ЛІСЦЕ КАШТАНАЎ. Да 75-годдзя Вялікай Перамогі)

ЛІСЦЕ КАШТАНАЎ

(Да 75-годдзя Вялікай Перамогі)

Інсцэніроўка паводле аднайменнай аповесці Уладзіміра Караткевіча

II.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////Раланд. Ну, хопіць. Слухайце. У падвалах сёе-тое ёсць. Я ведаю. Мы туды пойдзем міны шукаць і бомбы. Яны такія, без стабілізатараў, без усяго. Мы выбухоўку выплавім у кіпетні, сфармуем. А запалы ёсць?

Багдан. Ёсць.

Васіль. А я ведаю, як.

Раланд.Ну дык згода?

Васіль. Згода.

Багдан (Жэню). Мы не ведаем, а ён ведае.

Сыходзяць.

III.

Падыходзяць да булачнай.На ёй вісіць шыльда : “Качество хал выше всяких похвал”.

Інвалід (выходзіць з булачнай). Кажуць, хлеба сёння няма і заўтра не будзе.

Жэнька (чытае, з пагардай). “Качество хал выше всяких похвал”.

Раланд. Свалата! (Бярэ ў рукі камень).

Васіль бярэ таксама камень.

Раланд. Ты ў левую. (Міма праходзіць Інвалід).Чакай, давай сюды.

Хлопцы хаваюцца.

Раланд. А цяпер па тоўстаму варэніку агонь!

Хлопцы шпурляюць каменнямі ў шыльду. Чуваць звон пабітага шкла.

Выбягае Інвалід.

Інвалід. Ах ты! Вось бандзюгі!

Інвалід (падыходзіць да хлопцаў). Гэй, шалапуты, вісусы, вылазь!

Багдан (запярэчыў). А што мы?

Раланд. Канчай! Ну мы, мы, ясна, што мы.

Хлопцы вылезлі са сховаў.

Інвалід. Станавіся! (Усе становяцца ў шарэнгу).Хуліганнё! Зараз у ваенную камендатуру са мной пойдзеце!

Раланд. Слухайце, таварыш лейтэнант, а што на фронце непатрэбны рукі, якія ўмеюць страляць?

Лейтэнант. Патрэбныя і яшчэ як.

Багдан. То чаму тады?..

Лейтэнант. Чаму маці-радзіма грэбуе такімі магутнымі рукамі, як вашы? Таму што і без вас рук хопіць.

Васіль. Я ў партызанах быў у сорак першым. Тады, значыць, не хапала, а зараз ...

Лейтэнант. Тады нявыкрутка была. Проста ты трапіў у такое становішча. А цяпер нашто ж? Нас яшчэ шмат загіне. Калі і вам аж да знямогі таго самага хочацца – хто ж тады гэтую праказу, лішаі гэтыя з зямлі саскрабе, хто яе прыкрасіць? І потым, вы думаеце, мы іх пад корань звядзём? Будзем старацца, але нешта не дужа верыцца. Дурні вы, дурні. Мы самае важлівае аддаём вам, а ў вас вочы, як у бычкоў, наліліся і…

Раланд. Усё тая ж песня. А нам толькі б да іх дарвацца.

Лейтэнант. А чаго табе так хочацца да іх дарвацца?

Раланд. Чаго. У нас тут у кожнага свае прычыны ёсць. У мяне бандыты брата павесілі.

Васіль. У мяне гэтых прычын сотня, але я таксама адну скажу.Жонку брата майго спаймалі ў лесе з вядром солі. Ну ясна, куды соль. Лупілі тыдзень. Не спіна, а…А яна стрэлаў баялася, кіно з гэтымі пацалункаі саплівымі любіла. Бывала, аж плача.А тут ані слова. Не спіна, а адна рана, чэрві ў ране гэтай завяліся. То ёй у рану дзеля дэзынфекцыі соллю пасыпалі, той, што яна ў лес нясла.

Лейтэнант. Вось табе і адказ. Такія, як ты, патрэбныя вельмі будуць. Як памяць. Магчыма, той-сёй і забудзе, бо на свае вочы не бачыў. А ты ўжо не забудзеш. І ўжо ніколі спакойна не заснеш. Цень гэтага пабачыш – у званы біць пачнеш. Пах адчуеш – не супакоішся, пакуль не торкнеш усіх носам. Вам, магчыма, для жыцця больш мужнасці спатрэбіцца, чым для смерці.. І кіньце, хлопцы, глупства.