3. Маркетингтік орта

Маркетингтік ортаның тү сінігі мен қ ұ рылымдық талдауы кә сіпорынның ішкі жә не сыртқ ы ортасын қ амтиды. Кә сіпорын ө зімен бірге кү рделі жә не ө зін-ө зі ұ йымдастырушы механизмнен (ішкі орта) жә не кә сіпорын мү мкіндіктері мен тұ тынушылар сұ ранысын қ амтамасыз етуші сыртқ ы орта ү дерісін қ амтиды. Ө ндіруші мен тұ тынушы маркетинг жү йесінің тү йінді элементі болып табылады. Бұ л екі элемент бір-бірімен ө зара тығ ыз қ арым-қ атынаста. Қ атынас екі арна арқ ылы жү зеге асады: тауарлы-ақ шалай жә не ақ параттық. Ө ндіруші тауарды ө ндіргеннен кейін оны ақ паратпен қ оса тұ тынушығ а жібереді. Ал тұ тынушы ө ндірушіге сұ раныс кө лемі мен тауарды іске асырудан тү скен ақ шаны жібереді

Кә сіпорынның ішкі ортасы бұ л — кә сіпорынның ө зі, яғ ни, оның мақ саты, ұ йымдастырушылық қ ұ рылымы, кә сіпорын жұ мыскерлері, капитал иелері мен ішкі факторлар жиынтығ ы. Ішкі орта факторларының артық шылығ ы олардың барлығ ының толық тай бақ ылынатындығ ы. Кә сіпорын ө з нарық тық мақ саттарына жетуі ү шін ішкі ортаның жү йелерін дұ рыс іске асыра алуы керек. Ішкі орта мен оның ресурстарының бағ алануының тү йінді критерийі алғ а қ ойылғ ан мақ саттар мен оғ ан қ ол жету ә сері болып табылады. Кә сіпорынның сыртқ ы ортасы бұ л кә сіпорынның тұ тынушылармен табысты қ атынас орнатуы, кә сіпорынның сыртқ ы факторлары мен кү ші, маркетингке қ атысты сыртқ ы қ атынасы болып табылады. Кә сіпорынның қ ызмет ету макроортасы демографиялық, экологиялық, экономикалық, техникалық, саяси, зандық, ә леуметтік жә не мә дени ортасын қ амтиды. Бұ л факторларғ а бірде-бір кә сіпорын ә сер ете алмайды.

Кә сіпорын макроортасының мониторингісі мен талдауы кә сіпорынның дә л уақ ытында дұ рыс басқ арушылық шешім қ абылдауы мен микроорта қ ызметінің тиімді жұ мыс жасауын қ амтамасыз етеді. Мысалы, кә сіпорын ө зінің қ ызмет жасап жатқ ан аймағ ының демографиялық кө рсеткішіне еш ә сер ете алмайды, ол тек басқ а аймақ қ а ауыса алады. Екінші жағ ынан, кә сіпорын ө з бә секелестеріне ә сер ете алады (кә сіпорын кө леміне қ арай жә не ө з маркетингтік бағ дарламасын дұ рыс қ олдана алуы арқ ылы). Бұ л факторлар мен кү штер кә сіпорын жағ ынан тікелей бақ ылауғ а бағ ынбайды. Қ оршағ ан ортаны жү йелі тү рде зерттеу ө згермелі маркетингтік ортаның маркетингтік стратегиясын дұ рыс тү зету мен бейімделуін қ амтамасыз етеді.