|
|||
Арнайы балабақшалардың бағдарламасы күн тізбеcін ұсынадыкүн тәртібі
«Бала құқықтары туралы конвенция» қай жылы қабылданды 1989ж «Барлығына арналған Бүкіл әлемдік декларация» қай жылы қабылданды 1990ж «Дефектология» ұғымы грек тілінен былай аударылады: кемшілік, ілім, сөз «Егерде баланың өзіндік қамтылуы дұрыс болмаса, онда келешектегі дамуы баяу және артта қалуы байқалады»-деген Д.Б. Эльконин «Ерте жастың соңында бала тілдегі синтаксистік сөздердің барлығын меңгереді»-деп көрсеткен А.Н. Гвоздева «Кемістіктің күрделі құрылымы» ұғымын алғашқы рет ұсынған: Л.С. Выготский «Мен қалай қоршаған әлемді қабылдаймын,елестетемін және түсінемін» кітабының авторы О. И. Скороходова «Музыканы қабылдау моторлы есту компонентінің белсенді түрі» - деп айтқан Б.М. Теплов «Мүгедектердің құқықтарын, тепетеңдігін қамтамасыз ету туралы ережелер» күшіне енді 1993ж «Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзете қолдау туралы» заңы қай жылы қабылданды 2002ж «Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзете қолдау туралы» заңы қандай орталықтың ұсынысымен қабылданды САТР «Полиэтиология» ұғымы нені білдіреді: патологиялық факторлардың үйлесуі 1997-1999 жылдары ең алғаш бала дамуына ерте жастан көмек көрсетудің теориялық негіздері тақырыбында ғылыми зерттеулер жүргізілген: «ӘБЕО» орталығында А.А.Венгердің мәліметтері бойынша естуінде кемістігі бар балалардың .....ға жуығы бастарын мерзімінен кеш ұстай бастаған, 50 % - да өзбетінше жүру үрдісі кешеуілдеген 70% Ағза қызметін белсендетілдіреді, оның жұмысқа қабілеттілігін жоғарлатады, баланың барлық мүшелеріне жағымды әсер береді, жүрісті жақсартуға, майлы табанның алдын алуға көмектеседітаңғы гимнастика Адам тұлғасының қалыптасуы үшін мектепке дейінгі жастың шешуші мағынасын көптеген белгілі педагог ғалымдар айқындады бірқатар ғалымдар еңбегінде Адамдардың арасында ақпарат таситын негізгі құрал – дыбыстық сигнал Алғаш рет тұтығудың 2 мен 5 жас аралығында жиі кездесетінін анықтап, соған байланысты « бала ауруы » деп анықтаған. И.А.Сикорский Анамнез бүл- дәрігердің ауру адамнан алатын,ауруы жайындағы мағлұматы және соның негізінде дұрыс диагноз қойылады Анасының дауысына ерекше мән береді және басқа дауыстардан бірден ажырата алады нәрестенің өмірінің бірінші айында Арнайы балабақшада дайындық кезеңінен өткен 7-8 жастағы есту қабілеті бұзылған бала, ойлау қабілеті жағынан өз құрдастарынан артта - деп айтқан Т.В.Розанова мен Н.В.Яшкова Арнайы балабақшалардың бағдарламасы күн тізбеcін ұсынадыкүн тәртібі Арнайы мектепке дейінгі білім беретін мекемелерде дене шынықтыру сабақтарын жүргізудің әдісиемесін құрған Г.В.Трафимова арнайы педагогиканың бір саласы - мектепке дейінгі арнайы педагогика Ауызша сөйлеу тілінде есту қабілетінің тәсілдерінің дамуы күрделі үрдісті ұсынады дамудың жан-жақтылығы Әлеуметтік жағдайаттың даму нәтижесі, бала отбасындағы адамдардың пікірін тыңдамайды, үлкендер ортасымен қарым- қатынасқа түседі мектепке дейінгі кезеңде Әңгімелесу әдісі – олардың білімдерін анықтау, ауызша тілді меңгеру деңгейлерін анықтау, олардың қызығушылықтарын және елестетулерін анықтау үшін қолданылады Әр түрлі жануарлардың, құстардың шығарған дыбысы – табиғи дыбыс Әрекет, бір құралдық зат басқа заттарға әсер етуге қолданылады құралдық әрекет Әрекет, бір құралдық зат басқа заттарға әсер етуге қолданылады құралдық әрекет Бақылау әдісі – ғылыми зерттеудің бұл түрінің негізгі міндеті – фактілерді жинақтау және оларды фиксациялау, алынған мәліметті талдау Бала ..... кеңістіктегі дыбысты таңдау және топтастыру арқылы анықтайды 3-6 айында Бала ағзасын шынықтыруды бастау керек бала өмірінің бірінші жылдарынан Бала әрекетін орындауға мүмкіндік беретін құралдар қажетті құралдар топтамасы Бала белгілі бір дыбысты естігенде – жылауын тоқтатады Бала бір затты басқа затпен сәйкестендіріп алып келуі керек немесе заттың қандай да бір белгілеріне, құрамына сүйеніп заттың бір бөлігін басқа бөлігімен сәйкестендіру сәйкестендіруші әрекет Бала жан-жағында болып жатқан құбылыстарды алшақ тұрып қалай сезеді дыбыстарға тактильді-вибрациялық сезіну арқылы Бала өмірінің 4-5 айында сөйлеу дыбысын бөліп және ұзақ түрде, ырғақты, интонациялы түрде белсендіреді 4-5 айында Балалар жұмыстарын және құжаттарды зерттеу әдісі – Балаларда заттық әрекетті меңгерудің пайда болуы заттық әрекет балалардың жеке құжаттарын, яғни жеке сабақтарының карталарын қарау, медициналық картаны зерттеу әр бала туралы жеке мәлімет алуға мүмкіндік береді Балалардың жеке құжаттарын, яғни жеке сабақтарының карталарын қарау, медициналық картаны зерттеу әр бала туралы жеке мәлімет алуға мүмкіндік береді балалар жұмыстарын және құжаттарды зерттеу әдісі Баланың ерте жастағы барлық психикалық үрдістерінің дамуы ..... қалыптасуымен тығыз байланысты сөйлеуінің Баланың ерте жастағы барлық..... үрдістерінің дамуы сөйлеуінің қалыптасуымен тығыз байланысты психикалық Баланың заттық әсері белсенді қалыптасады өмірінің екінші жылында Баланың құралдық әсерді меңгеруі өмірінің екінші жылында Баланың өмірінің алғашқы жылындағы маңызды кезең жүруді меңгеруі сәбилік шақтың дамуының басты қызметі Баланың сөйлеу тілінде қарапайым дыбыс тіркестері қалай пайда болысымен қанша сөзді біртіндеп қосып өз бетінше сөйлем құрастыруға үйрету керек. 2-3сөз Баланың үлкендер ортасымен қарым-қатынас орнатуымен тығыз байланысты мектепке дейінгі кезеңде Баланың үлкендермен қарым-қатынасының негізгі әрекеті - сюжетті-рольдік ойын Баланың физикалық дамуына жағымды әсер береді серуендеу Баланың эмоционалды және әлеуметтік дамуы, танымы белсенді болады ерте жаста Білім беру, түзету үрдісінің сипатымен ерекшеліктерін анықтайтын білім алуда ерекше қажеттіліктері бартұлғалардың танымдық әрекетін басқаруды реттейтін, негізгі заңдылықтармен талаптар жүйесі принцип Білім берудің негізгі заңдылықтары және шартты рефлекстердің тежеуі, анализаторлардың физиологиясы, жүйке қызметінің түрлерін бекіткен И.П.Павлов Бір жастан үш жасқа дейінгі кезең ерте жас Гимнастика үшін әр оқу жылының бағдарламалық талаптарына сай жаттығулар таңдалып алынады: емдік жаттығулар Ғылыми зерттеудің бұл түрінің негізгі міндеті – фактілерді жинақтау және оларды фиксациялау, алынған мәліметті талдау бақылау әдісі Дайындық топтарында таңғы гимнастикаларының уақыты 10-12 минут Дамудың қандай бұзылыстары органикалық деп аталады: Орталық жүйке жүйесінің зақымдалуымен байланысты бұзылыстар Дауыс үнінің көлемі,демек дауыстық мөлшері, ересек адамның дауыс үнінің көлемі шамамен 4-5дыбыс мөлшерде,ал балалардың дауыс үнінің көлемі қаншалықты өзгеруі мүмкін: 4-5 Дауыс шығаратын аппаратты сақтау керек болған жағдайда қалай сөйлеуді ұсынады: гуілдеп Дауыстың бұзылуы қалай бөлінеді: фунционалды және шеткі Дефектология қай ғылым саласына жатады: педагогикалық Дефектологияның бір саласы - логопедия Дыбыстарды қабылдаудың жалпы белгілерін және принциптерін бөліп қарастыруға болады: дыбыстар топтамасы Ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы білім беру және жағдайын реттеу үшін «Саламанкалық декларация» қашан қабылданды 1994ж Ерте жас – бір жастан үш жасқа дейінгі кезең Есту жүйесі және басқа адамдардың дауысына көңіл аударуы дами бастайды нәрестенің өмірінің бірінші айында Есту қабілеті негізінде эмоционалды-эстетикалық даму құралының бірі - музыка Естудің биноуральді түрі – дыбысты, кеңістіктегі заттарды жеткілікті, нақты түрде екі құлақпен қабылдау мүмкіндігі Естуі қалыптаса бастайды – нәресте өмірінің екінші аптасында Естуінде ауытқуы бар балаларға білім беруде сөздік және жесттік сөйлеу тлін тең құқылы қолдануды ұсынатын қағида: билингвистикалық Естуінде ауытқуы бар балаларды және ересектерді оқыту мен тәрбиелеу, білім жүйесін ұйымдастыру туралы ғылым сурдопедагогика Естуінде ауытқуы бар балалардың даму ерекшеліктеріне зерттеу жүргізген Р.М. Боскис Жаңа туылған балаларда соның ішінде жетілмей туылғандарда қатты дауысқа немесе сылдырмақ дыбысына жауап ретінде әр түрлі қозғалыс реакциялары пайда болады: ым-ишара қылықтары қалыптасады Жаңа туылған балаларда соның ішінде жетілмей туылғандарда қатты дауысқа немесе сылдырмақ дыбысына жауап ретінде әр түрлі қозғалыс реакциялары пайда болады: қылықтары қалыптасады Жоғарғы жүйке қызметін зерттеуден басты, мықты және үнемі қалатын әсер – бұл қызметтің өте икемділігін, оның үлкен мүмкіндіктерін, онда ештеңе де қимылсыз қоймайды, бәріне әр қашанда қол жетеді, жақсы жаққа қарай өзгереді, тек қана сәйкес келетін шарттар жүзеге аса болғаны – деп айтқан И.П.Павлов Жүруді меңгеру баланың жалпы ..... дамуына үлкен әсер етеді психикалық Заттық қолданылу логикасына қарама – қарсы әрекеттер, заттық әлемдегі заттың ролімен конфликтке түсуі адекватты емес әрекеттер Зерттеу әдісі мектепке дейінгі естуі бұзылған балаларға білім беру және тәрбиелеу әдістерін зерттеу үшін қолданылады педагогикалық зерттеу әдісі Кеңінен қолданылып жүрген мүмкіндіктері шектеулі адамдарды топтастырудың авторлары: В.А. Лапшин, Б.П. Пузанов Компенсация дегеніміз: ағза қызметтері бұзылыстарын толықтыру, алмастыру немесе қайта құру Коррекция дегеніміз: балалардың психикалық дамуындағы кемшіліктерді түзеуге және әлсіретуге бағытталған педагогикалық шаралар жүйесі Көмекейдің құрылысындағы дауыс шымылдығы және жалғамалы құбырындағы өзгерістердің тұрақталып қалатындығы байқалатын бұзылыс: қалыпты Көмекейдің уақытша өзгеруіне байланысты түзету жұмысының барысында дауыс бұрынғы дұрыс қалпына келеді, ол қандай бұзыл: бұзылыстар топтамасы Көп мөлшерде әсерлер алады, өзінің өмірлік бірінші тәжірибесін жинайды балалық шақта Көрмейтін-естімейтін баларды сөздік тілге үйрету........арқылы жүреді жазу және оқу Көрмейтін-естімейтін балаларды өз әрекеттерін бақылап және оларды талдауға үйретуге үлкен көңіл бөлгн И. А. Соколянский Күн күркіреуі, ағаштардың сыбдыры, жаңбыр тырсылы – табиғи дыбыс Күндізгі уақытта ұйқыға – 1,5-2 сағат бөлінген Күніне 3-4 сағат серуендеу баланың физикалық дамуына жағымды әсер береді, себебі күн тәртібін сақтау Күрделі кемістікті зерттеу ғылымының негізгі объектісі- күрделі кемістігі бар бала Кішкентай топтардың таңғы гимнастикаларының уақыты 4-5 минут Қалыптағы бала қай жасында заттарға көз тігіп қарай бастайды: 3-4 аптасында Қалыптағы бала қай жасында заттарға көз тігіп қарай бастайды: 3-4 аптасында Қалыпты дамудағы ерте жастың ең басты жетістігі – қозғалыс үрдістерінің қалптасуы Қалыпты дамыған балалар жүре бастайды: өмірінің 2-ші жылында Қалыпты дамыған балаларда заттық әрекетті меңгерудің пайда болуы өмірінің 2-ші жылында Қоршаған адамдармен қарым-қатынасы қалыптасады балалық шақта Құлағында мүкістігі бар тұлғаларды деңгейлерге бөліп қарастырған Л.В. Нейман Л.В. Нейманның топтастыруы бойынша құлағында мүкістігі бар балалармен естімейтіндерді ажырату шекарасы ..... деңгейімен анықталады 85дБ Л.С. Выготский дамуында әртүрлі бұзылыстары бар адамдарды қалпына келтірудің негізгі жолы деп нені атаған: сақталған талдағыштарын қалпына келтіруші қызметі Логопедия - дефектологияның бір саласы Логопедия бұл.... зерттейтін ғылым: сөйлеу қабілетінің бұзылыстарын, оларды айқындау, жою және алдын алу әдістерін логопедия ғылымы -сөйлеу тілінде кемістігі бар балаларды оқыту және тәрбиелеу туралы ғылым мәліметтері бойынша естуінде кемістігі барбалалардың 70%- ға жуығы бастарын мерзімінен кеш ұстай бастаған, 50 % - да өзбетінше жүру үрдісі кешеуілдеген А.А.Венгердің Мектепке дейінгі арнайы білім беру мекемелерінің кеңейген жүйесі құрылды: 70 жылдарда Мектепке дейінгі бала өміріндегі ерекше түрдегі басты әрекет ойын Мектепке дейінгі балалар күніне қанша рет тамақтанады 4 Мектепке дейінгі балалар күніне қанша сағат серуендейді 3-4 сағат Мектепке дейінгі балалардың тірек-қимыл сферасы кешігетіні жайлы айтқан және спецификалық ақаулардың бір қатарын анықтаған Н.А.Рау Мектепке дейінгі бірінші жылдары – балада толық даму жүреді Мектепке дейінгі жас – адам өміріндегі ең маңызды кезең азаматтық шақ Мектепке дейінгі кезең – баланың үлкендер ортасымен қарым-қатынас орнатуымен тығыз байланысты Мектепке дейінгі соқыркерең балалардың дамуында жетекші орында қарым-қа-тынастың бірінші тәсілі-........қалыптасуы тұрады жесттің Нәресте өміріндегі есту реакциясы – әр бір ай сайын дами бастайды Нәресте өмірінің екінші айында дыбыстар арасындағы .....қабылдауға қабілеттенеді интервалды Нәресте өмірінің екінші аптасында естуі қалыптаса бастайды Нәрестенің өмірінің бірінші айында – есту жүйесі және басқа адамдардың дауысына көңіл аударуы дами бастайды Негізгі коммуникативті жүктемені көтеретін, ерекше топты құрайтын сөйлеу дыбысы Ойлау компонентінің негізгі қалыптасу кезеңі ерте жаста Ойын – мектепке дейінгі бала өміріндегі ерекше түрдегі басты әрекет Олардың білімдерін анықтау, ауызша тілді меңгеру деңгейлерін анықтау, олардың қызығушылықтарын және елестетулерін анықтау үшін қолданылады әңгімелесу әдісі Педагогикалық зерттеу әдісі – зерттеу әдісі мектепке дейінгі дамуында ауытқуы бар балаларға білім беру және тәрбиелеу әдістерін зерттеу үшін қолданылады Педагогикалық көмек көрсетудің кешенді сипаты: түзету ПМПК-ның міндеті мүмкіндігі шектеулі баланы тексеруді және оның ерекше білім алу қажеттіліктерін жүзеге асырады Сақталған функциялар арқылы бұзылған қызметінің орнын толтыру негізінде ағза қызметін қайта құру үрдісі компенсация Серуендеу – физикалық дамуына жағымды әсер береді Синдром бұл- ауру симптомының үйлесүі, қарама-қарсы шығу тегі бойынша байланысқан Сөздік сөйлеу негізінде естуінде ауытқуы бар балаларды коммуникациялық оқыту жүйесінің авторы: С.А. Зыков Сөйлеу дыбысы – негізгі коммуникативті жүктемені көтеретін, ерекше топты құрайды Сөйлеу қызметіенің негіздері қай кезеңде қалыптасады: 2-3 жас Сөйлеу қызметіенің негіздері қай кезеңде қалыптасады: 2-3 жас Сөйлеу қызметінің негіздері мына кезеңде қалыптасады: 2-3 жас Сөйлеу тілінің дамуының I- денгейіндегі балаларды қанша жасынан бастап 3-4 жылдық мерзімге оқытады. 3 Сөйлеу тілінің дамуының III- денгейдегі балаларды қанша жасынан бастап 2 – жылдық мерзімге оқытады. 4-5 жасынан Табиғи дыбыс – ағаштардың сыбдыры Таңғы гимнастика – баланың барлық дамуына септігін тигізеді Техникалық дыбыстарға – дыбыстар топтамасы Төменде келтірілген кемістіктердің қайсысы күрделі болып табылады: көрмеушілік және кеңістікте бағдарлана алмауы Төрт-бес жасар балаларда өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары тәрбиеленеді өзіне-өзі қызмет етуде Тревога сигналдары, телефон соғу, әр түрлі сиреналар, машина сигналы, дыбысы техникалық дыбыс Тұқымқуалаушылық бұл- ата-анасынан ұрпақтың дамуының ерекшеліктерін және белгілерінің берілу қасиеті Тұқымқуалаушылықтың қарапайым бірлігі ген Тұлғаның дамуындағы ең маңызды кезеңнің бірі - мектепке дейінгі кезеңде Түнгі уақытта ұйқыға – 11 сағат Тіл кемістіктерін әңгімелесу арқылы анықтайтын тәсіл қалай аталады: әңгімелесу Физиология, соның ішінде жоғарғы жүйке туралы жазған И.П.Павлов Функционалды тұтығу қанша жасқа дейінгі балаларда сөз тіркесінің байланыстырып сөйлеуі, қалыптасуы кезінде пайда болады: 2-5 жас Хромосомдар орналасады гендер
|
|||
|