4.2. Жұмыскерлердің жалақы өтемінің жылдық қоры.

4. 2. Жұ мыскерлердің жалақ ы ө темінің жылдық қ оры.

Пайдалану шығ ындары ө зіндік қ ұ н нарық тамасын келесі тараулар бойынша есептеледі. Ө зіндік қ ұ н – бұ л ө німді ү шін кететін оқ шалай тү рдегі кә сіпорын шығ ындары. Ол шикізат пен материалғ а, отын мен энергияғ а, ең бекақ ығ а, амортизацияғ а, ә луметтік сақ тандыруғ а аударымдар, басқ а

шығ ындардан ең бек қ орғ ау, қ ауіпсіздік техникасы, пошта – темграфты, іс сапарлық шығ ындарынан тұ рады, барлығ ы ө ндірістік ө зіндік қ ұ нкоммерциялық шығ ындар барлығ ы толық ө зіндік қ ұ н.

Ө зіндік қ ұ нды жоспарлау мақ саты болып жоспарда қ арастырылғ ан ө німді ө ткізу жә не дайындау шығ ынның ү немге негізделген анық тамасы табылады.

Ө зіндік қ ұ нның жоспарлық мө лшері тү сім мен тиімділікті жоспарлау кезінде қ олданылады.

Ө зіндік қ ұ нды тө мендету тү сім ө сімнің негізгі кө зі болып табылады. Ө німнің жоспарлық қ ұ нын анық тау ү шін шығ ынды тө мендетуден техникалық – экономикалық факторлар бойынша тү сетін ү немді есептеу.

4. 2. 1. Негізгі жә не қ осымша ең бекақ ы.

Ең бекақ ы – жү мыскерлерге ақ шалай тү рде істеген жұ мысының мө лшері мен сапасыеа сә йкес берілетін ұ лттыұ кіріс бө лігі.. Ең бекақ ы кә сіпорын қ ызметкерінің кірісінің ең бегін тө леу ең бекақ ы қ орынан, ынталандыру қ орынан, сонымен қ атар ең бектің саны мен мө лшеріне байланысты тү зетіледі (дә лелдеді), сонымен қ атар кә сіпорын орналасқ ан жердің экономикалық жә не табиғ и – климат жағ ынан кә сіпорын саласын маң ыздығ ына байланысты жү реді.

Тү сті металургияаның кә спорындарының цехтарында, телімдерінде жә не қ ызметтерінде ү здіксіз жә не ү здік жұ мыс апталарымен ең бек тә ртібін қ олданылады. Кә сіпорын жұ мысының ү здіксіздігі технологиялық қ ажеттілікпен себептеледі.

Жұ мыс кү ннің орташа саны жоспарлық кезең де 1 жылғ а 1 жұ мыскерге жұ мыс уақ ыты тең герілімен анық талады, оны жеке ү здік жә не жұ мыс тә ртібіндегі жұ мыскерлерге, сонымен қ атар жұ мыс кү ні ұ зақ тығ ы ә р тү рлі жұ мыскерлер ү шін анық талады.

Бір жұ мыскер ү шін жылына жұ мыс кү нінің мө лшері цех немесе телімнің жұ мыс кү ні тә ртіп санынан аз, ө йткені ең бек заң намасы бойынша ең беккерлерге демалыс кү ндері берілді одан басқ а, сырқ атына байланысты жұ мыс қ а шық пай қ алуы мү мкін, қ оғ амдық жә не мемілекеттік міндеттерді орындайды. Ө ндірісте аптасына жұ мыс уақ ытының жоспарлы қ оры қ алыптасқ ан ең бек жағ дайымен – 40 сағ ат, ал қ иын жә не зияндығ ы бар жағ дайларда аптасына 36 сағ ат.

Демалыс кү ндерінің санын қ олданыстағ ы заң нама негізінде қ абылдайды. Мереке кү ндері жұ мыс уақ ыты тең геріміне тек ү здік жұ мыс тә ртібіндегі ө ндірістерге кіргізеді. Сырқ атына Байланысты шық паулар жә не басқ а кү ндер жоспарланғ ан кекелмеулер жұ мыс уақ ытын жоғ алту мә ліметтері негізіндегі анық тайды.

Кесте 4. 1. Жұ мыс уақ ытының жоспарлы тең герімі.

Кө рсеткіштер	Ү здіксіз жұ мыс аптасы ү ш ауыстлуы тө рт бригадалық кесте	Ұ здік жұ мыс аптасы кү ндіз
Календарный фонд времени
Демалыс кү ндер саны
Нақ ты қ ор
Жұ мысқ а
Демалыс
Сырқ аттар	0, 5	0, 5
Қ оғ амдық мемілекетік міндеттерді орындау	0, 5	0, 5
Барлығ ы
1 жұ мыскердің жұ мыс уақ ыты қ оры
- тізілі қ ұ рамы коэффиценті	1, 54	1, 1

Ү здіксіз ө ндірісте жұ мыскердің тзімдік жә не жұ мысқ а келушілер саны болып бө лінеді. Жұ мысқ а келушілер саны – бұ л ө ндірістік бағ дарламаны орындау ү шін тә улік сайын жұ мыста болатын жұ мыскерлер саны. Тізімдік жұ мыскерлер – бұ л жоспар бойынша жұ мысқ а келмеу жә не жұ мыс тә ртібін ескеретін жұ мыскерер саны, тізімдік қ ұ рамғ а тұ рақ тыдан басқ а уақ ытша жұ мыс тізімдік қ ұ рамғ а тұ рақ тыдан басқ а уақ ытша жұ мыс істейтіндер де кіреді., жұ мыскерлердің тізімдік саны келушілерден кө п, ө йткені демалыстағ ы жұ мыскер мен келушілерден кө п, ө йткені демалыстағ ы жұ мыскерлер мен сырқ аты бойынша, кесте бойынша демалатындар бар.

Кесте 4. 2.