Глоссарий

Қ ауіпті ө ндірісітік факторлар- жарақ атқ а немесе басқ а кенеттен денсаулығ ының нашарлауына алып келетін, белгілі жағ дайлардағ ы, жұ мысшығ а ә сер ететін факторлар.

Зиянды ө ндірістік факторлар- ауруғ а немесе жұ мысқ абілеттілігін тө мендетуге алып келетін, белгілі жағ дайдағ ы жұ мысшығ а ә сер ететін фактор.

Техника қ ауіпсіздігі- жұ мысшығ а, қ ауіпті ө ндірістік факторлардың ә серін жоятын, техникалық қ ұ ралдар жә не ұ йымдық шаралар жү йесі.

Ө ндірістік санитария – жұ мысшығ а ә сер ететін зиянды ө ндірістік факторлардың ә серін азайтатын немесе жоятын техникалық қ ұ ралдар мен ұ йымдық шаралар жү йесі.

Ө ндірістегі сә тсіз оқ иғ алар- жұ мысты орындау кезінде немесе басшының тапсырмасын орындауы кезінде, қ ауіпті ө ндірістік факторлардың жұ мысшығ жұ мысшығ а ә сер ету жағ дайы.

Жарақ ат (грек тілінен аударғ анда – жара дегенді білдіреді)- сыртқ ы ортаның факторларынан болғ ан, адам мү шелері мен ткандарының, олардың тұ тастығ ы мен функциясының бұ зылуы мен зақ ымдалуы.

Ең бек қ ауіпсіздігі – қ ауіпті жә не зиянды ө ндірістік факторлардың жұ мысшығ а ә сер етпейтін, ең бек шартының жағ дайы.

Ө ндірістік қ ондырғ ылар мен ұ дірістердің қ ауіпсіздігі- нормативті – техникалық қ ұ жаттармен белгіленген, ең бек қ ауіпсіздігі жағ дайындағ ы талаптармен сә йкес, ө ндірісітік қ ондырғ ылар мен ү дірістерді сақ тау қ асиеті.

Қ ауіпті аймақ – зиянды жә не қ ауіпті ө ндірісітік факторлардың жұ мысшығ а ә сер ету мү мкіндігі бар кең істік. Жеке жә не ұ йымдық қ орғ аныс қ ұ ралдары, бір немесе екі жә не одан да кө п жұ мысшыларды қ орғ ауғ а негізделген (зиянды жә не қ ауіпті ө ндірістік факторлардың ә серін азайту немесе жою).

Кә сіби аурулар- зиянды жұ мыс жағ дайында жұ мысшығ а ә сер етуінен болады.

Ө рт жарылыс қ ауіпсіздігі - ө рт пен жарылысты жою профилактикасына бағ ытталғ ан, техникалық жә не ұ йымдық қ ұ ралдар мен олардың салдарын шектеу жү йесі.

Ең бекті қ орғ ау бойынша заң шығ арушылық – қ алыпты жұ мыс жағ дайын қ амтамасыз етуге қ атысты ең бектік заң заң шығ арушылық тың бір бө лігі.

Қ ауіпсіз қ ашық тық – жұ мысшының ы қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету ү шін, қ ажетті қ ауіптілік кө зі мен жұ мысшының арасындағ ы ең тө менгі рұ қ сат етілген қ ашық тық.

Ө рт – адамдарғ а материалдық шығ ын жасайды, денсаулығ ы мен ө міріне зиян келтіреді, ұ йымдар мен мемлекетті алаң датады. Кенеттен тасмалданғ ан тау жыныстары мен газдардың серіппелі энергияғ а ауысуы жә не сығ ылғ ан газдың тау –кен қ азблары маң ына жиналуы, сонымен бірге жоғ арыда жатқ ан тау жыныстарының салмағ ында, тау жыныстарын бұ зуда, десорбцияда, газдың кең еюін тексеруде, тау жыныстары мен газдардың қ озғ алысы энергиясында болатын жану.

Қ ауіп – қ атер – қ ауіптілік мө лшерінің бағ алануы. Басқ а оқ иғ а болғ ан кездегі, бір оқ иғ аның пайда болу мү мкіндігі сияқ ты немесе басқ а ың ғ айлы ә діс сияқ ты анық талуы мү мкін.

Жұ йе – мақ сатқ а сай элементтер жиыны арасындағ ы ө зара қ атнас.

Мақ сат – бағ ытталғ ан ә рекет тү рінде анық талу нә тижесінде кү тіледі жә нетанымда кө рсетіледі.

Себеп – басқ асына салдар болады жә не оны салдар ретінде қ олданады.

Қ ауіптілік – белгілі жағ дайларда адам денсаулығ ына тікелей жә не жанама зиян ә келетін, ү дірістер, объектілер, қ ұ былыстар немесе жағ ымсыз салдар болады. Қ ауіпті сипаттайтын белгілері, талдау мақ сатына байланысты азаюы немесе артуы мү мкін.