Рэферат. Гляк. Агульнае паняцце. З чаго выраблялі глякі

Стр 1 из 2Следующая ⇒

Беларускі дзяржауны універсітэт культуры і мастацтва

Кафедра традыцыйнай беларускай кульуры і сучаснага мастацтва

Рэферат

“Гляк”

Выканала

Студэнтка першага курса 105 группы

Басько Д.А.

Праверыла

Васюк Т.І.

План:

1. Гляк. Агульнае паняцце.

2. З чаго выраблялі глякі.

3. Для чаго былі патрбны глякі і якія асаблівасці і разнавіднасці яны мелі.

4. Цікавыя факты.

Гляк. Агульнае паняцце

Ганчарны выраб; гліняная пасудзіна для захоўвання і транспарціроўкі рэчываў — алею, квасу, вады і інш.

Шарападобная, радзей крыху падоўжаная пасудзіна з плоскім дном, кароткім вузкім горлам з дзюбкай або без яе, 1 — 2 ручкамі, вядомы таксама глякі і з пляскатымі бакамі, без ручак, з 4 гарызантальна пастаўленымі вушкамі ўверсе і ўнізе тулава, праз якія прасоўвалі вяроўку.

Памеры ад цацачных (0,1 л) да вялікіх (8 — 10 л).

Час вырабау – 1920-1930.

З чаго выраблялі глякі

Вырабляюцца ў асноўным з гліны, радзей з медзі, латуні, жалеза.

Характэрна тое, што медны гляк з вузкім горлам выкарыстоўваўся салдатамі арміі Напалеона ў 1812 годзе, ён прызначаўся для захоўвання вады ці віна. У кожнага салдата ён быў імянны.

Што тычыцца беларускіх глякаў, то тэрыторыя іх вытворчасці ахоплівае Гарадзенскую, Гомельскую і Віцебскую вобласці.

Усе яны ручной працы майстроў-рамеснікаў (у адрозненне ад Расіі, дзе ў Туле яны вырабляліся на фабрыках). Аднолькавых глякаў не бывае, усе яны розных формаў і памераў.

Колькасць ручак на гляках залежыла ад аб’ёму самога выраба. Напрыклад, 10 лтровы гляк мае 6 ручак, а 4 літровы – 4 ручкі.

У 19-20 стст таксама пачалі вырабляць металічныя гляки, часцяком медныя.

Арнамент – элемент керамических изделий, которые не связаны с утилитарными характеристиками горшка, а отражает старажитные представления наших предков.

Гляки украшали глянцевыми волнистыми рельефными линиями временами шликерными (ангобными) размалёуками.

Для чаго былі патрбны глякі і якія асаблівасці і разнавіднасці яны мелі.

Гліняны посуд з адной ручкай, прадстаўлены ў экспазіцыі музея, выкарыстоўваўся для захоўвання вады, квасу, віна, расліннага алею, дзёгцю. Вузкае рыльца, дыяметрам не больш за 5 см, зачынялася драўлянай коркам. Ёмістасць ад 0.1 л (цацачныя) да 10 л. выраблялі чорныя дымчатыя, палівальныя, часам яны вырабляліся з арнаментам.

Гляк служыў таксама для падрыхтоўкі адвараў і настояў з лекавых траў, з-за чаго ў заходніх раёнах Віцебшчыны яго называлі "зелянік".

У гляк бралі ваду ў поле, на сенажаць, настойвалі лекі, травы, захоўвалі раслінны алей, заварвалі чай. У цяперашні час выходзіць з ужытку…

Вялікай калекціей гліняных і медных глякоу валодае Лідскі калекцыянер Андрэй Фішбайн.

– Уся начынне з маёй калекцыі знойдзена ў Гродзенскай вобласці, – расказвае Андрэй Генадзьевіч. - Знайсці медны гляк сёння складана, як, зрэшты, і многія іншыя прадметы даўніны. Такія выставы дазваляюць больш шырокаму колу людзей літаральна дакрануцца да гісторыі.

12 Следующая ⇒