5.Тұтынушылардың кандай түрлері және олардың мәні мен ерекшеліктерін сипаттаңыз

Сатып алушыларды зерттеу, оларды сатып алуғ а апаратын негізгі себептерін анық тау жә не тұ тынушылардың қ ұ лық тарын талдау ісі қ азіргі рынокта табысты жұ мыс істеудің қ уатты қ ұ ралы болады. Сатып алушыларды терең тү сінудің ө зі фирмағ а кең мү мкіндіктер жасайды, атап айтқ анда:

Ә луетті тұ тынушылармен қ арым-қ атынасты жақ сартады,

Олардың қ ажеттерін болжауғ а кө мектеседі

Сұ ранысы кө бірек тауарларды шығ аруды қ амтамасыз етеді

Тұ тынушылардың мұ қ тажын тү сініп, оны қ анағ аттандыру арқ ылы олардың сеніміне ие болады

Тиісті маркетинг стратегиясын тауып, жү ргізуге кө мектеседі

Маркетинг кө зқ арасына сә йкес тұ тынушыларды екі топқ а бө луге болады:

1. тү пкі тұ тынушылар – тауарды ө зіне тұ тыну ү шін алатын тұ тынушылар

2. кә сіпқ ой тұ тынушылар – тауарды ө ндіру процесінде қ олдану немесе басқ аларғ а сату ү шін сатып алушылар

Осы екі тү рлі тұ тынушылар тобының қ ылық тары ә рқ алай болады. Ө йткені олардың:

Тауарды сатып алу мақ саттары ә ртү рлі

Сатып алу туралы шешім қ абылдау ә дістері басқ аша

Сатып алу туралы шешім қ абылдау кезінде қ олданатын тауардың таным кө здері ә ртү рлі

Сатып алу себептері ұ қ сас емес

Сатып алу жиілігі ә рқ алай

Тауар туралы білім дең гейі басқ а

Сатып алғ аннан кейінгі сервис талаптары ө зге

Филип Котлер тұ тынушыларды 5 топқ а бө ліп қ арастырғ ан: 1. Қ арапайым тұ тынушылар нарығ ы – тауарлар мен қ ызметтерді ө зі қ олдану ү шін сатып алатын жеке тұ лғ а жә не ү й шаруашылығ ы

2. Тұ тынушы ұ йымдар нарығ ы – тауарлар мен қ ызметтерді ө ндіріс процесінде қ олдану ү шін сатып алатын заң ды тұ лғ алар

3. Аралық сатушылар нарығ ы – тауарлар мен қ ызметтерді пайда табу мақ сатында қ айта сату ү шін сатып алатын жеке тұ лғ алар немесе ұ йымдар

4. Мемлекеттік мекемелер нарығ ы – тауарлар мен қ ызметтерді ә рі қ арай пайдалану ү шін сатып алатын мемлекеттікк ұ йымдар

5. Халық аралық нарық қ ұ рамына шетелдік тұ тынушылар, ө ндірушілер, аралық сатушылар кіретін елден тыс аймақ тағ ы тұ тынушылар

Тұ тынушы қ ылық тарын зерттеу қ орытындысында сатылатын тауар сапасы жә не ассортименті оң тайландырылады. Сондық тан іскерлік ә лемде тауарды таң дау кезіндесатып алушыларғ а ә сер ететін факторларды анық тау қ ажет.

Тұ тынушылар сатып алуғ а бағ ышталғ ан шешімдерін вакуумде қ абылдамайды. Оларғ а ә р тү рлі факторлар ә сер етеді:

Мә дени

Ә леуметтік

Жеке тұ лғ а қ асиеттері

Психологиялық

Мә дени фактор – мә дениет жә не қ оғ ам топтарының қ асиеттерімен сипатталады

Ә леуметтік фактор – тұ тынушы іс-ә рекетерін референттік топтар, отбасы, ә леуметтік роль жә не адам мә ртебесімен байланыстырылады.

Жеке тұ лғ а қ асиеттері – мыналарғ а байланысты: жасына, қ ызмет орнына, тұ рмыс жағ дайына, тұ рмыс сипатына, отбасының ө мір циклы жә не жеке тұ лғ а бейнесіне.

Психологиялық фактор – кө рсеткіштері: белгілі қ аракетке талаптану себептері, шешім қ абылдау барысы, ісін мең геру, алушыны сендіру жә не онымен қ атынас жасау қ абілеті.