1.2 Деректер қоры негізінде ақпараттық жүйені құрудың техникалық-ұйымдастыру проблемалары.

Ә рі қ арай біз қ азіргі заман талабына қ арай файлдық жү йені ұ йымдастыру жө нінде айтамыз. Біріншіден, практика жү зінде барлық қ азіргі кездегі компьютерлерде сыртқ ы жадының негізгі қ ұ рылғ ысына жылжымалы басы бар магнитті дискілер жатады жә не олар файлды сақ тау ү шін қ ажет. Мұ ндай магнитті дискілер магнитті пластина пакетінен тұ рады, олардың арасында бір рычагта магнитті бас пакеті жылжып жү реді. Бас пакетінің жылжу қ адамы дискретті, жә не бас пакетінің ә рбір кү йіне логикалық тү рде магниттік дискінің цилиндрі сә йкес келеді. Цилиндр ә р жоғ арғ ы қ абатта жол " сызады", ә р жоғ арғ ы қ абат цилиндр санына сә йкес жол санына тұ рады. Магниттік дискіні белгілеу кезінде (дискіні қ олданудағ ы арнайы ә рекет) ә р жол ұ қ сас блоктар санына белгіленеді, ә р блок максимум бойынша байттар санын жазады. Сонымен, аппаратура дең гейінде магниттік дискімен алмасу ү шін цилиндр нө мірін, жоғ арғ ы қ абат нө мірін, тиісті жолдағ ы блок нө мірін жә не байт санын кө рсету керек. Бірақ бұ л мү мкіндік магнитті дискімен порциямен алмасады, қ азіргі кезде блок кө леміне азы файлдық жү йеде қ олданылмайды. Бұ л екі себеппен байланысты. Біріншіден, аппаратура дискімен алмасуды орындауда ү ш негізгі ә рекет жасайды: керекті цилиндрге басты орналастыру, керекті блокты жолдан іздеу жә не осы блокпен алмасу. Осы ә рекеттердің ішінде кө п уақ ыт алатыны біріншісі. Сондық тан алмасудың қ орытынды уақ ытын санау немесе жазу есебінен тек блок бө лігінен жең іп алу мү мкін емес. Екіншіден, файлдық жү йе блок бө ліктерімен жұ мыс істеу ү шін оперативті жадыны ү лестіруді кү рделірендіретін оперативті жады буферін тиісті ө лшеммен қ амтамасыз ету керек. Сондық тан барлық файлдық жү йеде, файл блоктарының адрес кең істігінде тікелей адрестеу жиынтығ ын ұ сынатын, файл жұ мысын қ амтамасыз ететін кейбір файлдық дең гей бө лінеді. Файлдың бұ л логикалық блоктарының ө лшемі дискінің физикалық блогының ө лшеміне ұ қ сас болады жә не кө бінесе операциялық жү йемен бірге компьютер аппартурасымен ұ сталынатын виртуальды жады бетінің ө лшеміне тең болып таң далады. Кейбір файлдық жү йеде базалық дең гей пайдаланушының қ атынауына рұ қ сат етілген, бірақ пайдаланушығ а стандартты жоғ арғ ы дең геймен бү ркемеленеді. Екі негізгі жақ ындау таратылғ ан. Бірінші жақ ындауда, қ асиетті, мысалы, DEC RSX жә не VMS фирмаларының операциялық жү йелерінің файлдық жү йесі, пайдаланушылар файлды жазба тізбегі ретінде кө реді. Ә р жазба – бұ л тұ рақ ты немес айнымалы ө лшемдегі байттар тізбегі. Жазбаны тізбектей жазуғ а немесе оқ уғ а, немесе кө рсетілген нө мірмен жазбағ а файлды позиционирлеуге болады. Кейбір файлдық жү йелер ө рісте жазбаны қ ұ рылымдауғ а мү мкіндік береді жә не кейбір жолдарды ө ріс кілтті етіп жариялайды. Мұ ндай файлдық жү йеде оның берілген кілтті бойынша файлдан жазбаны таң дауды талап ету керек. Шындығ ында, бұ л жағ дайда файлдық жү йе сол (немесе басқ а) базалық файлда қ осымша, пайдаланушығ а кө рінбейтін деректер қ ұ рылымын ұ стайды. Кілттік файлдарды ұ йымдастырудың таратылғ ан тә сілі хэштеу техникасына жә не B-ағ ашына негізделеді (біз бұ л жө нінде келесі дә рісте айтамыз). Файлды ұ йымдастырудың кө пкілттік тә сілі бар. Екінші жақ ындау, UNIX операциялық жү йесімен бірге белгілі болғ ан, кез келген файл байттар тізбегі сияқ ты кө рсетіледі. Файлдан байттардың кө рсетілген санның бас жағ ынан оқ уғ а болады, болмаса оны алдын-ала кө рсетілген нө мірмен байтқ а позиционирлеу жү ргізу. Ұ қ састық, байттардың кө рсетілген санның файлдың соң ына жазуғ а болады, болмаса файлды позиционирлеуді алдын-ала жү ргізу. Ескеріп кетеміз, пайдаланушыдан жасырын болатын, ОЖ UNIX файлдық жү йесінің барлық ә ртү рлігінде болатын файлдың базалық блоктік кө рсетуі. Сонымен, екі жақ ындау ү шін файлды кө рсетуді басқ а тү рге келтіретін функцияны тү рлендіру жиынтығ ымен қ амтамасыз ету. Осығ ан мысал болып DEC фирмасының операциялық жү йеге орталығ ындағ ы Си тілінде программалау жү йесінің стандартты файлдық ортаны ұ стау болып табылады.