Өсімдік жасушасының құрылысы және алуантүрлілігі. Өсімдік жасушасының негізгі бөлімдері. Өсімдік жасушасының микроскопиялық органоидтары. Өсімдік жасушасының субмикроскопиялық органоидтары. Жасуша ядрмосының бөліну типтері.
Өсімдіктер ұлпасының жалпы сипаттамасы және классификациясы (жіктелуі). Өсідіктер ұлпасының жүйесі (меристемалық, жабын, негізгі, механикалық, өткізуші және бөліп шығарушы).
Өсімдіктердің вегетативтік мүшелерінің морфологиясы және анатомиясы. Өсімдіктердің генеративтік мүшелерінің морфологиясы және анатомиясы. Өсімдіктердің генеративтік мүшелерінің ерекшелігі
Төменгі сатыдағы өсімдіктердің (бактериялар, вирустар, лишайлар, балдырлар, саңырауқұлақтар және олардың өкілдері) морфологиялық биологиялық құрылысының ерекшеліктері, даму циклдері, жіктелуі, таралуы, маңызы.
Жоғары сатыдағы өсімдіктердің морфологиялық биологиялық құрылысының ерекшеліктері, даму циклдері, жіктелуі, экологиясы, таралуы, маңызы.
Ашық және жабық тұқымдас өсімдіктердің биоморфологиялық ерекшеліктері мен қасиеттері.
Қарапайымдыларға тән қасиеттер. Қарапайымдылардың көптүрлілігі. Қарапайымдылар патшалығының систематикасы.
Эуметазоа, құрылысының үшқабаттылығы, дене қуысының пайда болуы, құрылымының күрделенуі, систематикасы. Екіжақты симметриялы омыртқасыз жануарлар, олардың негізгі типтерінің қысқаша сипаттамасы.
Хорлалылар типі. Anamnia – алғашқы судағы омыртқалы жануарлар. Тіршілігіне маңызды функцияларының даму қарқындылығының күшеюі, локомоторлық аппаратының, жүйке жүйесінің, сезім мүшелерінің күрделенуі – хордалылардың филогенездік қатардағы прогресінің басты шарттары болып саналады. Бас сүйексіздер подтипі, құрылысы, дамуы, шығу тегі. Омыртқалылар подтипі. Систематикасы, негізгі кластарының сипаттамасы.
Amniota. Анамниялар мен амниоталардың экологиялық және морфо-физиологиялық ерекшеліктері. Амниоттардың эмбрионалдық даму ерекшеліктері, жаңа ұрықтық қабаттың және мүшелердің пайда болуы. Ересек амниоттардың өздеріне тән басты қасиеттері (сыртқы жабын қабаттарының кератинденуі, қаңқаның және оның жеке бөлімдерінің дифференцировкасы, органдар жүйесі).
Қазіргі рептилийлердің морфологиялық және биологиялық сипаттары. Құстардың морфо – физиологиялық құрылымына шолу. Құстар класына жалпы сипаттама. Олардың сыртқы орта жағдайларының әртүрлі өзгерістеріне бейімделуіне қарай көптүрлілігі. Сүтқоректілер құрылымдарының морфо-физиологиялық сипаты. Сүтқоректілер классы және қазіргі сүтқоректілер топтарына шолу.
Мембрананың сұйық–мозайкалы моделі. Таңдамалы өткізгіштігі. Тасымалдау түрлері.
Эндоплазмалық тор, Гольджи кешені, лизосомалар.
Сүйек ет ұлпаларының сипаттамасы мен ерекшеліктері. Көлденең жолақты қаңқа ет ұлпаларының құрылысы. Симпласт.
Мембрананың электржасау қасиеттері. Тыныштық мембраналық потенциалы. Мембрананың әрекет потенциалы.
Моно – және полисинапстық рефлекторлық доғалар.
Рецепторлардың жіктелуі. Анализаторлардың өткізгіш бөлімі, қыртыстық бөлімі. Шартты рефлекстердің пайда болу механизмі. Шартты рефлекстердің тежелуі.
Эндокриндік бездер мен гормондар туралы түсініктер. Нервтік және эндокриндік жүйелердің өзара байлыныстары. Функциялардың гормональдық реттелуі.
Генетика – тұқым қуалау мен өзгергіштіктің заңдылықтары туралы ғылым. Жасушаның морфологиялық және химиялық құрамы. ДНҚтұқым қуалайтын ақпараттардың негізгі тасушысы. Хромосомалар, олардың құрылысы, химиялық құрамы. Жасуша бөліну кезіндегі молекулалардың таралуы.Митоз.
Моно – және полигибридтік шағылысу кезіндегі тұқым қуалау.
Өзгергіштіктің жіктелуі. Тұқым қуалайтын өзгергіштік туралы (комбинативтік және мутациялық) және тұқым қуаламайтын өзгергіштіктер (модификациялық және онтогенездік).
Өсімдік жасушасының суды жұтуы. Диффузия және осмос. Жасушаның осмостық жүйе ретіндегі функциясы. Иондардың өсімдік жасушасымен жұтылуы. Пиноцитоз.
Өсімдік ағзасындағы судың алмасуы. Өсімдіктің суды жұмсауы-транспирация. Судың жұтылуы және өсімдік бойымен жылжуы. Өсімдіктің құрғақшылыққа төзімділігінің физиологиялық негіздері.
Фотосинтез. Фотосинтез процессінің маңызы және оны зерттеу тарихы.
Жапырақ фотосинтез ретіндегі мүше. Жапырақтағы СО2 диффузиялық ерекшеліктері.Хлоропластар, олардың құрылысы және түзілуі. Жапрақтың пигменттері. Фотосинтез энергетикасы. Фотосинтез химиясы. Кальвин циклындағы СО2 глюкозаның түзілуі. Фотосинтез процессінің интенсивтілігіне жағдайлардың әсері.
Өсімдіктің тамырмен қоректенуі. Минералды қоректенудегі элементтердің физиологиялық ролі. Тамыр жүйесі арқылы минералды тұздардың жұтылуы. Азот қосылыстарының өсімдікке өтуі және өзгеруі. Топырақ қорек заттардың сарқылмас негізі.
Өсімдіктің өсуі және дамуы. Өсімдіктің өсуі.Фитогормондар. Өсімдік тыныштық күйінің физиологиялық негіздері. Даму процесіне сыртқы жағдайлардың әсері.
Тірі ағзалардағы белоктар. Құрылымы. Пептидтік байланыстардың пайда болуы. Амин қышқылдарының байланыстары. Биологиялық фукцияларының негізінде белоктардың жіктелуі.
Ферменттердің жалпы сипаттамасы. Кофакторлар және коферменттер. Химиялық реакциялардың ферменттер әсерінен күшеюі. Ферменттердің жасушадағы ролі.
Витаминдер мен микроэлементтер. Витаминдер классификациясы. (Суда еритін витаминдер. Майда еритін витаминдер. Витаминдер мен микроэлементтердің ферменттер функциясындағы ролі.
Көмірсулардың (моносахаридтер, олигосахаридтер және полисахаридтер) құрылысы және биологиялық функциясы. Алдозалар және кетозалар. Моносахаридтердің эмперикалық формуласы. Гексозалар. Моносахаридтердің циклдық құрылысы.
Эволюциялық идеялардың даму тарихы. Тірі табиғаттың дамуы туралы түсініктер.Эволюциялық ілімнің қалыптасуы. Дарвинизмнің пайда болуы.
5. Тапсырмалар орындалуының орташа уақыты:
Бір тапсырманы орындау уақыты – 2 минут
Тест орындалуының жалпы уақыты – 60 минут
6. Тестiнiң бiр нұсқасындағы тапсырмалар саны:
Тестінің бір нұсқасында – 30 тапсырма.
Қиындық деңгейі бойынша тест тапсырмаларыныңбөлінуі:
- жеңіл (A) – 9тапсырма (30%);
- орташа (B) – 12 тапсырма (40%);
- қиын (C) – 9 тапсырма (30%).
7. Тапсырма формасы:
Тест тапсырмалары жабық формада беріледі. Ұсынылған бес жауап нұсқасынан бір жауапты таңдау керек.
8. Тапсырманың орындалуын бағалау:
Дұрыс орындалған әр тапсырма үшін студентке 1 балл береді, оданбасқажағдайда - 0 балл беріледі.
9.Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1. Төленбек И.М. Адам мен жануарлар физиологиясы /I – бөлім. Нерв және сенсорлық жүйелер/.Оқулық. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ «Ұлағат» баспасы, 2013.- 400 б.
2. Төленбек И.М. Адам мен жануарлар физиологиясы / II– бөлім. Висцеральдық жүйелер және зат алмасу/.Оқулық. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ «Ұлағат» баспасы, 2013.- 416 б.
3. Сапин М.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека. М. 2007.
4. Тұңғышбаева З.Б. Цитология және гистология негіздері: Оқулық. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ «Ұлағат» баспасы, 2015.- 264 б.
5. Сапаров Қ.Ә. Цитология және гистология. Оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2009. – 128 б.
6. Сапаров Қ.Ә., Манкибаева С.А. Клеткалар мен ұлпалар биологиясына арналған лабораториялық сабақтар: оқу-әдістемелік құрал. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. – 174 б.
7. Асқарова З.А., Сраилова Г.Т., Маркеева С.С. Адам және жануарлар физиологиясы бойынша зертханалық сабақтарға жетекші құрал: оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2015.- 213 б.
8. Торманов Н.Т., Төлеуханов С.Т., Атанбаева Г.Қ. Адам және жануарлар физиологиясы пәнінен тестік тапсырмалар: оқу-әдістемелік құрал. – Алматы: Қазақ университеті, 2015. – 222 б.
9. Ташенов К.Т., Макашев Е.К. Физиология пищеварения продуктивных животных: Монография. – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 240 с.
10. Адам физиологиясы. Ред. басқарған Х.Қ.Сәтпаева. Оқулық. – Алматы: «Білім», 2008. – 365.
11. Абдрахманов О. Төменгі сатыдағы өсімдіктер систематикасының практикалық жұмыстары. Қарағанды, 2013. – 284 б.
12. Мухитдинов Н.М., Бегенов А.Б., Айдосова С.С.Өсімдіктер морфологиясы және анатомиясы. Алматы, 2001.-279 б.
13. Агелеуов Е.А., Дөненбаева К.Д., Агитова К.А., Иманкулова С.К. Ботаника. Өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясы. – Алматы, 1998. – 368 б.
14. Шарова И.Х. Зоология беспозвоночных. М. Владос. 2003. 592 с.
