ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة | ج َ ا ء َ ا ل م ُ س َ ا ف ِ ر ُ و ن َ ط ُ ل ُ و ع َ ا ل ش ّ َ م ْ س ِ ط ُ ل ُ و ع َ - ن َ ا ئ ب ع َ ن ْ م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه ظ ر ف ز َ م َ ا ن م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع َ ل ا َ م َ ة ن َ ص ْ ب ِ ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ا ل ش ّ َ م ْ س ِ – م ُ ض َ ا ف إ ل ي ه م َ ج ْ ر ُ و ر و َ ع ل ا م َ ة ج َ ر ّ ِ ه ِ ا ل ك َ س ْ ر َ ة ا ل ظ ا ه ر ة | ن ِ م ْ ت ُ ط َ و ِ ي ل ا ً (ن ِ م ْ ت ُ و َ ق ْ ت ً ا ط َ و ِ ي ل ا ً ) ط َ و ِ ي ل ا ً – ن َ ا ئ ب ع َ ن ْ م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه ظ ر ف ز َ م َ ا ن م َ ن ْ ص ُ و ب و َ ع َ ل ا َ م َ ة ن َ ص ْ ب ِ ه ا ل ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة |
ي ُ ح ْ ذ َ ف ُ ا ل م َ ص ْ د َ ر ُ ا ل ص ّ َ ر ِ ي ح و ي َ ن ُ و ب ُ ع َ ن ْ ه ُ
Етістіктің масдарының тү сіп, оның қ ызметін атқ аратын сө здер
Кестеде берілген ن ِ م ْ ت ُ ط َ و ِ ي ل ا ً сө йлеміндегі зарфтың сипаты ط َ و ِ ي ل ا ً сө зі тү сіп қ алғ ан و َ ق ْ ت ً ا сө зінің сипаты болса да, م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه –тің қ ызметін атқ арады.
ي ُ د َ ر ّ ِ ب ُ ا ل ر ّ ِ ي ا ض ِ ي ُ و ن َ ك ُ ل ّ َ ي َ و ْ م ٍ – сө йлеміндегі ك ُ ل ّ َ сө зі немесе ب َ ع ْ ض َ заттың қ ызметін атқ арып, ал ө зінен кейін келген етістіктің заты م ض ا ف إ ل ي ه болып талданады.
ن َ ز َ ل ْ ت ُ ه َ ذ ِ ه ا ل ق َ ر ْ ي َ ة َ сө йлеміндегі ا س ْ م ا ل إ ش َ ا ر َ ة заттың қ ызметін атқ арып, ал ө зінен кейін келген зат есім م ض ا ف إ ل ي ه болып талданады.
ا ن ْ ت َ ظ َ ر ْ ن َ ا ك ُ م ْ ف ي ا ل م َ ط َ ا ر ِ خ َ م ْ س َ س َ ا ع َ ا ت ٍ – сө йлеміндегі خ َ م ْ س َ сө зі заттың санын білдіріп, ә рі م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه –тің қ ызметін атқ арып тұ р.
| م َ ف ْ ع ُ و ل ف ِ ي ه |
| ظ َ ر ْ ف ُ م َ ك َ ا ن «мекен ү стеу», белгілі бір мекенді, орынды білдіретін есім |
| ظ َ ر ْ ف ُ ز َ م َ ا ن «мезгіл ү стеу» белгілі бір уақ ытты, мезгілді білдіретін есім \ |
|
|
ر َ أ َ ي ْ ت ُ ج َ د ّ َ ك َ أ َ م َ ا م َ ا ل ب َ ي ْ ت ِ س َ أ َ ز ُ و ر ُ ك َ غ َ د ً ا
Ү йдің алдынан атаң ды кө рдім. Сені ертең зиярат етемін.
ت َ ق َ ع ُ ك ا ز ا خ س ت ا ن ش ِ م َ ا ل َ أ و ز ب ك س ت ا ن ي ُ ر َ ا ق ِ ب ُ ا ل م ُ د ِ ي ر ُ ا ل أ َ ع ْ م َ ا ل َ ك ُ ل ّ َ ي َ و ْ م ِ
Қ азақ стан Ө збекстанның солтү стігінде орналасқ ан Басшы жұ мысшыларды ә р кү н бақ ылайды.
و َ ج َ د ْ ت ُ ا ل ر ّ ِ س َ ا ل َ ة َ ب َ ي ْ ن َ ا ل أ َ و ْ ر َ ق ِ ش َ ر ِ ب َ ا ل م َ ر ِ ي ض ُ ا ل د ّ َ و َ ا ء َ ص َ ب َ ا ح ً ا
Қ ағ азд ардың арасынан хатты таптым. Науқ ас адам дә рісін таң ертең ішті.
Кү н, ай жә не маусым аттары
1-Кү н аттары:
Сейсенбі ي َ و ْ م ُ ا ل ث ّ ُ ل َ ا ث َ ا ء ِ Жұ ма ي َ و ْ م ُ ا ل ْ ج ُ م ُ ع َ ة ِ (ا ل ج ُ م ْ ع َ ة ِ )
Сә рсенбі ا ل أ َ ر ْ ب ِ ع َ ا ء ِ ي َ و ْ م ُ Сенбі ي َ و ْ م ُ ا ل س ّ َ ب ْ ت ِ
Бейсенбі ا ل ْ خ َ م ِ ي س ِ ي َ و ْ م ُ Жексенбі ي َ و ْ م ُ ا ل أ َ ح َ د ِ
Дү йсенбі ي َ و ْ م ُ ا ل ا ث ْ ن َ ي ْ ن ِ
2-Ай аттары:
а-Милә ди жыл айларының аттары:
ي َ ن َ ا ي ر Қ аң тар
ف َ ب ْ ر َ ا ي ِ ر Ақ пан 2. ай
م َ ا ر ْ س Наурыз
أ َ ب ْ ر ِ ي ل Сә уір
م َ ا ي ُ و (م َ ا ي ِ س ) Мамыр
ي ُ و ن ْ ي ُ و (ي ُ و ن ِ ي َ ه ) Маусым
( ي ُ و ل ْ ي ُ و (ي ُ و ل ِ ي َ ه Шілде
أ َ غ ُ س ْ ط ُ س Тамыз
س ِ ب ْ ت َ م ْ ب ِ ر Қ ыркү йек
أ ُ ك ْ ت ُ و ب ِ ر Қ азан
ن ُ و ف َ م ْ ب ِ ر Қ араша
د ِ ي س َ م ْ ب ِ ر Желтоқ сан
б-Хижри жыл айларының аттары:
1. ай م ُ ح َ ر ّ َ م ٌ (ا َ ل ْ م ُ ح َ ر ّ َ م ُ ا ل ْ ح َ ر َ ا م ُ )
ص َ ف َ ر ٌ (ص َ ف َ ر ُ ا ل ْ خ َ ي ْ ر ِ )2. ай
ر َ ب ِ ي ع ُ ا ل أ َ و ّ َ ل ِ (ر َ ب ِ ي ع ٌ ا ل أ َ و ّ َ ل ُ ) 3. ай
ر َ ب ِ ي ع ُ ا ل أ َ خ ِ ر ِ (ر َ ب ِ ي ع ٌ ا ل أ َ خ ِ ر ُ ) 4. ай
ج ُ م َ ا د َ ى ا ل أ ُ و ل َ ى 5. ай
ج ُ م َ ا د َ ى ا ل أ َ خ ِ ر َ ة ِ 6. ай
ر َ ج َ ب ُ (ر َ ج َ ب ٌ أ َ و ْ ر َ ج َ ب ٌ ا ا ل ْ ف َ ر ْ د ُ ) 7. ай
ش َ ع ْ ب َ ا ن ُ (ش َ ع ْ ب َ ا ن ُ ا ل ْ م ُ ع َ ظ ّ َ م ُ )8. ай
ر َ م َ ض َ ا ن ُ (ر َ م َ ض َ ا ن ُ ا ل ْ م ُ ك َ ر ّ َ م ُ ) 9. ай
ش َ و ّ َ ا ل ُ 10. ай
ذ ُ و ا ل ْ ق َ ع ْ د َ ة ِ 11. ай
ذ ُ و ا ل ْ ح ِ ج ّ َ ة ِ 12. ай
3-Маусымдардың аттары:
ا ل ر ّ َ ب ِ ي ع ُ (ف َ ص ْ ل ُ ا ل ر ّ َ ب ِ ي ع ِ )Кө ктем
ا ل ص ّ َ ي ْ ف ُ (ف َ ص ْ ل ُ ا ل ص ّ َ ي ْ ف ِ ) Жаз
ا ل خ َ ر ِ ي ف ُ (ف َ ص ْ ل ُ ا ل خ َ ر ِ ي ف ِ )Кү з
ا ل ش ّ ِ ت َ ا ء ُ (ف َ ص ْ ل ُ ا ل ش ّ ِ ت َ ا ء ِ )Қ ыс
4-Уақ ыт
ا ل د ّ َ ق ِ ي ق َ ة ُ минут ا ل ث ّ َ ا ن ِ ي َ ة ُ секунд
ا ل ْ ي َ و ْ م ُ кү н ا َ ل س ّ َ ا ع َ ة сағ ат
ا َ ل ش ّ َ ه ْ ر ُ ай ا ل أ ُ س ْ ب ُ و ع ُ апта
Талдау ү лгісі:
(1ي َ ش ْ ت َ د ّ ُ ا ل ْ ح َ ر ّ ُ ص َ ي ْ ف ً ا.
ي َ ش ْ ت َ د ّ ُ : ف ِ ع ْ ل ٌ م ُ ض َ ا ر ِ ع ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و ع ل ا م ة ر ف ع ه ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ا ل ظ ا ه ر ة .
ا ل ْ ح َ ر ّ ُ : ف َ ا ع ِ ل ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و ع ل ا م ة ر ف ع ه ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ا ل ظ ا ه ر ة .
ص َ ي ْ ف ً ا : ظ َ ر ْ ف ُ ز َ م َ ا ن ٍ (م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ف ِ ي ه ِ ) م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و ع ل ا م ة ن ص ب ه ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة .
(2 ا خ ْ ت َ ف َ ى ا ل ْ و َ ل َ د ُ و َ ر َ ا ء َ ا ل ش ّ َ ج َ ر َ ة ِ.
ا خ ْ ت َ ف َ ى : ف ِ ع ْ ل ٌ م َ ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ ا ل ْ م ُ ق َ د ّ َ ر ِ ع َ ل َ ى ا ل أ َ ل ِ ف ِ.
ا ل ْ و َ ل َ د ُ : ف َ ا ع ِ ل ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ و ع ل ا م ة ر ف ع ه ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ا ل ظ ا ه ر ة .
و َ ر َ ا ء َ : ظ َ ر ْ ف ُ م َ ك َ ا ن ٍ (م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ف ِ ي ه ِ ) م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ و ع ل ا م ة ن ص ب ه ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ٌ.
ا ل ش ّ َ ج َ ر َ ة ِ : م ُ ض َ ا ف ٌ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و ع ل ا م ة ج ر ه ا ل ك س ر ة ا ل ظ ا ه ر ة .
(3 ا ن ْ ت َ ظ َ ر َ ك ُ م ْ خ َ م ْ س َ س َ ا ع َ ا ت ٍ.
ا ن ْ ت َ ظ َ ر َ : ف ِ ع ْ ل ٌ م َ ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ُ س ْ ت َ ت ِ ر ٌ ت َ ق ْ د ِ ي ر ُ ه ُ (ه ُ و َ ).
ـ ك ُ م ْ : ض َ م ِ ي ر ٌ م ت ص ل م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ ف ِ ى م َ ح َ ل ّ ِ ن َ ص ْ ب ٍ م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ب ِ ه ِ.
خ َ م ْ س َ : ظ َ ر ْ ف ُ ز َ م َ ا ن ٍ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ ب ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ٌ.
س َ ا ع َ ا ت ٍ : م ُ ض َ ا ف ٌ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م َ ج ْ ر ُ و ر ٌ و ع ل ا م ة ج ر ه ا ل ك س ر ة ا ل ظ ا ه ر ة.
(4ف ِ ر َ ّ م ِ ن ْ ق َ ب ْ ل ُ.
ف ِ ر ّ َ: ف ِ ع ْ ل ُ أ َ م ْ ر ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ج َ و َ ا ز ً ا ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ ل ِ أ َ ن ّ َ ه ُ أ م ْ ر ٌ م ُ ف ْ ر َ د ٌ ي ُ د ْ غ َ م ُ و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ُ ض َ م ِ ي ر ٌ م ُ س ْ ت َ ت ِ ر ٌ ت َ ق ْ د ِ ي ر ُ ه ُ أ َ ن ْ ت َ.
م ِ ن ْ: ح َ ر ْ ف ُ ج َ ر ّ ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل س ّ ُ ك ُ و ن ِ.
ق َ ب ْ ل ُ: م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل ض ّ َ م ّ ِ ف ِ ى م َ ح َ ل ّ ِ ج َ ر ّ ٍ ب ِ ـ (م ِ ن ْ ).
م ِ ن ْ ق َ ب ْ ل ُ: ا ل ْ ج َ ا ر ّ ُ و َ ا ل ْ م َ ج ْ ر ُ و ر ُ م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ ف ِ ي ه ِ ف ِ ي م َ ح َ ل ّ ِ ن َ ص ْ ب ٍ ( م ُ ت َ ع َ ل ّ ِ ق َ ا ن ِ ب ِ ف ِ ر ّ َ )
(5د َ خ َ ل َ ح ِ ي ن َ د َ ق ّ َ ا ل ْ ج َ ر َ س ُ.
د َ خ َ ل َ: ف ِ ع ْ ل ٌ م َ ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ .
ح ِ ي ن َ: ظ َ ر ْ ف ُ ز َ م َ ا ن ٍ م َ ن ْ ص ُ و ب ٌ ب ِ ا ل ْ ف َ ت ْ ح َ ة ِ ا ل ظ ا ه ر ة و َ ه ُ و َ م ُ ض َ ا ف ٌ.
د َ ق ّ َ: ف ِ ع ْ ل ٌ م َ ا ض ٍ م َ ب ْ ن ِ ي ّ ٌ ع َ ل َ ى ا ل ْ ف َ ت ْ ح ِ.
ا َ ل ْ ج َ ر َ س ُ: ف َ ا ع ِ ل ٌ م َ ر ْ ف ُ و ع ٌ ب ِ ا ل ض ّ َ م ّ َ ة ِ ، ج ُ م ْ ل َ ة ُ (د َ ق ّ َ ا ل ْ ج َ ر َ س ُ ) م ِ ن َ ا ل ف ِ ع ْ ل ِ و َ ا ل ْ ف َ ا ع ِ ل ِ م ُ ض َ ا ف ٌ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ ف ِ ى م َ ح َ ل ّ ِ ج َ ر ّ ٍ.
ت م ر ي ن
1 – ع ي ّ ن ف ي ا ل ج م ل ا ل ت ا ل ي ة ا ل ظ ر ف و ب ي ن ن و ع ه ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: ا ل ظ ر ف ن و ع ا ل ظ ر ف
أ و ق ف س ي ا ر ت ه خ ل ف ا ل م ك ت ب ة. خ ل ف ظ ر ف ا ل م ك ا ن
1. { و ك ا ن َ و َ ر َ ا ء َ ه م م َ ل ِ ك ٌ ي أ خ ُ ذ ُ ك ل ّ س ف ي ن ة غ ص ب ا ً }................ .................
2. ك ا ن ا ل س ل ط ا ن ع ا د ل ا خ ل ا ل ح ك م ه. ................. ..................
3. س ا ف ر ا ل ط ا ل ب خ ا ر ج ا ل و ط ن. ................. ..................
4. {و ف و ق َ ك ل ّ ِ ذ ي ع ل م ٍ ع ل ي م } ................. ...................
5. س ن ح ص ل ع ل ى ا ل ش ه ا د ة ب ع د أ ن ن ت خ ر ّ ج َ. .................. ...................
6. ن س ت م ع إ ل ى ا ل ق ر آ ن أ ث ن ا ء ا ل ا ف ت ت ا ح ا ت . .................. ...................
7. ا ل م د ر س ة ت ُ ج َ ا ه َ ا ل م ك ت ب ة ا ل و ط ن ي ة. .................. ...................
8. ا ل أ و ل ا د ي ل ع ب و ن ت ح ت ا ل أ ش ج ا ر. .................. ...................
2 – ا م ل أ ا ل ف ر ا غ َ ب ظ ر ف ِ ا ل م ك ا ن ِ ا ل م ُ ن ا س ب ِ م ِ م ّ ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن:
(ي َ م ِ ي ن ً ا ، ف و ق ، أ م ا م ، س ّ َ ا ع ة َ ، ج ا ن ِ ب َ ، ب ي ن َ ، خ َ ل ف َ ، ت َ ح ت َ )
1 – و ج د ت ُ ا ل ق َ ل َ م َ ........... ا ل أ و ر ا ق ِ.
2 – ل ا ت َ ب ْ ق َ .............. ا ل ش ّ َ م س ِ ط و ي ل ا ً ف ي ا ل ظ ّ ُ ه ر.
3 – ت َ ق ِ ف ُ ا ل ج م ا ع ة.................. ا ل إ م ا م.
4 – ك ا ن ت ْ ع ا ئ ش َ ة ُ ت ج ْ ل ِ س ُ ............. ص َ د ي ق َ ت ه ا ز َ ي ْ ن َ ب َ.
5 – ر أ ي ت ُ ا ل ع ص ا ف ي ر َ ................ ا ل أ ش ج ا ر ِ.
6 – ا ت ّ َ ج ه ................. و ا م ْ ش ِ ، ت َ ر َ ا ل م َ ب ْ ن َ ى ب َ ع د م ِ ئ ة ِ م َ ت ر.
7 – ي َ ش ْ ر َ ح ُ ا ل م ُ د َ ر ّ ِ س ُ ا ل م و ض و ع َ و ا ق ف ً ا .................... ا ل س ّ َ ب ّ ُ و ر ة ِ.
8 – أ س ت َ ي ق ِ ظ م ِ ن ا ل ن ّ َ و م ِ ................... ا ل س ّ َ ا ب ِ ع َ ة َ.
3 – ا م ل أ ا ل ف ر ا غ َ ب ظ ر ف ِ ا ل ز ّ م ا ن ِ ا ل م ُ ن ا س ِ ب ِ م ِ م ّ ا ب ي ن ا ل ق و س ي ن:
(ل َ ي ل ا ً ، أ م ْ س ِ ، ش ِ ت ا ء ً ، س ا ع ة ً ، ع ص ر ً ا ، غ د ً ا ، ل َ ح ْ ظ َ ة ً ، ص َ ب ا ح ً )
1 – أ ب ْ د َ أ ُ ب ِ ع َ م َ ل ي ا ل س ّ ا ع ة َ ا ل ت ّ ا س ِ ع َ ة َ ...............
2 – ي َ ع و د ا ل ط ّ َ ا ل ب ُ م ن ا ل م َ د ر س ة ِ ..................
3 – خ َ ر َ ج ْ ت ُ م ن ا ل ب َ ي ْ ت ِ ا ل س ّ ا ع َ ة َ ا ل ع ا ش ِ ر َ ة َ ................
4 – ي س ت َ م ِ ر ّ ُ ا ل د ّ ر س ُ ............... و ا ل ن ّ َ ص ْ ف.
5 – س َ ك َ ت َ ............... و ذ َ ر َ ف َ ت ْ ع ي ن ا ه ُ.
6 – ي َ ك ث ُ ر ُ ا ل ث ّ َ ل ْ ج ُ ف ي ت ُ ر ك ي ا ................
7 – ق َ ا ب َ ل ْ ت ُ ا ا ل ط ّ َ ب ِ ي ب َ ............. ف ي ا ل م ُ س ْ ت ش َ ف َ ى.
8 – س أ َ ز و ر ُ ع َ م ّ َ ت ي ................. إ ن ش ا ء ا ل ل ّ َ ه ُ.
4 – ا ح ْ ذ ِ ف ا ل ح ُ ر ُ و ف َ أ و ا ل أ س ْ م ا ء أ َ م ا م َ ا ل ظ ّ َ ر ف ِ و ب َ ي ّ ِ ن ن َ و ع َ ا ل ظ ّ َ ر ف ِ ك م ا ف ي ا ل م ِ ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: س أ َ ت َ ح َ د ّ َ ث ُ م َ ع َ ك َ ع ن ا ل م َ و ض و ع ف ي ا ل م س ا ء ِ.
س أ َ ت َ ح َ د ّ م ع ك ع َ ن ا ل م و ض و ع م س ا ء ً . (ظ ر ف ز م ا ن )
1. أ ن ْ ظ ُ ر ْ إ ل ى ا ل ي َ م ِ ي ن ِ ، م َ ن ْ ه َ ذ ا ا ل ر ّ َ ج ل ؟ ...................
2. س َ ت ُ ق ْ ل ِ ع ُ ا ل ط ّ َ ا ئ ر ة ُ م ن ا ل م ط ا ر ِ ف ي ا ل ظ ّ ُ ه ر ِ. ...................
3. ج َ ر ى ا ل ن ّ َ ا س ج َ م ي ع ً ا ن َ ح ْ و َ ا ل ش ّ ِ م ا ل ِ. ....................
4. د َ خ ل َ ا ل ل ّ ِ ص ّ ُ ا ل ب َ ي ْ ت َ ف ي ا ل ل ّ َ ي ْ ل ِ. ....................
5. س َ أ ش ت ر ِ ك ُ ف ي ا ل ح َ ف ْ ل ِ ف ي ا ل غ َ د ِ. ....................
6. ت َ م ْ ت َ د ّ ُ ا ل ج ِ ب ا ل ُ ط و ل َ ث ل ا ث ي ن ك ي ل و م ِ ت ْ ر ً ا ن َ ح و َ ا ل غ َ ر ب ِ. ....................
7. خ َ ر َ خ َ ا ل م ُ د ي ر ُ م ِ ن ا ل ش ّ َ ر ك َ ة ِ ع ِ ن د َ ا ل ع َ ص ر ِ . ....................
8. ا ت ّ َ ج َ ه َ ا ل م ُ ت ظ َ ا ه ِ ر ُ و ن ج ه َ ة َ ا ل ش ّ َ ر ق ِ. ....................
5- أ ج ب ع ن ا ل أ س ئ ل ة ا ل آ ت ي ة ب ج م ل ٍ ت ش ت م ل ع ل ى ظ ر ف م ك ا ن ك م ا ف ي ا ل م ث ا ل:
ا ل م ث ا ل: أ ي ن د ف ت ر ك ؟ د ف ت ر ي ف و ق ا ل ط ا و ل ة.
1- أ ي ن ت ق ع ا ل ج ا م ع ة ؟ .......................
2- أ ي ن ي ق ف ا ل إ م ا م ؟ .......................
3- أ ي ن ا ل ح ج ر ا ل أ س و د ؟ .......................
4- أ ي ن ت ق ض ي ا ل ع ط ل ة ؟ .......................
5- أ ي ن ت ق ف س ي ا ر ت ك ؟ .......................
6- أ ي ن ت ج ل س ف ي ا ل د ر س ؟ .......................
7- أ ي ن ي ج ر ي ن ه ر س ي ر د ا ر ي ا ؟ .......................
8- أ ي ن م ك ت ب ا ل ب ر ي د ؟ .......................
|
|
|
© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.
|