ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЖӘНЕ МАТЕМАТИКА ҒЫЛЫМИ МЕКТЕБІ

ИНФОРМАТИКА КАФЕДРАСЫ

Лабораториялық жұмыс

Тақырыбы: :Фермаларда бағылатын жануарлар үшін дайын жем өндірісін статистикалық байланысының эконометрикалық есебін шешу.

Орындаған: Алдабек Г.

Тобы: 111-15

Қабылдаған: Сарсенбиева Н.Ф.

Шымкент-2017

Мақсаты:Фермаларда бағылатын жануарлар үшін дайын жем өндірісін статистикалық байланысын анықтау.

Міндеттері:

1. Excel-дің мүмкіндіктерін қолдана отырып, фермаларда бағылатын жануарлар үшін дайын жем өндірісін статистикалық байланысын анықтау.

2. Математикадағы статистикалық есептердің кейбірін экономикалық есептерді шешуде тиімді пайдалану.

3. Теориялық білімдерді практикаға пайдалануға дағдыландыру.

Негізгі формулалар:

4. x*y;

5. ;

6. ;

7. Cov(x,y)=∑x*y-∑x*∑y;

8. Var(x)= ∑ + ;

9. Var(y)= ∑ + ;

10. = КОРРЕЛ( : ; : );

11. b= ;

12. a= ;

13. ;

14. = *(n-2)

Негізгі анықтамалар :

Статистика (лат. status– жай-күй) –

1. білім саласы, бұқаралық әлеуметтік-экономикалық құбылыстар мен үдерістердің сандық және сапалық көрсеткіштерін зерделейтін ғылым;

2. қоғам өмірінің (экономиканың, саясаттың, т.б.) сандық заңдылықтарын олардың сапалық мазмұнымен ажырағысыз байланыста сипаттайтын статистик. ақпаратты жинап, өңдеуді, талдау мен жариялауды қамтитын практик. қызмет саласы;

3. жарияланатын сандық деректердің, бақыланбалы нысанның сан немесе сапа тұлғасындағы күйін тиянақтайтын бақылау нәтижелерінің жиынтығы.

4. қоғам өмірінің сандық жақтарында болатын құбылыстарды меңгеретін және көп жылдық тарихы бар ерекше ғылым немесе білім саласы. Оның шығу төркіні әр түрлі қоғамдық тұтынушыларға, мал санына, жер-су көлеміне, дүние-мүлік және басқалар есебіне байланысты.

Mатематикалық статистикада – қарастырылатын жалпы жағдайда тікелей функциялық байланыста болмайтын, ықтималдық немесе статисталық тәуелділік. Екі кездейсоқ шама – x және y бір-бірімен функциялық немесе статистикалық тәуелділікте болуы мүмкін. Функциялық тәуелділікке қарағанда статистикалық тәуелділікте x пен y кездейсоқ шамаларына бірнеше кездейсоқ факторлар (екеуіне де ортақ факторлар болуы мүмкін) әсер етеді. Егер бір шаманың өзгеруінен екінші шаманың орта мәні өзгеретін болса, онда статистикалық тәуелділік корреляциялық тәуелділік деп аталады. Мысалы, y – астық өнімі, x – пайдаланылған тыңайтқыштың мөлшері болсын. Бірдей мөлшерде тыңайтқыш қолданылғанымен, жердің әрбір бірдей бөлігінен әр түрлі өнім алынады. Мұны әр түрлі кездейсоқ факторлардың (жердің ылғалдылығы, ауаның температурасы, т.б.) әсерінен деп түсіндіруге болады.

Экономикалық тиімділікке жету мен жақсартуға бағытталған іс әрекеттерді бағалау, сонымен қатар, микро макроэкономикалық факторлардың даму жолдарын болжау эканометрика есепдеп аталады.

Өзара сызықты байланыста болатын екі айнымалыны коллинеарлыдеп айтады.

Келесі көлемі кездейсоқ мағыналарынан математикалық үміт квадратталған ауытқуынын математикалық үміті дисперсия деп аталады Д(x)=M Дисперсияның квадрат түбірі орташа квадраттық ауытқу деп аталады Кездейсоқ факторлар әсер ететін айнымалардың байланысы статистикалық байланыс деп аталады.

Дотация(лат. dotatіo — сый, сияпат, жәрдем көрсету) — кірісінен шығысы асып түсетін кәсіпорындарға және кейбір аймақтарға мемлекет тарапынан берілетін жәрдем ақша. Кәсіпорындарға дотация беру, бір жағынан, оларды банкротқа ұшыраудан құтқарады, екінші жағынан, кейбір тұтыну тауарлары мен ақылы қызметтің бағасын көтеруге жол бермейді, өйткені бағаның бір бөлігі дотация есебінен бюджет қаражатынан өтеледі. Алайда дотация мемлекеттік бюджетке ауыр жүк болып, оның тапшылығын туындатады, бұл өз кезегінде кейде қосымша ақша эмиссиясын жасауға, одан барып инфляцияның өсуіне әкелуі мүмкін. Дотация экономикасында мемлекеттік-әкімшілік басқару тәсілі басым елдерде кеңінен қолданылады.

Өнімділік пен факторлық атрибуттардың нүктелері корреляциялық өріс деп аталады.

Коварация – бұл сандық сипаттамасы бірлескен екі кездейсоқ шаманы бөлу.

«Коррекция» сөзі ара қатынас, сәйкестік мағынасын береді. Нәтиелік және жай факторлардың статистикалық байланыс мәліметтері арқылы анықталған орташа мәндерінің арасындағы тәуелділікті – коррекциялық байланыс деп атайды. Басқа сөзбен айтқанда, коррекциялық байланысты орташа мәндерінің функциялық байланысы түрінде қарастыруға болады. Жалпы факторлар арасындағы байланыстың себеп салдарын анықтау үшін коррекциялық регрессия сияқты бірнеше түрлері бар:

· Корреляция бағына қатысты оң және теріс болады;

· Факторлар санына қатысты жұп және көптік болады;

· Байланыс формасына қатысты сызықтық және сызықтық емес болады.

1. ;

2. ;

Сызықтық регрессия(жұптық регрессия) - бір (түсіндірілген, тәуелді) айнымалы y-ның сызықтық тәуелділік функциясымен басқа немесе бірнеше басқа айнымалыларға (факторлар, регрессорлар, тәуелсіз айнымалылар) тәуелділігінің статистикасында пайдаланылатын регрессиялық модель.

Ерекше жағдайларда фактор бірегей болғанда (константаны есепке алмағанда), жұп немесе қарапайым сызықтық регрессия туралы айтады:

y = bx + a + ε.

Мұндағы, ε - кездейсоқ қате (ауытқу, наразылық).

Қалыпты теңдеулер жүйесі.

Егер факторлардың саны (константаны есепке алмағанда) 1-ден көп болса, онда біз көптік регрессия деп айтады.

Қорытынды

Бұл тарауда біз эканометрика есептерін шығарып, эканометрика туралы мағлұматтар алдық.мен фермаларда бағылатын жануарлар үшін дайын жем өндірісін статистикалық байланысын анықтап, оны Excel-де тиімді әрі оңай шешу жолымен таныстық. Статистикалық мәліметтерді қалай іздеп, қайда қолдану керектігін үйрендік. Жаңа эканометрикалық терминдермен танысып,мағынасын түсіндік.

Лабараториялық жұмыстағы айнымалыларға тоқтала кетсек, у=бағыныңқы айнымалы(шығатын нәтиже).

Х= басыңқы айнымалы (коэффициент).

-наразылық және стохастикалық айнымалы (модульде ескерілмеген фактор әсері.

-регрессиялық теңдеуден табылған тиімді қасиеттің теориялық мәні. Таңдама арасындағы коварация х және у Cov(x,y)=∑x*y-∑x*∑y;

Коварация- бұл сандық сипаттамасы бірлескен екі кездейсоқ шаманы бөлу.

Var(x),Var(y)-функцияның мәндері болып табылады.

- фермаларда бағылатын жануарлар үшін дайын жем өндірісін статистикалық байланысын анықтайды.

-статистикалық көрсеткіш болып табылады.Бұл лбараториялық жұмыста көптеген нәрселерді үйрендік тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні статистикалық мәліметтермен қалай жұмыс істеу керек екенін сонымен қатар байланысты қалай анықтау керек екенін білдім.