Тема. Фонетика, орфоэпия, орфография.

Ф.И:Абдулганиева Сундус КА-17Группа:КА-17

Тема. Фонетика, орфоэпия, орфография.

Вазифе

№ 1.

• Джумледеки тутукъ ве созукъ сеслерни айырынъыз.

• Ог сыра ве арт сыра созукъларны къайд этинъиз

Инсаннынъ урьмети озь элинде.

Къартбабамнынъ ады Абибулла.

Тутукъ сеслер	Н, с, р, м, л, д, къ,т, б.
Созукъ сеслер	И, а, ы, у, е, о, э, (ё)
Ог сыра	И, е, (ё).
Арт сыра	А, ы, у, э

№ 2.

Ашагъыдаки джедвельде берильген сеслерни уйгъун ерини тапып, ерлештиринъиз:

А,г,у,т,о, н, в, э, ф, к, д, u, гъ, дж, нъ, м, с, з, п, б, ю

Расставить буквы в таблицу

Къалын созукълар/ТВ.	А, у, о, э,
Янгъыравукъ тутукълар/Зв.	В, б, г, д, гъ, м, н, з, дж.
Индже созукълар/мягк.	И, ю
Сагъыр тутукълар/глух. согл.	Ф, п, к, т, с

№ 3.

Эджалар акъкъында бильги (къаидени айтып беринъиз), ашагъыдаки джедвельни

толдурынъыз. Къырымтатар тилинде эджарар насыл ола? Мисаль кетиринъиз.

Бир эджалы сёзлер	Эки эджалы сёзлер	Учь эджалы сёзлер
Бор	Нагъме	Мерамет
Топ	Чамур	Джанавар
Тез	Яваш	Разылыкъ
Чокъ	Узун	базиргян

№ 4.

Ашагъыдаки сезлернен джумлелер тизинъиз

Мен Ай-Серезлим

Сенинъ адынъ не?

Сен къайдан кельдинъ?

Меним адым Дилявер.

Задание 5.Ашагъыда берильген сёзлерге созукънен башлангъан ялгъама къошып язынъыз. Бир къач данесинен джумлелер тизинъиз.

Мектеп, аякъ, кольмек, юмрукъ, челек, аякъкъап, осьмюрлик, байракъ, оракъ, терек, къушакъ, топракъ, долап, этек, сачакъ, курек, урлукъ, копек, кобелек, эдип, адакъ, гъадап, яшлыкъ.

Меселя: Мектеп – мектебим…

Мектеп-мектебим, аякъ-аягъым, кольмек-кольмегим, юмрукъ-юмругъым, келек-келегим, аякъкъап-аякъкъабым, осьмюрлик-осьмюрлигим, байракъ-байрагъым, оракъ-орагъым, терек-терегим, къушакъ-къушагъым, топракъ-топрагъым, долап-долабым, этек-этегим, сачакъ-сачагъым, курек-курегим, урлукъ-урлугъым, копек-копегим, кобелек-кобелегим, эдип-эдибим, адакъ-адагъым, къадап-гъадабым, яшлыкъ-яшлыгъым.

1. Меним яшлыгъым энъ меракълы вакъыт. 2. Меним копегим чапып меним янъыма кельди. 3. Мектебим 35 йылдан эвель ачылды.

Задание 6.Ашагъыда берильген джумлелерни кочюринъиз. Нокъталар ерине сагъыр я да янъгъыравукъ тутукъ арифни язынъыз.

1. Башы тара, къуйру...ы оракъ.

2. Меним тая…ым, сенинъ тая…ынъдан узундыр.

3. Кузьде тере…лернинъ япра..лары тёкюле.

4. Алма тере..лерининъ япра..лары тёгерек ола.

5. Аркъадашым язгъан эки мектю…инден бирини алдым.

6. Бизим мекте…нинъ эдебият тёгере…и афтада эки кунь чалыша.

1. Башы таракъ, къуйругъы оракъ.

2. Меним таягъым, сенинъ таягъынъдан узундыр.

3. Кузьде тереклернинъ япракълары тёкюле.

4. Алма тереклерининъ япракълары тёгерек ола.

5. Аркъадашым язгъан эки мектюбинден бирини алдым.

6. Бизим мектебнинъ эдебият тёгереги афтада эки кунь чалыша

Задание 7.Ашагъыдаки сёзлерни джедвельге ерлештиринъиз.

Къошулып язылгъан муреккеп сёзлер	Айры язылгъан муреккеп сёзлер	Дефиснен язылгъан муреккеп сёзлер
хастахане	алабаш къапыста	юре-юре
Къарасувбазар	Эски Къырым	ал-хатир
чакъмакъташ	кочюрип язды	дост-эш
ельдегирмен		азып-тозмакъ
биркъач

Алабаш къапыста, юре-юре, хастахане, Эски Къырым, ал-хатир, Къарасувбазар, азып-тозмакъ, чакъмакъташ, биркъач, дост-эш, ельдегирмен, кочюрип язды.