3.Узнiкн. Бел.: розн. падых.ы i канцэп. 3 страница
| 56. Аднауленне нар. гасп. рэспублікі пасля ВАв. Подзвіг бел. народа у адрадж. роднай зямлі.
Вял. Айч. вайна i фаш. акупац. прынелсi бел. нар. вялiзарныя бедствы: загiн. больш за 2, 2 млн. чал., толькi прамыя страты склалi 75 млрд. р., былi разбур. гарады, вескi, прамысл. прадпр.. Аднаўл. экан. пачыналася адразу пасля вызвал. – у кан. 1943—1944 году. Аднак гал. было зроблена пасля заканч. Айч. вайны, у ходзе рэалiзацыi чацьвертага пяцiгад. плана аднаўл. i развiц. нар. гасп. 1946—1950 гг.
У галiне прамысл. адбыл. не толькi аднаўл. разбуранага, развiцце тых галiн, якiя iснав. да вайны, але i ствар. новых галін – аўтамаб., трактарная, дарожн. машын i будаўн. механiзмаў i iнш. Вял. поспехi адбылiся ў ствар. энергетычн. i палiўнай базы нар. гасп. – к 1950 г. выраб электраэн. перавысiў даваен. ўзр. на 47 %.
Ва ўсiх галiнах, асаблiва ў машынабуд., у значных маштабах рабiлася тэхнiчн. рэканстр., уводзiлася больш дасканалае абсталяв., выкарыст. нов. мет. вытворч.: механiз., электрыфiкацыя i аўтаматыз..
Прадпр. мясц. прамысл. наладжвалi вытворч. тавараў нар. спажыв., абутку, адзен., вырабаў са скуры, будаўн. матэр`ялаў i iнш., у тым лiку нов. вiдаў вырабаў: швейн. машын, посуду, бытав. электрапрыб.. Далейшае развiц. атрымала лег. прамысл.: былi пабудав. Мiнскi i Гродз. тонкасуконныя камбiнаты па выр. тонкасук. i шэрсцяных тканiн, рэканструяв. гарбарна-абутковыя прадпр., iльназаводы, хутка развiв. швейная, скураная i iнш. галiны лег. прамысл..
Хутк. тэмпамi iшло аднаўл. i разв. прамысл. ў зах. р-нах Бел., тут будавалiся нов. прадпр., а аб`ем прамысл. прадукцыi тут у 1950 г. перасягнуў даваен. ўзр. амаль удвая.
Усяго за пяцiгодку было адноўл., пабудав. i ўведз. ў дзеянне каля 6 тыс. прадпр., а агуль. рост валавай прадукц. прамысл. складаў 115 % да ўзр. 1940 г.
Вельмi цяжк. было аднаўл. с\гасп. – не было неабх. кармавой базы, кадры кіраунікоу калгасау сталі менш кваліфікаванымі, не было насення пад пасеу яравых збожжавых культур, i ўсе ж такi ў канцы чацьвертай пяцiг. агуль. пасяўная плошча склала 91, 4 % даваен., а па валав. аб`ему прадукц. с\гасп. рэсп. амаль што дасягнула даваен. ўзр..
Хуткае аднаўл. i развiцце прамысл., некаторыя поспехi ў с\гаспадарч. вытворч. далi магчым. палепшыць станов. насельн., будаваць жылле, аднавiць сiст. аховы здар. i адукацыi. Гэтаму спрыяла адмена картачнай сістэмы у кан. 1947 г., ішло будаун. жылля.
Трэба адзнацыць, што паслеваен. развiц. вызначае ў значнай ступ. далейш. спецыялiзац. Бел. ў адзiным народнагаспадарчым комплексе СССР, адбылося змяненне структ. прамысл. вытворч. i экан. рэспуб..
Т. ч. у 1946—1950 гг. былi створаны ўмовы для далейш. разв. рэспуб.. На далеш развіцце значны уплыу аказалі перш за усе паскораныя тэмпы індустрыялізацыі, якія паскорылі працэс фарміравання рабоч. класа. Але празмерная цэнтралізацыя, недастатковае развіцце тавар. -грашовых і гаспадарчаразліковых зносін стрымлівалі рост эканомікі Бел..
| 57. Асаблівасці эканам. развіцця БССР у 50-я - пер. пал. 80-х гг. ХХ ст.
У сяр. 1950-х гг. у свеце разгарн. НТР, якая такс. закран. СССР, а разам з тым БССР. Пераваж. развіц. атрым. галіны прамысл., якія вызначалі тэхн. прагрэс: прыборабуд., хіміч.. нафтахім., радыётэхн., паліўна-энергетыч.. У 50-я гг. ў Мінску ўступілі ў строй падшыпнікавы, гадзінн., радыятарны заводы, камвольны камбінат, шэраг прадпр. л\прамысл.. Але ўжо к кан. 50-х гг. магчым. экстэнс. развіц. былі вычарп.. Спатрэб-уся пошук нов. шляхоў стымуляв. вытв..
У 1 пал. 60-х гг. была зробл. стаука на разв. цяж. прамысл.. На Мінскім тракт. зав. з 1963 г. пачал. вытв. нов. тракт. МТЗ-50. Вытвор. аўтамаб. была сканцэнтр. на МІнс. аўтамаб. зав., на Бел. аўтам. зав. ў Жодз.. Узніклі нов. гал. прамысл. і: радыёэ-лектр., кабельн., нафтаперап., электратэхн., вытв. сінтэт. смол. Аднак л\прамысл. ў 60-я гг. ўдзялял. недаст. ўвага, таму хутка вызначал. яе адстав.. У II пал. 50-х гг. павяліч. вытв. с\гасп. прадукц., але ў пач. 60-х гг. урадж. зніжаец.. Істотн. небясп. для с\гасп. нанесла кампанія па ліквід. асабіст. гасп.. Адмоўна адбілася паспешлів. у рэарганіз. МТС.
Пагарш. станов. спраў у вытв. тав. масав. попыту і ў с\гасп. абвастр. сац. канфл. ў рэспубл.. У 1965 г. была праведз. экан. рэф. і зроблена спроба правесці радык. змены ў экан.. Рэф. прадугледж. ўключ. ў дзеянне тав. -граш. механізмаў—эл-таў рын. экан.. Аднак не прадугледжв. паслабл. кам. -адмін. мет. у кіраўніц. экан., што з самага пач. асудзіла рэф. на няўд.. Рэф. не прыв. да кардын. змен у экан.. Але сітуац. не была асабл. востра крытычнай, паколь. значн. частка экстэнс. фактар. яшчэ працягв. дзейніч. і з улікам гэтага захоўвал. магчым. падтрымл. пэўны экан. рост да сяр. 70-х гадоў.
Др. пал. 70-х гадоў характарыз. вял. размахам капітальнага будаўн. пры адсутн. істотн. рэзерваў будаўн. матэр., раб. рук, вял. апераджэннем у развіц. вытв. сродкаў вытв. і няўвагай да вытв. прадм. спажыв.. У гэты час зніжаюцца ўсе асн. паказч.. 3 сяр. 1970-х гг. паступ. складв. неўспрымальн. калг. -саўгаснай сіст. да радык. змен. Яшчэ большым было адставанне ад тэхн. ўзр. прамыслова разв. краін. Між тым Бел. у 80-я гады заставал. ў сэнсе забяспечан. харч. і прамысл. тав..
Т. ч., нягледз. на дасягн. ў эканам. разв. БССР у II пал. 50-х—перш. пал. 80-х гадоў, на мерапрыем., якія праводз. ў гэты час, жыццё дыктавала неабх. больш сур'ёз. змен.
| 58. Дасягненні бел. народа у сац. сферы і у галіне культуры у 50-я - пер. пал. 80-х гг. ХХ ст.
1) У сув. з нарастаннем магутн. СССР, у краіне, у т. л. і Бел., пачала ажыццяул. прыкл. з кан. 50 – пач. 60—х гг. вялікая праграма жыллевага будауніцтва. У нек. разоу павялічыл. зарплата і інш. прыбытак нас., пры стабільнасці розн. цэнна прамысл. і харч. тавары, а такс. на паслугі. Большасць таварау і паслуг былі даступн. нас., што нярэдка выклікала іх дэфіцыт. 2) Навука. У 1954 г. упершыню пастр. атамная электрастанцыя у Сав. С.., у 1957 г. – першы штучны спадарожнік Зямлі, у 1961 г. Сав. С. запусціу першы у свеце касмічны карабель з Ю. Гагарыным. Такс. П. Клімук і Каваленак на касм. карабл. здзейснілі палеты у космас.
Пасля смерці Стал. і асудж. яго культу ў культ. жыцці Бел., як і ўсёй краіны, наступ. т. зв. перыяд лібералізму, або " адлігі". Развіццё адук. ў 50—60-я гг. характарыз. спробамі шматл. рэф. і рэарганізац.. Да канца 50-х ліквідавана непісьмен. і малапісьм. дарослых. Так, у 1958 г. было ўведз. 8-гад. абавязк. навуч., а ў сяр. школе—11-гад. тэрмін з абавяз. вытворчым навуч.. У 1964 г. школы зноў былі пераведз. на 10-гад. тэрмін навуч.. У 1950—1980-я гг. пачалі працав. новыя, выш. навуч. ўстан.: Бел. інстыт. механізацыі с\гасп., Мінскі радыётэхн. інстыт., Гомел. і Гродз. дзярж. ўніверс. і інш. У 1956 г. адменена плата за навуч. у стар. класах агульнаадукац. школы і у выш. і сяр. спец. навуч. установах. Характэрная рыса нав. II пал. 50-х—перш. пал. 80-х гг. —развіццё фундамент. даследванняў. Пачатак гэтаму паклаў бел. біёлаг В. Ф. Купрэвіч. БССР мела вяліз. нав. патэнц., на жаль, укараненне распрацовак у жыццё адбывал. надзв. марудна. Разв. літ-ры з II пал. 50-х гг. вызнач. сцвярдж. новай плыні. У ваен. прозе гал. тэмай становіцца чал. на вайне. Вял. ўклад у разв. літ-ры ўнеслі В. Быкаў, А. Адамовіч, I. Мележ, У. Каратк. і інш. У жанры паэзіі вызначал. цікавымі творамі П. Броўка, П. Панчанка, П. Глебка, Н. Гілевіч, Р. Барадулін. Бел. драмат. папоўніл. выдатн. п'есамі К. Крапівы, А. Макаёнка, А. Дударава. Шыр. папулярн. карыст. фільмы бел. рэжыс.. Напр., " Бацька", " Альпійская балада", " Масква-Генуя" і інш. Шыр. вядомасць набыў Бел. дзярж. тэатр оперы і балета. Высока ацэнены былі оперы " Алеся" Я. Цікоцкага, " Зорка Венера" Ю. Семянякі, балет А. Пятрова " Стварэнне свету" пастаноўкі В. Елізар'ева і інш. У папулярыз. бел. муз. вял. ролю сыграў ансамбль " Песняры", потым " Сябры", " Верасы". 3 пач. 1960-х гг. пачынаецца абнаўл. бел. мастацтва. БССР перажывала сваеасабл. культ. ўздым. Дамініруюч. тэндэнц. у маст. стаў манументалізм. У Бел. з'яўл. выдатн. мемарыяльн. комплексы—" Хатынь" (С. Селіханаў), " Прарыў" (А. Анікейчык), " Брэсцкая крэпасць-герой" (А. Кабальнікаў), Курган Славы (А. Бембель, А. Арцімовіч). У II пал. 50-х—80-я гг. узнікаюць нов. гарады: Наваполацк, Светлагорск, Салігорск. Імкліва развів. радыё, кіно, тэлебач.. Аднак пош. нов. часта сутыкаліся з рэальнасцю паліт. жыцця, якое вызнач. межы дазволенага ў маст.. Усе-такі гал. тэндэнц. разв. культ. у гэт. час была станоўчай.
| | 59. Грам. -паліт. жыцце на Бел. у 1946-1985 гг.
У пасляв. гады захоувалася паліт. сіст., якая склалася у 20 – 30-я гг. і была замацавана у Канстыт. СССР 1936 і Канстыт. БССР 1937. Першым крокам да мірнага жыцця сталі выбары у Вярх. Савет (1947) і мясц. Саветы рэсп. (1948). Але у пасляваенныя гады на Бел. прыйшла новая хваля рэпрэсій. Востпай была сітуацыя у Зах. абласцях Бел.. Тут прадаужалі узброеную барацьбу супраць ав. улады групы асоб, я-я супрацоуніч. у час акуп. з фашыстамі. Іх падтрымлів. людзі, я-я незаслужана пакутавалі ад рэпрэс.. Гэтыя абставіны выклікалі недаверулады да многіх мясц. ураджэнцау. У 1953 г. памёр I. Стал.. Нарэшце, быў спынены махавік рэпр.. Пачатая лібералізац. і аздараўл. маральна-паліт. абставін у краіне выклік. вял. надзеі ў грам. на хуткія перам.. У БССР шыр. памеры набыла рэабіліт. ахвяр культу ас. Стал.. Ажыццяў. рэф., накірав. на ўдасканал. паліт. сіст. і дэмакратыз.. У 1957 г. была прынята пастан. па паляпш. дзейн. Саветаў. Актывізавалася заканадаучая дзейнасць Вярх. Савета БССР. Аднак рэальная улада знаходзілася у руках партыйных камітэтау.
Але прагрэс. з'явы ў грам. -паліт. жыцці не былі працягл. і скончыл. тым, што ў II пал. 60-х гг. узмацніліся кансерват. тэндэнц.. На змену " адлізе" прыйшла эпоха " застою". Убачыўшы безвыніков. хуткага " скачка ў камунізм", кіраўніц. дзярж. вылучыла канцэпцыю развітога сацыялізму. Велічны размах набылі шматл. ідэалагічн. кампаніі. Але пры адсутн. дэмакратычн. свабод і ўзмацненні партыйнага бюракратызму ўсё гэта выклікала апатыю і песімізм у народа.
КПБ, як адзін. частка КПСС, не была самаст.. Партыйн. органы не выконвалі паліт. ф-цый, а былі вышэйш. дзярж. органамі.
Т. ч., хаця ў паліт. сіст. БССР існавалі Саветы, прафсаюзы, камсамол і інш. грам. арганізацыі, фактыч. ўсё замыкалася на Кампартыі.
Вельмі супярэчліва праводзіл. нацыян. палітыка. 3 сяр. 60-х і да канн. 80-х гадоў нац. прабл. разв. Бел. разглядаліся ў агульн. кантэксце інтернацыян. палітыкі КПСС. Нац. пыт. вырашалася без ліку спецыфікі бел. нар..
У галіне адук. і культуры палітыка ўлад у БССР у 60—І палове 80-х гг. спрыяла хуткаму росту сярод моладзі і ўсяго насельніцтва, але мала садзейнічала захаванню і развіццю нацыянальнай мовы і культуры.
Што датычыцца рэлігіі, то ў палітыцы ўрада больш прык-метнымі сталі тэндэнцыі верацярпімасці. Але ж насілле дзяржавы ў адносінах да рэлігіі і царквы не спынялася. Новая антырэлігійная хваля прыходзіцца на канец 50-х—60-я гады.
Такім чынам, грамадска-палітычнае жыццё ў 50-я—80-я гады было насычана шматлікімі з'явамі і падзеямі.
| 60. Палітыка перабудовы. Развал СССР. Абвяшчэнне суверэннай РБ.
У сяр. 80-х гг. Сав. Саюз апынуўся перад шэрагам праблем. Запавольв. сац. -экан. разв. стварыла неабх. рэфармав. палiт. сiст., абнаўлення ўсiх сфер жыцця сав. грам.. У сувязi з гэтым XXVII з`езд КПСС (1986), XIX Усесаюзн. канферэнц. КПСС вызначылi палiт. перабуд., якая ўключ. ў сябе правядз. экан. рэф., рэф. палiт. сiст-ы, сац. i культ. сфер жыцця сав. грам., стварэння прававой дзярж..
Адначас. з пач. правядз. рэф. на Бел. ствараецца пал. апазiцыя. Гэты працэс пачын. з арганiз. ў 1986—87 гг. шматл. аматарскiх нефарм. аб`ядн. па iнтар.. К кан. 1987 г. у iх дзейн. пачынае праяўл. цэнтралiзац. i палiтыз.. Пачынаючы з крытыкi тагач. канцэпц. гiст. Бел., найб. актыўная частка апазiцыi стварае «Камiтэт-58», пашырае сваю дзейн. мiнская «Талака», якiя пераўтвар. па сутн. ў палiт. арганiз.. У кастр. 1988 г. намаганнямi гэтых аб`ядн. ствараецца арганiзац. камiтэт Бел. нар. фронту, устаноўчы з`езд якога адбыўся ў Вiльнюсе ў чэрв. 1989 г. К 1991 г. БНФ арганiзацыйна аформiўся ў апазiц. палiт. арганiз., меўшую антысав. i анутыкамунiст. накiрав.. Лозунг перабуд. «Больш дэмакратыi, больш сацыялiзму» у першыя гады гэтага працэсу па сутн. рэалiзоўваўся ў першай яго частцы. Гэта абумоўл. памылк. i пралiкамi кiраўн. КПСС – КДБ, якiя былi дапушч. ў распрац. i правядз. палiт. перабуд.. Адсутнiчала канкр., навук. -абгрунтав. прагр., не былi вызначаны мэты i канчатк. вынiкi. Па сутнасцi выкарыстоўв. iнш. лозунг: «Больш капiталiзму, больш разбуральнай дэмакратыi». Катастраф. знiзiўся ўзр. жыцця людзей, пагоршылася iх сац. станов.. Гэта прывяло да таго, што значн. частка людзей стала абвiнавачв. у гэтым КПСС, сацыялiст. iдэалы абясцэньвалiся, узнiкла цiкавасць да дзеяння палiт. апазiцыi. Увядз. ў жнiўнi 1991 г. надзвыч. станов., дзейн. ГКЧП, нерашуч. М. Гарбачова прывялi да разбур. камунiст. партыi Сав. Саюза, дзейнасць якой была забарон. ў лiст. 1991 г., маемасць яе канфiскавалася. Тое ж самае было зроблена i на Бел.. (Гэты антыканстытуц. акт быў адменены ў Расii i Бел. ў 1993 г. ). Па сутн., адбыўся дзярж. пераварот – пачатак працэсу рзвала СССР. Першым крокам на гэтым шляху з`явiлася дыск. аб «незакон. » далучэннi Прыбалт. рэсп. да СССР у 1940 г., якая закончыл. падпiс. М. Гарбачовым указа аб выхадзе Лiтвы, Латвii i Эстонii з СССР. У хуткiм часе былi прыняты дэклар. аб дзярж. суверэнiт. Расii, Украiны i iнш. рэспублiк. 27 лiпеня 1990 г. Вярх. Савет БСССР прыняў Дэкларацыю аб дзярж. суверэнiтэце рэсп.. Дзярж. перавар. лета-восенi 1991 г. дадаў новы штуршок да развiцця гэтага працэсу. У жнiўнi 1991 г. Вярх. савет БССР надаў статус канстытуц. закона Дэкларацыi аб суверэнiтэце, у вераснi быў прыняты Зак. аб назве Бел. СССР, якая пачала назыв. Рэсп. Бел..
8 снежня 1991 г. у Белавежс. пушчы кiраўнiкi Расii, Бел. i Украiны (Б. Ельцын, С. Шушкевiч, Л. Краўчук), iгнаруючы вынiкi рэферэндума 1991 г., дэнансавалi дагав. 1922 г. аб утвар. СССР i тым самым канчатк. разбурылi вял. i магутн. дзярж.. На руiнах СССР была створана аморфная нежыццязд. Садружн. Незал. Дзярж.. 15 сакавiка 1994 г. Вярх. Савет Рэсп. Бел. прыняу новую Канстытуцыю – асн. закон Рэсп. Бел.. Беларусь, па канстытуцыi, з`яўл. ўнiтарнай дэмакрат. сац. прававой дзярж., якая валодае вяршэнствам i паўнатой улады на сваей тэрыт.. Канстытуцыяй уведзена прэзiдэнц. форма кiрав.. 10 лiп. 1994 г. першым Прэзiд. Рэсп. Бел. абраны А. Р. Лукашэнка.
| 61. РБ на шляху рыначных рэформ. Асабл. правядзення рыначных рэформ у 1994-2003 гг..
На шляху перах. ад планавай сацыялiст. гаспад. да капiталiст. рынач. экан. зробл. крокi па ствар. нарматыўна-правав. базы, рэфармав. адносiн уласн., перабуд. граш. -фiн. сiст., рэарганiзацыi дзейн. суб`ектаў гаспадарання.
Пачатак гэтых рэф. на Бел. звязаны з адабрэннем Вярх. Сав. рэсп. ў кан. 1990 г. прагр. перах. да рынач. экан.. Рэалiзац. прагр. праводзiлася ва ўмовах адмiнiстрац. павыш. i вызвал. цэн, iнфляцыi, страты рычагоў цэнтралiзав. кiрав., бурнымi дэзынтэграцыйнымi працэсамi на тэр. СССР.
Пасля развалу СССР у 1991 г. змянiлiся i падых. да правядз. пераўтвар. – у аснову былi прыняты метады т. зв. «шокавай тэрапii» Міжнар. валютнага фонду для слабаразвітых краін. Але ж Бел. не слабаразвітая краіна, а тндустрыяльная дзяржава з многагаліновай прамысл.. К 1994 г. правядз. рэф. дазволiла ствар. на Бел. неабх. мiнiмум асн. рын. iнстыт., нармат. -прававых дакум., зрабiць нов. сiст. экан., я-я ў асн. абапiраецца на рын. рэгулятары.
Разам з тым, бел. рынак пацярпеў значна большыя страты, чым меў здабыткаў: разбур. былых экан. сувязей прывяло да абвальнага спаду вытв. амаль на 50 % (у параўн. з кан. 80-х гг. ), рэзкаму падзенню курса бел. рубля, крытычн. стану ў забеспяч. энергарэсурсамi. Усе гэта вызвала панiж. жыццевага ўзр. большасцi насельн., рост беспрац., нараст. iнш. сац. праблем.
Мадэль рын. рэф. метадам «шок. тэрапii» пацярп. правал летам 1994 г. у час выбараў першага прэзiд. РБ. Для пераадолен. крызiсных з`яў i недахопаў, а такс. для вызнач. перспектыўных задач у правядз. рын. рэф. новым кiраўнiцтвам рэсп. былi распрацав. «Асн. напрамкi сац. -экан. разв. РБ на 1996—2000 гады».
Асноуныя маменты рэформы: 1) кірауніцтва дярж. адмовілася ад ліберальнай мадэлі рынку і узяло на узбраенне сац. арыентаваную мадэль (плюралізм форм уласнасці, але гал. – дзярж.; канкурэнцыя пад кантролем дзярж.; дзярж. не дапускае банкруцтва прадпр. – датацыі, ільг. крэдыты; абарона унутр. рынку; інфляцыя пад кантролем першых асоб дзяржавы; уся сац. сфера пад кантролем дзярж. – фінансуюцца школы, тэатры, культура) рыначн. экан.. Выкарыстоуваючы яе, Бел. абараняла інтарэсы усіх класау і пластоу насель., што забяспечвае сац. стабільн. у грам.. 2) РБ стала на шлях дзяржаунага рэгулявання экаомікі 3) прыпынена “прыхватызацыя”, стварэнне буйных капіталау, большасць з якіх маюць крымінальн. прыроду 4) дзярж. адмовілася ад куплі-продажу зямель с\гасп. прызначэння. Калгас, саугас, с\гасп. маюць роуныя, калі яны эфектыуна гаспадараць на ей. 5) РБ адкрыта для эканам. супрацоуніцтва з усімі краінамі свету. Яна прыцягвае у гаспадарку замежных інвестарау. Але сення стаука робіцца на уласныя сродкі і сілы.
Т. Ч. у краіне была сворана аптымальн. сац. -эканам. сіст.. Краіна захавала багацце, прыпыніла інфляцыю і скараціла дэфіцыт дзярж. бюджэту. Валавы унутр. прадукт павялічыуся, вырас экспарт за мяжу, але разам з тым павяліч. аб’ем нерэалізав. прадукцыі. У 2001-2005 гг. прырытэтамі дзярж. застаяцца па-ранейш. экспарт, харчаванне, жылле, адкацыя, ахова здар., насельн..
| | 62. Заключэнне. Этапы гіст. шляху бел. нар. РБ.
1) На тэр. суч. Бел. чал. з’яв. прыкл. 40 тыс. г. да н. э. У пач. др. пал. І тыс. фармір. раннякласав. грам.. 2) У 9-11 ст. усх. слав. землі у складзе КіеуР, фармір. старажытнарус. народн.. 3) 12-13 ст. – перыяд феад. раздробл., устанаул. на Русі тат. -манг. іга, доуг. бараць. бел. з крыж.. 4) Сяр. 13 ст. – утвар. ВКЛ, развіцце феад. адносін, бел. культуры. Славяне у ВКЛ складалі больш. нас.. 5) Утвар. РэчыПасп з 1569 па 1795 г., уваходж. бел. зямель у РП. Войны Рас., Поль., Швецыі 17-18 ст. закранулі Бел. і нанеслі вял. страты. 6) Тры падзелы РП. З 1772 Усх. Бел., з 1793 – Цэнтр. Бел., з 1795 – Зах. Бел. далуч. да Рас. Імп.. Бел. стала на шлях капіталіст. разв., законч. фармірав. бел. нацыі. Бурж. -дэмакр. рэвал. пацярп. параж., абвастр. станов. у Расіі пасля 1-й сусв. вайны. 7) перам. Лют. рэв. 1917 г., звярж. царыз., двоеулад., бел. этнас канцэнтрав. у сель. мясц. 8) Кастр. рэв. 25 кастр. 1917. Пач. новы сав. перыяд гіст. – разв. па сацыяліст. шляху. Сав. Бел. ствар. магут. вытв. -экан. і нав. -тэхн. патэнц., падняу. узр. культ.. Індустр., калект., культ. рэв. – шлях у будуч-ю сусв. цывіліз. трагічн. стар. гіст. – 1-я сусв. вайна, акупац. больш. тэр. Бел. войскамі кайзер. Герм. у 1915-1918 гг., грамадз. вайна, ням. -фаш. акупацыя Бел. у 1941-1944 гг, знішчана шмат матэр. і дух. каштоунасцей, людзей, Культ асобы Сталіна, барацьб. з праціунік. сав. улады, Чарнобыльская АЭС.
9) гіст. сав. цывіліз. “пабуд. сацыялізму”=”мадэрніз. ” (рух наперад, да прагрэсу – зах. вуч. ). Гал. – мадэрніз. сав. грам. – індустр., калектыв., культ. рэв., змены у адукац. і культ. узроуні людзей. Асабл. сав. мадэрніз. – яе ажыцц. на асн. маркс. -ленінскай ідэалогіі – без эксплуат. чал-ка чал-кам, без прыватн. уласн.. Народ – ствараль. нов. ва усіх сферах жыцця. Аснова сав. мад.. – індустр.. СССР у гады Вав меу высокаразв. індустрыю і ваен. -прамысл. компл.. У 1954 – атамная ЭС, 1957 – штучны спадар. Зямлі, 1961 – палет на касм. караб. (Гагар. ). Але цана поспехау індустр. такая выс., што дасягн. у гэтай сферы зводзяцца на нішто. Сав. мад. трэба разгляд. на шыр. гіст. фоне. Яе працэсы адбыв. пасля войн і рэвал., праходз. на прац. 1-2 дзесяцігод., накладваліся на сусв. падзеі. звяз. са спроб. міжнар. ізал. СССР і пагр. ваен. нападз.. Сав. мад. узнач. Кампартыя і сацыяліст. дзярж., і ажыцц. яна розн. метад.. Нельга уяв. мад. без кал. с\гасп.. Нягл. на памылкі, злачынствы і перагібы, шлях развіц. быу выбраны правільна. Але ж сац. -экан. аднос., неэфект. працы многіх калг. і сауг. прымуш. шукаць нов. формы арганіз. гаспадар. на зямлі. Спроба рэаніміраваць у некат. постсав. рэсп. дробн. прыватнауласн. гаспад. з 3-5 га зямлі – дарога у нікуды. Справы на фронце культ. будаун. сведчаць аб бясспр. перамогах. Гэта – ствар. нов. сав. сіст. нар. адук. з прынцып. бясплатн. і агульнадаступн., з выс. узр. адук., ліквід. за нек. дзесяціг. непісьм. і малапісьм. дар. нас., усеаг. абав. навуч дзяцей, развіцце сав. навукі, росквіт літ-ры, тэатра, музыкі, жывапісу, музеяу, клубау, біб-к і інш. Самая вялікая каштоун. для чал. – здароуе і адук.. У пач. 90-х гг. ХХ ст. кіраун. Бел. на чале з Шушк. і Кебічам зрабілі крок назад, абвясціуш. усеаг. абав. навуч. за курс базав. школы. У нов. зак. РБ памылка выпраул.. За светлую будуч. трэба змагацца.
| 62. Аб чым сведчыць гіст. вопыт? Грам. -паліт. становішча і перспект. развіцця РБ.
Без ведання гіст. кожны нар. і чал. паасобку з’яул. бяднейш., іх перспект. руху наперад становяцца праблематычн.. Гіст. вопыт сведчыць пра тое, што нар., я-я не вед. сваей гіст., не маюць будуч. Новае грам. будуецца на фундаменце, які зробл. папяр. пакаленнямі людзей. Як сведчыць гіст. вопыт, сац-зм і кап-зм як грам. -паліт. сіст. у вачах знач. часткі нар. дыскрэдытаваны, але ж і яны маюць шмат станоуч.. Адзінай крыніцай даходау людзей пав. з’яул. праца. Дзярж., дзе адзіны ідэал – грошы, будучыні не маюць. Гіс. воп. свчыць аб тым, што раш. унутр. праблем есць адзіны спосаб павышэння аутарытэту і прэстыжу краіны у свеце. Вайна – самае вял. злач. супр. чалав.. РБ- нейтр. дзярж., аднак яна умац. свае сілы. РБ- адзін. дзярж., я-я не стала на шлях разбур. індустр., ломкі кауг. -сауг. сіст., ствар. хут. і фермерс. гасп., захавала сац. сферу, законч. у асн. перыяд індустр. трасфарм. і уступ. у пер. постінвустр. развіцця.
У паліт. спектры РБ выдзял. 3 асн. накір.: 1)праварадыкальны, бурж. – бурж. рэстаурацыя, пераутв. сацыяліст. ладу у капіт., адмаул. усіх здабыткау ап. дзесяц.. 2) леварадык., сацыяліст. – аднаул. сав. улады і сацыяліст. грам., спробы павярн. кола гіст. да пач. 90-х гг.
Але праварад. і леварад. накір. сення дыскрэдытаваны.
3) грам. сац. справядлівасці – уключае здабыткі капітал.: эл-ты самарэгуляв. у рын. экан., выс. арганізац. вытв. з арыент. на канчатк. вынік, дысцыпліна працы, выс. прадукц. прагрэсу, выкананне буйн. дзярж. праграм сац. -экан. развіцця, дынымізм і мабільнасць у галіне нав. -тэхн. прагрэсу і інш..
здабыткі сацыяліз.: эл-ты сац. -экан. прадказальнасці у планавай экан., дзярж. кірауніц. выкананнем буйных сац. -экан. праграм, нав. -тэхн. прагрэс у вядучых галінах і упэун. людзей у заутраш. дні, моцная сац. паліт. у інтар. больш. народа, недапушчальнасць прапаганды культу нажывы, насілля, садызму.
Магістральны шлях разв. РБ – пабудова грамадства сац. справядлівасці.
| |
|
