|
|||
12-дәрістің тақырыбы:Электр қауіпсіздігі.Дә рістің жоспары: 1. Электр тоғ ының адамғ а ә сері. 2. Ә сер ету дә режесі бойынша бө лінуі. Электр қ ауіпсіздігі – электр тоғ ының, электр доғ асының, электр магнитті алаң ның жә не тұ рақ ты электрліктің қ ауіпті жә не зиянды ә серінен адамдарды қ орғ ауды қ амтамасыз ететін, қ ұ ралдар мен техникалық жә не ұ йымдық шаралар жү йесі. Электр тоғ ының тірі денеге ә серінің ә р жақ ты немесе ө зіндік сипаты бар. Адам организімінен ө ткен электр тоғ ының термиялық, электромагниттік, механикалық жә не биологиялық ә сері болады. Электр тоғ ының адамғ а ә сері Тоқ тың ә сері термиялық, электролиттік жә не биологиялық болады. Зақ ымдау тү рі бойынша ә серлер келесілерге бө лінеді: - электро жарақ аттар- ұ лпаларды жергілікті зақ ымдау (кү йік, электр белгісі, терінің металлдануы); - электр соқ қ ылары- адамның салмағ ына тоқ тың ә сер етуі; Ә сер ету дә режесі бойынша келесілерге бө лінеді: I дә режесі- есінен танбайды, бірақ бұ лшық еттері жиырылып қ алады; II дә режесі – есінен танады, бұ лшық еттері жиырылып қ алады; III дә режесі – есінен танады, жү рек немесе тыныс алу ә рекеттері бұ зылады; IV дә режесі- клиниклық ө лім, тыныс алмайды жә не қ ан айналымы тоқ тайды. Электр тоғ ынан зақ ымданудың алғ ашқ ы себептерін анық тайтын факторлар: 1. I тоқ мә ні (негізгі зақ ымдаушы фактор). Адам ү шін ө те қ ауіпті, ө лімге алып келетін ө ндірістік тоқ тың жиілігі 50Гц I = 100 мА. Адам арқ ылы ө тетін (U=220B, t = 50Γ ц) ө ндірісітік тоқ тың жиілігінің сипатты мә ні 3-ке бө лінеді: - алғ ашқ ы сезімдері пайда болғ ан, алғ ашқ ы сезілу 0, 6-1, 5 мА. - кернеудегі (бұ лшық еттердің тырысып қ алуының салдарынан) тоқ ө тетін бө лігінен ажырай алмайтын адамдардың, жіберілмейтін 10-15 мА, алғ ашқ ы сезілуі; - жү рек бұ лшық еттерінің талшық тарының (фибрилл) қ ысқ ауы нә тижесінде адамды ө лімге алып келеді, кіре берістік фибирлляциялы 100 мА. - 5. Адам денесі арқ ылы тоқ тың ө ту жолы (тоқ арқ андары). Ө те қ ауіпті тоқ жолы, қ ол-қ ол жолы бойынша, ө мірге қ ажетті мү шелер арқ ылы, аяқ -аяқ арқ ылы ө теді. - 6. Тоқ тың тү рі (пайда болуы). Тұ рақ ты тоқ, ауыспалы тоқ қ а қ арағ анда қ ауіптілігі аз, мұ нда бұ лар кіре беріс тоқ тардың мә ні бойынша кө рініп тұ р, бірақ бұ л 250-300 В –тан аз кернеу ү шін ә діл болады. Гармониктің болу себебінен тура тоқ, аккумлятордан, тұ рақ ты тоқ тан қ ауіптірек болады.
|
|||
|