«Көне түркі жазбалары және қазақ жазуы. Орфография» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі | Оқу жетістігі деңгейі | |||
Төмен | Орта | Жоғары | ||
Үзінді, дәйексөздер | негізінде | Көтерілген мәселені болжауда | Көтерілген мәселені болжауда | Көтерілген мәселені болжайды |
көтерілетін мәселені болжайды | қиналады | қателеседі | ||
Мәтіндегі ақпараттың | астарлы | Берілген сұрақтарға жауап | Берілген сұрақтарға жауап беруде, | Берілген сұрақтарға жауап |
ойын анықтайды | беруде, жауапты болжамымен | жауапты болжамымен салыстыруда, | береді, жауапты болжамымен | |
салыстыруда, мәтіндегі астарлы | мәтіндегі астарлы ойды анықтауда | салыстырады, мәтіндегі | ||
ойды анықтауда қиналады | қателік жібереді | астарлы ойды анықтайды | ||
Бөлім «Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика»
Оқу мақсаты | 8.2.4.1 Тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық | |
стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, | ||
сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | ||
8.3.1.1 Тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар | ||
құру | ||
Бағалау критерийі | Білім алушы | |
• Мәтіндердің тақырыбын, түрін (әңгімелеу, сипаттау, | ||
талқылау), құрылымын салыстыра талдайды | ||
• Берілген тақырып негізінде тезистік жоспар құрады | ||
Ойлау дағдыларының | Қолдану | |
деңгейі | 15-20 минут | |
Орындау уақыты |
Тапсырма
Мәтіндерді түсініп оқыңыз.
1-мәтін
«Құндылық» термині болмыстың белгілі құбылыстарының адами, әлеуметтік және мәдени мән-мағынасын білдіру үшін қолданылады. Адам өмірінің өзегі – құндылықтар, ал басқа мақсаттар оған жеткізетін баспалдақтар ғана. Осы қағидаға сүйенсек, қоғамның жаңару кезіндегі жаңаша көзқарастардың бірі – құндылық бағдар.
Қазіргі заманда ғылым мен білім, ақпараттық технология, техника қаншалықты қарыштап дамыған сайын, адамның бойындағы рухани-адамгершілік қасиеттерінің соншалықты төмендеп бара жатқанын күнделікті өмірде көріп отырмыз. Атап айтар болсақ: тастанды бала, қарттар үйі , қатыгездік, табиғатты ластау, ағашты кесу, алдап соғу, жемқорлық , өлтіріп кету сияқты келеңсіздіктер толып жатыр. Адамзаттың ең асылы «адам» деп қарайтын болсақ, онда адамның азғындауына не себеп? Әлде заман кінәлі ме? Көпшілігі «заманына қарай адамы» деген принциппен өмір суруде. Ал заманды құрайтын адам емес пе? Міне, сонда барлығы қайтадан адамға келіп тіреледі. Сондықтан күллі әлемді сақтап қалатын бірден-бір жол рухани адамгершілік білім екені даусыз.
Рухани-адамгершілік білімнің негізі болып табылатын «Өзін-өзі тану» жобасының авторы С . А. Назарбаева «Өмір әдебі» деген кітабында: «Рухани кәусар бұлаққа барар жол іздеу әр адамның міндеттерінің міндеті екендігіне сенімдімін» дей келе, оған тек жалпыадамзаттық құндылықтарды оқыту арқылы ғана жетуге болатынын атап көрсетті…
2-мәтін
Әдетте құндылық деген сөзді естігенде, ойыңызға не келеді? Құнды заттар, құнды ақпарат, басқа адамның құнды қасиеттері. Әр нәрсенің өз құндылығын білгенмен, біз өз құндылықтарымызға назар аудара бермейміз. Ойланып көріңізші, сіздің қандай құндылықтарыңыз бар? Сіз өзіңізді ақылды, инабатты, тәрбиелі, парасатты, адамгершілігі, түсінігі мол керемет қасиеттерге ие адаммын деп ойлауыңыз мүмкін. Бұның бәрі құнды қасиеттерге жатады. Сіз ата-анаңызды, туыстарыңызды, достарыңызды, туған жеріңізді, еліңізді, ұлтыңызды шексіз сүюіңіз мүмкін. Бұл да адамның ерекше жақсы көретін құндылықтары. Сіздің үйіңіз, материалдық жағдайыңыз, жұмысыңыз, айналысатын ісіңіз, хоббиіңіз, шығармашылығыңыз да құндылықтар қатарында. Болмысыңыз бен пішініңіз, сұлулығыңыз, сымбаттылығыңыз – құндылықтың бір түрі. Сонымен қатар іске аспай жатқан құндылықтар да болады: үйлену, тұрмыс құру, ата-ана болу, өмірде өз орныңды табу, сыйлы адам болу, тұлға ретінде мойындалу да құндылықтар...
1. Екі мәтінді салыстырыңыз.
1-мәтін | 2-мәтін |
Мәтіндердің стилі қандай? Себебі неде?
Мәтіндердің тақырыбы қандай?
Мәтіндердің түрлері қандай? Неге олай?
Мәтіндердің құрылымы қандай? Неге?
2. Сіз тәрбие сағатында «Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті» тақырыбында баяндама оқығалы жатырсыз. Баяндамаңыздың тезистік жоспарын жасаңыз.
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
тапсырма
тақырыбын, түрін
(әңгімелеу, сипаттау,
талқылау), құрылымын
салыстыра талдайды
«Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________
Бағалау критерийі
Мәтіндердің стилін, тақырыбын,
салыстырады, талдайды
Берілген тақырып негізінде
тезистік жоспарды талапқа сай
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары. Лексика»
Оқу мақсаты | 8.1.5.1 Перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен |
қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой | |
тұжырымдау | |
8.1.4.1 Мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) | |
талдай отырып, негізгі ойды анықтау | |
Бағалау критерийі | Білім алушы |
• Перифраз түріндегі сұрақтарға жауап беруде | |
мәтіннен қажетті ақпаратты табады | |
• Көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) | |
анықтап, ой тұжырымдайды | |
• Мәтінде көтерілген мәселені, негізгі ойды анықтайды | |
Ойлау дағдыларының | Қолдану |
деңгейі | |
Орындау уақыты | 15-20 минут |
Тапсырма
Мәтінді мұқият тыңдаңыз.
Мектеп түлектеріне мамандық таңдауда бағыт-бағдар беретін нұсқаулық Қазақстанда жоқ. Сол себептен жастар бүгінде қандай мамандықтың сұранысқа ие екенінен бейхабар.
Олар жыл сайын қай мамандықтың қажетсіз деп танылғанын, жойылып кеткенін, заман талабына сай қандай жаңа мамандықтардың пайда болып жатқанын білмейді деуге болады.
Енді бұл мәселе шешіледі. Алдағы бес жылда сұранысқа ие болатын жаңа 100 мамандық жайлы энциклопедия жарық көреді.
Салтанат бір жылдан бері мамандығы бойынша жұмыс таба алмай жүр. Ол жоғары оқу орнын биология пәнінің мұғалімі мамандығы бойынша тәмамдаған.
– Өзім таңдадым. Мамандығымды жақсы көремін. Бірақ болашақта сұранысқа ие бола ма, жоқ па, оны ойламаппын. Ауыл мектебін бітіргендіктен шығар, көп мамандық түрлері барын білмеппін. Оқуды бітірген кезде мамандығыма сай тез жұмыс табамын деп ойлағанмын. Бірақ, міне, бір жыл болды, әлі жұмыссызбын. Түйіндемемді арқалап қанша жерге бардым. Мектептерде бұл пән бойынша орын толық, сағат жоқ деп шығарып салады. Енді басқа саладан жұмыс іздестіруді ойлап отырмын, – дейді Салтанат.
Қазақстанда жоғары оқу орындарында таңдау көп. Алайда жас түлектердің көпшілігі тегін оқу деп жаны қалайтын мамандық бойынша оқуға түспейді. Қалаған мамандығын меңгермеген соң, қолында дипломы болғанымен, жұмыс істеуге құлқы болмайды.
«Ұрпақ тағдыры – білім» қозғалысының жетекшісі Ерсайынның есебінше, мектеп бітірушілердің 20-30 пайызы ғана мамандықты дұрыс таңдайды.
Тағы бір үлкен проблема: қолына диплом алғандардың 90 пайызы өз мамандығына сай жұмыс таба алмайды.
– Қазақстанда мамандықтарға талдау жасалмайды. Ал түлектер тек грантқа ие болуды ойлайды. Ол мамандыққа сұраныс бар ма, бітірген соң жұмыс таба алады ма, оны ойламайды. Мектептерде кәсіптік бағдар беру жағы қарастырылмағандықтан,
оқушылардың қолында мамандықтар туралы ақпарат жоқ, түк хабарсыз.
Арнайы зерттеу жүргізбедік, бірақ жылда жоғары білім алған жастардың 10-20 пайызы ғана өз мамандығымен жұмысқа тұратыны шындық. Қалғаны ақша табу үшін құрылысқа, күзетке орналасады, – дейді Ерсайын.
1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
Неге түлектер қажетті кәсіп түрлерінен хабарсыз?
Бұл проблема қалай шешімін таппақ?
Салтанат неліктен бос жүр?
Неге ЖОО-нын бітірген жастардың жұмыс жасауға ниеті жоқ?
2. Ерсайынның пікірінше, оқу бітірген жастардың көп бөлігінің өз мамандығы бойынша еңбек етпеуінің себебі неде? Өз тұжырымыңызды білдіріңіз.
3. Кестені толтырыңыз.
Мәтінде қандай мәселелер көтерілді? | Мәтіннің негізгі ойы қандай? |
Бағалау критерийі
тапсырма
түріндегі
ақпаратты табады
көтерілген
анықтап, ой
тұжырымдайды
көтерілген
мәселені,
негізгі
ойды
негізгі ойды анықтайды.
анықтайды
«Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары. Лексика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігі деңгейі
түріндегі
берілген
берілген
жауап беруде, қажетті ақпаратты
жауап беруде, қажетті ақпаратты
ақпараттарды
ақпараттарды
ақпаратты табады
табуда, қосымша
ақпараттарды
табуда, қосымша
ақпараттарды
көзқарасты
көзқарасты
көтерілген
Мәтіндегі мәселе бойынша өз ойын
Мәтінде мәселе бойынша өз ойын
анықтап, ой
білдіруде қиналады
білдіруде қателеседі
тұжырымдайды
көтерілген
Мәтіндегі мәселені,
Мәтіндегі мәселені,
негізгі ойды анықтауда қиналады
негізгі ойды анықтауда қателеседі
Бөлім «Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис» | ||||
Оқу мақсаты | 8.2.3.1 Мақала, презентация құрылымы мен | |||
ресімделуі | арқылы | жанрлық | ерекшеліктерін | |
ажырату | ||||
8.3.5.1 Оқылым және тыңдалым материалдары | ||||
бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр | ||||
бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін | ||||
(аннотация, тезис) жазу | ||||
8.4.4.1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен | ||||
түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, | ||||
қолдану | ||||
Бағалау критерийі | Білім алушы | |||
• Мәтіннің ресімделуі арқылы оның | ||||
жанрлық ерекшелігін ажыратады | ||||
• Мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр | ||||
бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы | ||||
мәтін (аннотация, тезис) жазады | ||||
• Сөз | тіркесінің | байланысу | тәсілдері мен | |
түрлерін, есімді, етістікті сөз тіркестерін | ||||
қолданады | ||||
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану | |||
Орындау уақыты | 15-20 минут | |||
Тапсырма | ||||
Мәтінді мұқият оқыңыз. |
Ғарышты игерген ел
Ғарыш – алаштың да аяулы арманы еді…
Себебі ғарыш көгінде самғау, шексіздік әлемімен қауышу дүниежүзі елдерінің әрқайсысының-ақ асыл арманы саналатын. Солардың қатарында ежелден өр туған қазақ та ғарышқа құлшына қол созды. Армандады… Ел Тәуелсіздігінің қарсаңында сол арманына жетті де. 1991 жылдың 2 қазанында тұңғыш қазақ ғарышқа ұшты! Айта салғанға ғана сондай жеңіл сөз. Ғарышқа ұшу жеңіл болып па еді?! Жеңіл болса, Юрий Гагариннің өзі неге 2500 әскери үздік ұшқыштың арасынан іріктеліп, таңдалып алынды?
Тұңғыш қазақ ғарышкері суы тартылып, тұзды бораны үдеп тұрған Арал теңізінің аумағын сегіз күн бойы ғарыштан суретке түсірді. Сурет болғанда қандай! Мәскеу ол тұста «Наны көп Қазақстанға» ел аумағынан түсірілген көлемі 18х18см болатын ғарыштық суреттің бір данасын мемлекеттік бағамен 30 мың сомға сатқан! (Ол кездегі кеңестің 97 тиыны 1 АҚШ доллары екен.).
Ғарыштық тәжірибе жасауға бейім қазақ ғалымдарының кейінгі тәжірибелерін Талғат Мұсабаев ұзақ мерзімді ғарышта өткізген үш сапарында (1994, 1998, 2001 жылдар) ойдағыдай жүзеге асырды. Зерттеуші-ғарышкер кәдімгі бидай дәнінің клеткасына осы тектес әрі тұқымдас дақылдың ДНК-сын салып, генетикалық трансплантация жасады. Салмақсыздық жағдайында «буыны» босаған бөгде дақылға осылайша экспансиялық әрекет ету арқылы бірегей тәжірибе жасалынды.
Тәуелсіз Қазақстанның ғарыш саласына қатысты тарихының жаңа парағы 2006 жылдың 18 маусымы күні ашылды.
Осы күні «Байқоңыр» ғарыш айлағынан қазақстандық тұңғыш «KazSat» Жер серігі ұшырылды. Аса маңызды тарихи салтанатқа Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Ресей Президенті Владимир Путин қатысты.
Қараша айында «KazSat» жер бетіне жиілетіп телехабарлар таратып, жедел интернет-коммуникациялық қызмет үлгілерін көрсете бастады. 2007 жылдың аяғында да қазақстандық Жер серігіне жоспарланған жұмыстың 70 пайызы жүктеліп, ақаусыз әрі қалыпты жұмыс істеп тұрды.
Талғат Мұсабаевтың қамқорлығымен АҚШ азаматы Деннис Титоның халықаралық ғарыш кешенінде болып қайтуымен ғарыш саласындағы туризм дәуірінің басталғанын да көпшілігіміз білеміз. Талғат Мұсабаевтың ашық космоста болған уақыт мерзімінің ұзақтығына сәйкес Гиннестің рекордтар кітабына кіргені ше… Мұның бәрі де қазақ ғарышы тарихының жарқын беттерінен алынды!
Күні кеше ғана ғарышта болып қайтқан тағы бір қаһарманымыз – Айдын Айымбетов. Ол қазір Ұлттық ғарыш агенттігінде кәсібіне сай лайықты қызметін абыроймен атқаруда. Айдын Айымбетов – Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен дүниеге келген 1991 жылғы «Қазақстан-Ғарыш» жобасының бүгінгі заңды жалғастырушысы.
1. Кестені толтырыңыз.
Мәтіннің жанры қандай?
Мәтін қалай рәсімделген?
Мәтіннің құрылымы қандай?
Басқа қандай жанрлық ерекшеліктер байқалады?
2. Мәтіндердің мазмұн желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін жазыңыз. Сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлерін, есімді, етістікті сөз тіркестерін қолданыңыз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Дескриптор
тапсыр
Білім алушы
жанрын
жанрлық ерекшелігін ажыратады
анықтайды;
ресімделуін көрсетеді;
құрылымын анықтайды;
ерекшелігін
анықтайды;
Мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр
мазмұнын сақтайды;
бөлігінен
алынған
ақпараттардан
ақпараттарды әр
бөлігінен
|
© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.
|
|