Кіріспе. Негізгі бөлім. оспалардың тасымалдануы және шашырауы. орытыды. пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2.1 қоспалардың тасымалдануы және шашырауы

3. қорытыды

4. пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Атмосфераның маңызды қасиеттеріне оның жылдам араласуы мен үлкен ара қашықтыққа орын ауыстыруы, басқа сфералармен, әсіресе мұхитпен байланысы жатады. Мұхитпен жанасуы нәтижесінде мұхит атмосферадағы көміртегінің қос оксиді мен оксидін, күкіртті газ және басқа қосылыстарды сіңіреді. Атмосферадағы қосылыстардың басым бөлігін өсімдіктер сіңіреді және зат алмасудың топрақ звеносына кіреді. Жылдам араласқыш қасиеті мен оның ластануды таратуы, сонымен қатар локальді ластануды ғаламдық ластануға айналдырушыфактор болып табылыды. Адам атмосфераның әр түрлі параметрлеріне және қасиеттеріне, оның химиялық құрамына, жылу режиміне, орын ауыстыру, радиоактивтілік, электромагниттік фон және т.б. әсер

Ерте кездерден ақ ауаның ластануына қарсы шаралар қолға алына бастады. XVIIIғасырда Англияда ірі қалаларда, Лондонда, көмірді отын ретінде қолдануға шектеу қойылды. Осы кездерден бастап жер үсті суларының ластануына қарсы, мысалы тұрмыстық қалдықтармен, шарлар қолдана бастады

Атмосфера –ауа,химиялыққоспаларменсубуынан тұратынкүрделі жүйе. Ол биосферадағы физико-химиялық және биологиялық процестердің жүруінің шарты және литеорогиялық режімнің маңызды факторы. Атмосферадағы жекелеген компоненттердің қатынасы оның радиацияға, жылу және су режиміне, өздігінен тазартуға қабілетін анықтайды.Атмосфераның газдыққұрамы, су буы және әр түрлі қоспалар жер бетіне күн радиациясының өту деңгейін және жер маңы кеңістігіндегі жылуды ұстап тұруды анықтайды. Егер атмосферада қоспалар болмаса, онда жер бетіндегі орташа жылдық температура + 15 С емес -18 С болар еді.

Атмосфераның маңызды қасиеттеріне оның жылдам араласуы мен үлкен ара қашықтық қа орын ауыстыруы, басқа сфералармен әсіресе мұхитпен байланысы жатады мұхитпен жанасуы нәтижесінде мұхит атмосферадағы көміртегінің қос оксиді (СО2) мен оксидін (СО) күкірттігаз және басқа қосылыстарды сіңіреді. Атмосферадағы қосылыстардың басым бөлігін өсімдіктер сіңіреді және зат алмасудың топырақ зонасына кіреді. Жылдам араласқыш қасиетімен оның ластануды таратуы, сонымен қатар локальды ластануды ғаламдық ластануға айналдырушы фактор болып табылады. Адам атмосфераның әр түрлі параметрлеріне және қасиеттеріне, оның химиялық құрамына, жылу режиміне, орын ауыстыру, радиоактивтілік электромагниттік фон және т.б. әсер етеді.

Адам ауа құрамына кіретін негізгі химиялық элементтер – азот пен оттегінің концентрациясына елеулі әсер етпейді. Бұл газдардың концентрациясының өзгермеуі, олардың концентрациясының жоғары (азот -78, 09 , оттег 20,95) болуына байланысты. Бірак мұны біз көмір қышқыл газының атмосферада аз (0,03 %) болуы жағдайында келіп түскен мөлшерінің анағұрлым жоғары болуына байланысты.

Сонымен қатар атмосфераның міндетті емес заттарының концентрациясы елеулі өзгерістерге ұшырауда бұларға ең алдымен көптеген ластаушылар, соның ішінде тіршілік үшін бөгде (ксенобиотиктер) заттар жатады. Адам қызметінің нәтижесінде атмосфераға атмосфера үшін бөтен немесе атмосфераға тән заттардың концентрациясының өзгеруіне байланысты ластанушы зат болып табылатын жүздеген заттар келіп түседі. Мысалы, СО2 атмосфераға шығарылатын химиялық заттардың ішінен бірінші орында көмірқышқыл газы тұр. Бұл қосылыс ұзақ өмір сүреді және атмосфераға жиналуға қабілетті.

Көміртегі (I) оксидінің көп мөлшері өте қауіпті, бірақ ол тұрақсыз және жылдам СО мен басқада қосылыстарға айналады.

Химиялық белсенділігінің жоғары және тұрақты көп мөлшерде 150-200 милион тонна (жылына) шығарылуына байланысты күкірт длаксиді (SO) немесе күкіртті ангидридтің қауіптілігі зор. Ол өткір иісі бар, түзсіз газ. Оның сумен қосылыстары адам мен жануарлардың тыныс алу жолдарын тітіркендіріп , зақымдайды. Ұзақ уақытқа созылған улану қан айналымның бұзылуымен өлімге әкеліп соқтыруы мүмкін.

Күкіртті газ әсіресе өсімдік үшін қауіпті. Олар жануар мен адамға қарағанда бұл газға өте сезімтал. Өсімдік газдың алардың бетіне құрғақ қону немесе қышқыл жауыншашынмен келіп түсу нәтижесінде зақымданады.

Бұл газ қазіргі кездегі қоршаған ортаның әр түрлі элементтері мен биотасына әсеріне байланысты бірінші орында тұрған әлемде тұрған ластаушы.

Күкірт пен оның қосылыстары атмосфера табиғи және антропогенді әсер нәтижесінде шығарылады. Күкірт пен оның қосылыстарының атмосфераға табиғи жолмен шығарылуының 3 негізгі көзі бар.

1.Сульфаттардан оттегінің ано робты сульфатредукциялаушы микроорганизмдердің көмегімен бөлініп шығуы нәтижесінде күкірт бос күйінде көмірсутекке тотықсызданған күйде болады;

2.Вулкандардың қызметінің нәтижесінде бұл кезде күкіртті ангидрид күкіртсутек немесе бос күйінде бөлініп шығады.

3.Мұхиттардың бетінен су тамшыларының булануы нәтижесінде; Бұл кезде күкірт негізінен салыстырмалы түрде зиянсыз сульфаттар түрінде болады.

Атмосфераға антропогенді күкірттің келіп түсуі отынды жағумен байланысты. Қоңыр көмірді SО2 өте көп. (10-15%-ға дейін) калориясы көмірде кем, мұнай мен табиғи газда одан да кем.

Күкіртті газдың біраз мөлшері атмосфераға күкіртті кендерді өңдеу нәтижесінде шығарылады. (темір, никель, мыс және т.б.). Мысалы ФРГ- де күкіртті ангридтің 63 % ға жуығы қоршаған ортаға энергетикадан, 23% өнеркәсіптен 10%-ы – тұрмыстық және ұсақ тұтынушылар қалдығы шамамен 5%- ы транспорт есебінен шығарылады.

Атмосфераны басқа ластаушыларының ішінен азот тотықтарының, көмірсулардың бензо (а) пирен, хлор, фтор және басқа қосылыстардың маңызы зор. Бұлардың көпшілігі жылу балонының өзгеруі (көміртегі қос оксиді, азот тотықтары, метан, фреондар және т.б.) немесе озонның бұзылуы (фреон, азот топырақтары) арқылы әсер етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер: http://mylektsii.ru/5-111988.html

https://infourok.ru/geografiya-sinip-atmosfera-zhne-oni-asietteri-771798.html