Археология негіздері». пәні бойынша магистратураға түсуге арналған кешенді тестілеудің. тест спецификациясы. М053 – Тарих және археология

«Археология негіздері»

пәні бойынша магистратураға түсуге арналған кешенді тестілеудің

тест спецификациясы

(2020 жылдан бастап қолдану үшін бекітілген)

1. Мақсаты:Қазақстан Республикасы жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында оқуды жалғастыра алу қабілетін анықтау.

2. Міндеті: Келесі білім беру бағдарламалары тобы үшін түсушінің білім деңгейін анықтау:

М053 – Тарих және археология

Шифр білім беру бағдармалар тобы

3. Тест мазмұны:Тестіге «Археология негіздері» пәні бойынша типтік оқу жоспары негізіндегі оқу материалы келесі бөлімдер түрінде енгізілген. Тапсырмалар оқыту тілінде (қазақша) ұсынылған.

№	Тақырыптың мазмұны	Тапсырмалар саны	Қиындық деңгейі
	Археология ғылыми пән ретінде. Археологияның мақсаты мен міндеттері.		А
	Археология ғылымының дамуы. Археология ғылымындағы мерзімдеу мен кезеңдеу. Археологиялық ескерткіштерді мерзімдеудің басты аспектілері.		В
	Археологиялық зерттеу әдістері. Археологиялық барлау. Далалық зерттеулер, қазба жұмыстарының негізгі әдістері. Күнделік жүргізудің ерекшелігі. Кабинеттік зерттеулер.		А
	Жаратылыстану ғылымдары және археология. Археологиялық жәдігерлерді мерзімдеудегі жаратылыстану ғылымдары. Негізгі әдістердің анықтамасы (дендрохронология, радиокарбон, спектралді, топырақтану, трассология, петрография және т.б.).		С
	Тас дәуірі. Қазақстан территориясындағы тас ғасыры. Қазақстан тас ғасырының сипаттамасы. Тас дәуірі ескерткіштері зерттелуінің тарихи көрінісі. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері.		В
	Қола дәуірі. Метал кезеңінің басталуы. Қазақстан қола дәуірінде. Қазақстан қола дәуірінің сипаттамасы. Қола дәуірі ескерткіштері зерттелуінің тарихи көрінісі. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері. Жерлеу дәстүрінің типологиясы.		С
	Ерте темір дәуірі. Сақ-скиф археологиясы. Қазақстандағы сақ мәдениеті. Қазақстан ерте темір дәуірінің сипаттамасы. Сақ дәуірі ескерткіштерінің зерттелу тарихы. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері. Ерте көшпелілік теориялары. Сақ-скиф аң стилі.		В
	Ғұн-сармат археологиясы. Савромат және сарматтардың археологиялық ескерткіштері. Савромат-сармат дәуірінің сипаттамасы. Сармат ескерткіштерінің зерттелу тарихы. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері. Сармат аң стилінің ерекшелігі.		А
	Үйсіндер мен қаңлылардың материалдық және рухани мәдениеті. Үйсіндер мен қаңлылардың археологиялық ескерткіштері. Үйсіндер мен қаңлылар дәуірінің сипаттамасы. Үйсін және қаңлы археологиялық ескерткіштерінің зерттелу тарихы. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері. Қаңлы археологиялық мәдениеттерінің типологиясы. Үйсін және қаңлы өнерінің ерекшелігі.		С
	Қазақстандағы антикалық қалалар. Ежелгі қалалардың материалдық мәдениеті. Ежелгі қалалардың зерттелу тарихының сиапттамасы (Шірік-Рабад, Баланды, Бабіш-молда). Архитектура және өнер.		А
	Ортағасырлық көшпелілер археологиясы. Орталық Азия ортағасырлық көшпелілерінің материалдық және рухани мәдениеті. Орталық Азияның ортағасырлар дәуіріндегі сипатттамасы. Ескерткіштердің зерттелу тарихы. Негізгі ескерткіштер және аймақтық ерекшеліктері. Жерлеу дәстүрінің типологиясы.		С
	Жартас бетіндегі сурет өнері (петроглифтер). Қазақстанның жартас сурет өнері ескерткіштері. Жарта сурет өнері кешендерінің зерттелу тарихы. Тас және қола дәуіріндегі негізігі бейнелер мен сарындардың сипатттамасы. Сақ-скиф өнері және жартас бетіндегі дүниетаным. Түркі кезеңіндегі сарындар мен желілер.		В
	Қазақстан жеріндегі Ұлы Жібек жолы. Ұлы Жібек жолы: қала және дала. Жібек жолының қалыптасуы мен дамуына қатысты теорияларды. Қазақстан жеріндегі Жібек жолының тармақтары.		С
	Қазақстандағы ортағасырлық қала мәдениеті. Қазақстанның ортағасырлық қалаларының зерттелу тарихы. Ортағасырлық қалалардың аймақтық ерекшеліктерінің сипаттамасы. Қазақстанның ортағасырлық қалаларын кезеңдеу және баламалау мәселелері. Материалдық және рухани мәдениет.		В
Тестiнiң бiр нұсқасындағы тапсырмалар саны:

4. Тапсырма мазмұнының сипаттамасы:

Тест тапсырмалары археология ғылымының қалыптасуы және дамуын қамтитын көпаспекті мәселелерді құрайды, ғылымның негізгі әдістері, түрлі тарихи кезеңдердегі археологиялық мәдениеттер, ежелгі дәуірлер мен ортағасырлардағы материалдық және рухани мәдениет ерекшеліктерін қамтиды.

5. Тапсырмалар орындалуының орташа уақыты:

Біртапсырманыорындаууақыты – 2,5 минут.

Тест орындалуыныңжалпыуақыты – 50 минут.

6. Тестiнiң бiр нұсқасындағы тапсырмалар саны:

Тестініңбірнұсқасында – 20 тапсырма.

Қиындық деңгейі бойынша тест тапсырмаларының бөлінуі:

- жеңіл (A) – 6 тапсырма (30%);

- орташа (B) – 8 тапсырма (40%);

- қиын (C) – 6 тапсырма (30%).

7. Тапсырма формасы:

Тест тапсырмалары берілген жауаптар нұсқасының ішінен бір немесе бірнеше дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін жабық формада ұсынылған.

8. Тапсырманың орындалуын бағалау:

Үміткер тест тапсырмаларында берілген жауап ңұсқаларынан дұрыс жауаптың барлығын белгілеп, толық жауап беруі керек. Толық жауапты таңдаған жағдайда үміткер 2 балл жинайды. Жіберілгенбір қате үшін 1 балл, екі немесе одан көп қате жауап үшін үміткерге 0 балл беріледі. Үміткер дұрыс емес жауапты таңдаса немесе дұрыс жауапты таңдамаса қате болып есептеледі.

9. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Мартынов А.И. Археология. М., 1996

2. Байпаков К.М., Таймагамбетов Ж.К. Археология Казахстана, – А.,

3. Авдусин Д.А. Основы археологии. – М., 1989

4. Колосов А.В. Основы археологии – Могилев: УО «МГУ им. А.А. Кулешова», 2012. – 160 с.;

5. Брей У., Трамп Д. Археологический словарь. М., 1990.

6. Гальперина Г. А., Доброва Е. В. Популярная история археологии. – М., 2002.

7. Клейн Л.С. Археологическая типология. – Л., 1991.

8. Лопатин В. А., Малов Н. М., Малышев А. Б., Четвериков С. И. Основы археологии – Саратов, издво «Научная книга», 2006.

9. Энциклопедия археологических открытий. - М., 2005.

10. Седов В.В. Естественно-научные методы в полевой археологии. – М., 1998

11. Теория и методы археологических исследований – Киев, 1982

12. Щапова, Ю.Л.. Естественнонаучные методы в археологии.- М., 1988

13. Мартынов, А.И.. Методы археологического исследования.- М., 1989

14. Всемирная история: Каменный веквек. – М.: Издательство АСТ, 2002. – 528 с.

15. Всемирная история: Бронзовый век. – М.: Издательство АСТ, 2002. – 512 с.

16. Всемирная история: Век железа. – М.: Издательство АСТ, 2003. – 120 с.

17. Самашев З.С. Петроглифы Казахстана. – Алматы: "Өнер", 2006. – 200 с.

18. Байгунаков, Д.С.. Қазақстан тас ғасыры дәуірі: зерттелу тарихы мен негізгі мәселелері.- Алматы, 2003

19. Құрманқұлов, Ж.Қ.. Қазақстанның қола дәуірі (зерттелу тарихы мен негізгі мәселелері).- Алматы, 2008

20. Зуев Ю.А. Ранние тюрки: очерки истории и идеологии. – Алматы: 2002. – 185 с.

21. Байпаков К.М. Древние города Казахстана. – Алматы, 2005.

22. Всемирная история: Бронзовый век. – М.: Издательство АСТ, 2002. – 512 с.

23. Казахстан в сакскую эпоху Коллективная монография – Алматы: Институт археологии им. А.Х. Маргулана, 2017. – 228 с.

24. Пероводчикова Е.В. Язык звериных образов. Очерки искусства евразийских степей скифской эпохи. – М., 1994.

25. Аванесова Н.А. Культура пастушеских племен эпохи бронзы азиатской части СССР (по металлическим изделиям). – Ташкент: ФАН, 1991. – 200 с.

26. Жолдасбеков М., Сартқожаұлы Қ. Орхон ескерткіштерінің толық атласы. Астана: Күлтегін, 2005. -356 б.

27. Досымбаева А. История тюрксих народов. Традиционное мировозрение тюрков. Алматы: Сервис Пресс, 2013.

28. Раннепалеолитические комплексы Евразии.- Новосибирск, 1992

29. Акишев К.А., Кушаев Г.А. Древняя культуры саков и усуней долины реки Или. Алма-Ата, 1963.

30. Маргулан А.Х. Бегазы-дандыбаевская культура Центрального Казахстана. А.,1979

31. Маргулан А.Х. Бегазы-дандыбаевская культура Центрального Казахстана. А.,1979

32. Евдокимов В.В., Варфоломеев В.В. Эпоха бронзы Центрального и Северного Казахстана. Караганда, 2002

Интернет-ресурс:

1. http://www.archaeology.ru/