Главная Контакты Случайная статья Автоматизация Антропология Археология Архитектура Биология Ботаника Бухгалтерия Военная наука Генетика География Геология Демография Деревообработка Журналистика Зоология Изобретательство Информатика Искусство История Кинематография Компьютеризация Косметика Кулинария Культура Лексикология Лингвистика Литература Логика Маркетинг Математика Материаловедение Медицина Менеджмент Металлургия Метрология Механика Музыка Науковедение Образование Охрана Труда Педагогика Полиграфия Политология Право Предпринимательство Приборостроение Программирование Производство Промышленность Психология Радиосвязь Религия Риторика Социология Спорт Стандартизация Статистика Строительство Технологии Торговля Транспорт Фармакология Физика Физиология Философия Финансы Химия Хозяйство Черчение Экология Экономика Электроника Электротехника Энергетика
	Барлығы. Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі. Биология» пәнінен 1-тоқсанға арналған  жиынтық бағалаудың тапсырмалары. Балл қою кестесі. ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАu ⇐ ПредыдущаяСтр 4 из 4 Барлығы

Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі

«Биология» пәнінен 1-тоқсанға арналған  жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Кейбір ересек жәндіктер суда жүзе алмайды, бірақ судың бетінде жүреді. Жәндіктердің судың бетіне жүруі , судың қасиетіне негізделген анықтаңыз.

A. рН
B. еріткіш
C. беттік керілу
D. атомдық байланыстар

[1]

2. Cу молекуласының өзара сутектік байланыс арқылы қосылуынының сызбасын салыңыз және биологиялық маңызын түсіндіріңіз.

[3]

3. Липидтің түрлері: үшглицерид, фосфолипид, гликолипид, липопротеинді құрылысы мен қасиеті және қызметімен салыстырыңыз. Қай салыстыру дұрыс екендігін анықтаңыз?

X- жалған

V-рас

[1]

4. Нәруыздың жіктелуі қай қатарда дұрыс сипатталған көрсетіңіз.

[1]

5. Нәруыздардың бірінші, екінші, үшінші және төртінші реттік құрылымы мен оларға тән қасиеттерін салыстырыңыз.

[1]

6. Төмендегі кестеде биологиялық молекулалардың екі түрлі түрін анықтайтын тамақ сынақтары туралы ақпарат берілген. Кестені толтырып, сыналған молекулалардың түрлерін, пайдаланылған реагенттерді және алынған нәтижелерді көрсетіңіз.

[3]

7. ДНҚ және РНҚ молекуласындағы айырмашылығы 1-суретте көрсетілген.

1-сурет

ДНҚ және РНҚ молекуласындағы ұқсастықты анықтаңыз.

[1]

8. ДНҚ және РНҚ -ның жасушадағы ролін анықтаңыз.

[2]

9. Жасушаның электронды микротүсірілімі 2-суретте көрсетілген.

2-сурет

а) 2 – суретте көрсетілген қай оргонелла қосмембраналы болып табылатынын анықтаңыз.

[1]

b) Жасушаның ішкі және сыртқы жағындағы мембраналар әртүрлі рөлдерге ие.  Диаграммадағы мембраналық құрылым мен қызметінің сипаттамасын қолдана отырып, жасушаның ішіндегі  түрлі органеллаларға сәйкестігін анықтаңыз.

[1]

10. 2 –суретте көрсетілен лизосоманың қызметін сипаттаңыз.

[1]

11. Өсімдік жасушасына тән хлоропластың құрылысы берілген.

3-сурет

Тилакоид мембарасы, строма және грана құрылымдарының  фотосинтез үдерісндегі атқаратын қызметін түсіндіріңіз.

[2]

12. Митохондрия мен хлоропластың арасындағы айырмашылықты көрсетіңіз.

[1]

13. 4-суретте жасуша мембранасының сұйық – мозаикалы моделі көрсетілген.

4-сурет

Жасуша мембранасының компоненттеріне атау беріңіз және қызметін сипаттаңыз.

А.

В.

С.

[3]

14. Оқушылар қызылшаны төрт бірдей бөлікке цилиндр арқылы кесіп, cу, қышқыл, этанолы бар үш сынауыққа салады, әрі 25 градуста қыздырады, ал төртінші сынауықта суға салып 75 градуста қыздырады. В, С және D cынауықтарында мембрана бұзылғанын көруге болады.Төмендегі сызбада көрсетілген нәтижені пайдаланып, қорытынды жасаңыз.

5-сурет

[2]

15. Жасуша мембранасының сұйық - мозаикалы болуын сипаттаңыз.

[1]

Балл қою кестесі

№	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
	D
	Судың меншікті жылу сыйымдылығы жоғары болады, Жабысу және беттік керілу. Сутектік байланыс судың тұтқырлығына себепші болады және оның молекулалары басқа молекулалармен жабысады. Бұл құбылыскогезия деп аталады. Молекулалар өзара бір – біріне күшті тартылады, сондықтан судың беткі жағында жабысу күші пайда болады, ол беттік керілуді тудырады. Жәндіктердің судың бетінде қалқып тұруы. Судың тығыздығы және қату. Қату нәтижесінде судың молекулалары созылады, сондықтан мұздың меншікті салмағы аз болады да мұз судың бетінде қалқып жүреді.
	D
	С
	1-В, 2-А, 3-D,  4-C		Барлық дұрыс жауапқа 1 Балл
	нәруыз Биурет реактиві көкшіл
	Аденин,гуанин,цитозин.
	ДНҚ- тұқымқуалаушылық ақпаратты сақтау. РНҚ- тұқымқуалаушылық ақпартты тасымалдау
9 (а) (і) 9 в (ii)	С   С
	Ыдырау өнімдерін тасымалдау.
	Төмендегі екі жауаптың бірі дұрыс болса: Тилакоид- жарық энергиясын химиялық энергияға айналдыру, Н ионының градиенті, АТФ синтезі.   Строма- көмірсулар көмірқышқыл газын конверсиялайды Грана жарық энергиясын химиялық энергияға айналдырады.
	Төмендегі бір жауап қабылданады: Митохондрияда криста және матрикс. Энергетикалық алмасудың соңғы кезеңі жүреді және АТФ молекуласы синтезделеді. Энергия жинақталады
	А – Билипидті қабат, құрылымдық.   В –нәруыздар , құрылымдық,тасымалдау қызметін атқарады.   С – гликокаликс  (гликопротеинді), рецепторлық қызмет атқарады.
	Қызылша жасушасына қышқылмен және жоғары температурада әсер еткенде жасуша мембранасындағы нәруыз молекуласы денатурацияға ұшырайды. Жасуша мембранасында: нәруыз, липид  В және D нәтижелерінде нәруыз денатурацияға ұшыраған , қызылша құрамындағы пигмент бұзылады және С – липид, спиртте ериді
	Сұйық - фосфолипидті биқабат жабысқақ\жекелеген фосфолипидтерден тұрады. Мозаикалы – фосфолипидті биқабат нәруыздарға орналасқан.
	Барлығы

2 -ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

2 - тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы – 40 минут

Балл саны – 25 балл

Тапсырмалар түрлері:

КТБ – Көп таңдауы бар тапсырмалар;

ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;

ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: дұрыс жауабын таңдауды қажет ететін сұрақтар, қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және шығармашылық дағдыларын көрсетеді.

Берілген нұсқа: 15 тапсырмадан тұрады: соның ішінде бірнеше жауап нұсқаларынан тұратын сұрақтар, қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар берілген. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

2 – тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Бөлім бойынша балл

10.2А

Заттардың тасымалдануы

10.2В

Тыныс алу

10.2С

Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі

«Биология» пәнінен 2 - тоқсанға арналған  жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Жануар жасушасындағы беттік ауданның көлемге тәуелділігін анықтайтын үрдісті анықтаңыз:

[1]

2. Екі ағзаның беттік ауданының көлемге қатынасына назар аударыңыз.

1-кесте

1-кестеде берілген беттік ауданның көлемге қатынасы мәндерінің айырмашылығы туралы қорытынды жасаңыз.

[1]

3. 1 - суретте тасымалдау түрлері көрсетілген.

1-сурет

а) 1-суреттегі  А, В, С әріптерімен көрсетілген тасымалдау түрлерін атаңыз.

A.

B.

C.

[1]

b) Кестені толтырыңыз.

[2]

4. 2-суретте АТФ - тың диаграммасы көрсетілген.

2-сурет

a) А және В компоненттерін атаңыз:

А.

В.

[1]

b) АТФ қызметін сипаттаңыз.

[1]

5. 3 -суретте метаболизмнің түрлері көрсетілген.

3-сурет

3-суретте А және В әріппен не көрсетілген анықтаңыз.

А.

В.

[1]

6. Тыныс алу процесінің толық теңдеуін аяқтаңыз:

[1]

7. Кестені толтырыңыз.

[3]

8. Тыныс алу процесінің екінші кезеңі қай жерде жүретінін анықтаңыз.

А. рибосомада

В. цитоплазмада

С. митохондрияда

D. Гольджи жиынтығында

[1]

9. 4-суретте митохондрияның электронды микротүсірілімі көрсетілген.

4-сурет

Ішкі жартылай сұйықтық ортаны құрайды, ДНҚ, РНҚ және рибосомадан тұратын митохондрияның құрамдас бөлігін суреттен көрсетіңіз.

[1]

10. Тыныс алу кезеңдерін дұрыс ретін сақтап орналастырыңыз.

1) Қымыздық сірке қышқылының түзілуі

2) Матирксте НАД*Н тотықсыздануы 

3) НАД*Н тотығуы

4) Гексозаның екі молекула триозаға дейін ыдырауы

5) Митохондрияның мембранaсында АТФ - ның синтезделуі жүреді.

6) Ацетил кофермента А синтезі

Жауабын кестеге толтырыңыз.

[1]

11. 5-суретте митохондрияның дұрыс құрылысы қай бағанда берілген, көрсетіңіз.

5-сурет

[1]

12. АДГ бөлуге қатысатын жерді 6- суреттен белгілеп көрсетіңіз.

6-сурет

                                                                                              [1]

13. 7-суретті пайдалана отырып, АДГ гормонының ролін түсіндіріңіз.

7-сурет

 [2]

14. 8 -суретте диализді аппарат көрсетілген.

8-сурет

a) Диализді сұйықтың құрамын түсіндіріңіз.

А.

В.

[2]

b) 8 -суретте келтірілген 1 - 4 сандарды және А , В әріптерін пайдалана отырып, қанның қалай тазаланатынын түсіндіріңіз.

[2]

15. Диализ аппаратының бүйректі трансплантациялауға қарағанда екі кемшілігін сипаттаңыз.

[2]

Балл қою кестесі

№	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
	A
3(а)	Пассивті тасымалдау А  – қарапайым диффузия  В – жеңілдетілген диффузия С – активті  тасымалдау		Барлық дұрыс жауап бір Балл
3(b)
4(а)	Аденин, рибоза		Барлық дұрыс жауап бір Балл
4(b)	Жасуша қызметінің барлық түрін энергиямен қамтамасыз етеді.Негізгі энергия көзі. Биосинтез. Механикалық жұмыс. Мембрана арқылы белсенді тасымалдау.		Жауаптың бірі болса қабылданады.
	А. Катаболизм В. Анаболизм. Анаболизм процесі кезінде энергиясы аз қарапайым заттардан макромолекулалар синтезделеді.		Екі жауапқа 1 Балл
	С6Н12О6 + 602 ► 6С02 + 6Н20+ энергия
	1) Дайындық кезеңі адамның асқорыту мүшелеріндегі жасушалардың цитоплазмасында (лизосомаларда) жүреді. Бұл кезеңде күрделі ағзалық қосылыстар асқорыту ферменттерінің әсерінен қарапайым қосылыстарға ыдырайды. 2) Дайындық кезеңде түзілген карапайым ағзалық қосылыстар одан әрі ыдырайды оттегіқатыспайды. Глюкоза пирожүзім қышқылына ыдырайды және 2 молекула АТФ синтезделеді. 3) Оттекті кезеңде пирожүзім қышқылы (пируват) көмірқышқыл газы мен оттегіне дейін ыдырайды және 36 молекула АТФ синтезделеді.
	B
	D
	А
	Дұрыс сызықпен көрсетілсе қабылдаңыз.
	Төменде келтірілген екі түсіндірме қабылданады: Қандағы натрий ионының төмендеуі. Сұйықтықты қайта сіңіру ұлғаяды (маңызды нәруыз – аквапорин арқылы, горманның әсерінен түзіледі). Қан тамырында қан айналым көлемі ұлғаяды. Ұлпада сұйықтық мөлшері ұлғаяды. Жинақтаушы түтік  - несепнәрдің раебсорбциялануы,тұз және су реабсорбцияланады. АДГ гормоны реттейді.
(а)	А. Диализ қалдық заттармен бірге қолданылады В. Диализ таза заттармен
(b)	Кез келген екі жауап қабылданады: · Қан денеден сыртқа шығарылады, оның орнына ерітінді құйылады. Сорып алынған қан мембраналық жүйеден сүзгіленеді және оның бағыты сызбада көрсетілген, қанның ішіне диализ сұйықтығы қарама – қарсы бағытта түседі, ол концентрация градиентіне байланысты екеуі алмасады. Содан кейін қан қайта құйылады.
	Кез келген екі жауап қабылданады. Бүйректің толық қалпына келуі,өмірге деген құошіністың пайда болуы. Диализ кемшлігі: Гемиодиализ сұйықтық және диетикалық өзгерістерді шектеу. Қабылданатын тағамды рационнан алып тасталуы мүмкін. Перитонеальды диализ кемшілігі: Бүйректе қабыну болса, күнде алмастырып тұру қажет. Қанның құрамындаы нәруыздың ұлғаюуына әкеледі. ·
	Қорытынды

3 - ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

3 - тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы– 40 минут

Балл саны – 25 балл

Тапсырмалар түрлері:

КТБ - Көп дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін тапсырмалар;

ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;

ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: дұрыс жауабын таңдауды қажет ететін сұрақтар, қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және шығармашылық дағдыларын көрсетеді.

Нұсқа: 15 тапсырмадан тұрады: соның ішінде бірнеше жауап нұсқаларынан тұратын сұрақтар, қысқаша жауапты қажет ететін сұрақтар, толық жауапты қажет ететін тапсырмалар берілген. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

3 - тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі

 «Биология» пәнінен 3 – тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

1. 1-суретте жануардың гаметогенез сызбасы берілген.

1-сурет

Анықтаңыз.

А) Гаметогенез түрі:

B) №2,3 санымен берілген үдерістің атауын атаңыз және сипаттама беріңіз.

[2]

2) Гаметогенездің биологиялық маңызын түсіндіріңіз.

[1]

3. Қай тізбекте «молекулалық - генетикалық теломеразды теория» мен «нейрогендік теория» туралы тұжырымдама келтірілгенін анықтаңыз.

[1]

4. Қояндардың аталық және аналығымен шағылыстырғаннан кейін дүниеге келген ұрпақтары ақ түсті болып туылды. Уақыт өте келе кейбір қоянның балаларында  қара түсті дақ пайда болды. Бұдан қандай өзгергіштікті анықтауға болады? Сипаттаңыз.

2-сурет

[1]

2-суретте көрсетілген табиғи жағдайдағы қоянмен мұз қойылған және А қоянның айырмашылығын түсіндіріңіз.

[2]

5. Асқабақ тұқымының кездесу жиілігін анықтау кестесі көрсетілген.

	Тұқымның ұзындығы, мм
тұқымның ұзындығы
кездесу жиілігі

Формуланы пайдалана отырып, белгілердің орташа көрсеткішін есептеңіз.

[2]

6. Иттердегі қара жүннің болуы, қоңыр түске қарағанда доминантты, ал жүннің қысқа болуы ұзын болуына қарағанда доминантты. Ата – аналарының генотиптерін анықтаңыз.

Ата – аналарының генотиптерін анықтаңыз.

А. Rr Gg

В. RR Gg

С. Rr GG

D. RR gg

[1]

7. Төменде берілген есептің шартын пайдалана отырып, екі белгісі арқылы гетерозиготалы иттен қара қысқа жүнді күшіктердің дүниеге келу мүмкіндігін анықтаңыз?

[1]

8. 3-суреттегі сызбадағы  ата – аналарының генотиптерін пайдалан.

а) F₁ ұрпақтың гаметаcын анықтаңыз.

[1]

b) F₂  ұрпақтың фенотипін анықтаңыз.

[1]

9. а) Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі сызбасын аяқтаңыз.

[1]

b) Ұзақ қарғаның ұясында балапандар жұмыртқа жарып шықты. Олардың арасында барлығы – қара, біреуі – ақ. Не себепті ақ түсті балапан пайда болғанын сызба арқылы  көрсетіп түсіндіріңіз?

[2]

10. Төменде берілген ауру түрлерін мутацияның типтерімен сәйкестендіріңіз.

А) хромосома ұштарының жетіспеушілігі
В) ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің орналасу ретінің өзгеруі
С) хромосома санының гаплоидті жиынтыққа еселеніп өзгеруі
D) гемофилия
F) дальтонизм
G) трисомия ауру

[3]

11. Адамда Клайнфелтер синдромында 47 хромосома болады және үш жыныс жасушалары, XXY бар. Бұл аномолия ненің әсерінен пайда болады, көрсетіңіз:

А. Будандастыру

В. Делеция

С. Мутация нәтижесінда хромосоманың қосылуы

D X жыныс хромосомасының болуы 

[1]

12.Эволюцияда тұқымқуалаушылық өзгергіштіктің маңызы немен түсіндіріледі,сипаттаңыз.

[1]

13. 4-суретте түр түзілудің түрлері берілген.

4-сурет

а) Атаңыз:

А._______________________________________________________________________

В._______________________________________________________________________

[1]

b) Жоғарыда көрсетілген түртүзілу түрлерінің ұқсастықтары мен айырмашылығын анықтаңыз.

1)

2)

[1]

14. 5 - суретте қыстық алма іріктемесі алынған сызбасы келтірілген. Iріктеме суыққа төзімді және сапалы жеміс береді.

5-сурет

Осы іріктемені алудағы селекция әдісінің маңызын сипаттаңыз.

[1]

15. 6-суретті пайдалана отырып, Жер тарихының дәуіріне атау беріңіз және ұзақтығын анықтаңыз.

6 -сурет

[1]

Балл қою кестесі