|
|||
Формуламен жазылғандарААА Ат(0)я Ж: радиусы 10-15 ÷ 10-14 м, электр заряды Zе, бариондық заряды Ае; Ат(0)я Ж: электрон жоқ, протон бар, А- нейтрон бар; Ат(4)а Ж: жартылай бү тін ћ-қ а, бү тін ћ-қ а, 0–ге; Ат(13)с Ж: 2J+1, егер I> J болса, 2I+1, егер I< J болса, 2, егер J=1/2 болса; Ат(20)с Ж: барлық сызық тар саны (2J+1)(2I+1), топтар саны 2J+1, ә р топтағ ы дең гейшелер саны 2I+1, Ал(13)с Ж: кинетикалық энергиясы , спектрі сызық тық, шығ арылу ық тималдылығ ы λ =кехр[– ] Ал(1)к Ж: ядролары шығ арылады, яд(1)з 2е-ге кемиді, ядроның бариондық заряды 4-ке кемиді; Ал(1)э Ж: А артқ анда ө седі, 1 элементтің изотоптары ү шін А артқ анда тө мендейді, киелі ядроларғ а ыдыраулар ү шін жоғ ары; Ал(5)з Ж: Iан = Iұ р + l α , lα ≤ Iан+Iұ р Ал(5)э Ж: ә лфа-бө лшектің кинетикалық энергиясы Тα = (A-4)Еα /A, ядроның тебілу энергиясы Ттеб= 4Еα /A, бө лшектердің энергиялық спектрі сызық тық; Ал(14)э Ж: массасының ө згерісі , электр зарядының ө згерісі Δ Z= –2e, бариондық зарядының ө згерісі Δ А= –4 Ан(2)ү Ж: , N=N02–t/T, A=λ N; Ан(0)б Ж: электр зарядтарының таң балары ө згеше, бариондық зарядтарының таң балары ө згеше, лептондық зарядтарының таң балары ө згеше; Ай(0)я Ж: бариондық зарядтары бірдей, Нуклондарының сандары бірдей, біреуінің протондарының саны екіншісінің; Ай(4)е Ж: Z ү лкен ядроның байланыс энергиясы аздау, Z кіші ядроның байланыс энергиясы кө бірек, А–Z ү лкен ядроның байланыс энергиясы кө бірек; Ай(11)ө Ж: > 0 сопақ ядроныкі, < 0 жалпақ ядроныкі, Ә Ә Ә Ә р(2)б Ж: Глюон, Карк, Антикварк; БББ Ба(1)т Ж: ядроны оны қ ұ раушы нуклондарғ а жіктеуге керек энергияғ а, ядроны оны қ ұ раушы нуклондардан қ ұ растыру кезінде бө лінетін энергияғ а, ядроны қ ұ раушы нуклондардың ішкі энергияларының қ осындысы мен ядроның ішкі энергиясының айырмасына; Ба(2)я Ж: ә льфа-ыдырауында шығ арылатын бө лшектің кинетикадық энергиясы Т= , ядроның тебілу энергиясы Т= , ә льфа-ыдырау энергиясы ; Бе(4)м Ж: β ––ыдырау ү шін [M(A, Z)–M(A, Z+1)]c2 , β +–ыдырау ү шін [M(A, Z)–M(A, Z-1)]c2–2mec2, электрондық қ арпу ү шін [M(A, Z)–M(A, Z–1)]c2 ; Бе(13)э Ж: электрондық ыдырау ү шін, позитродық ыдырау ү шін, электрондық қ арпу ү шін; Бө (1)а Ж: энергия сақ талады, электр заряды сақ талады, бариондық заряд сақ талады; Бө (2)б Ж: массалары, спиндері, ө мір сү ру уақ ыттары; Бө (4)а Ж: электр зарядтарының таң баларымен, бариондық зарядтарының таң баларымен, лептондық зарядтарының таң баларымен; Бі(2)с Ж: ядроның қ асиетін қ осақ сыз бө лшек анық тайды, қ осақ сыз бө лшек жоғ арғ ы шала толғ ан дең гейге орналасады, ядроның спині қ осақ сыз бө лшектің толық импульс моментіне тең; Бі(2)с Ж: 7 пайызы ә лфа–бө лшектер, 90 пайызы протондар, 1 пайызы ауырырақ ядролар; Бі(2)с Ж: ағ ынының тығ ыздығ ы ~1 бө л/см2с, бө лшектерінің кө пшілігінің энергиясы ≥ 108 эВ, энергиясының тығ ыздығ ы ~1 эВ/см3; Бі(3)қ Ж: позитрондар кездеседі, γ –кванттар кездеседі, электрондар кездеседі; Бі(6)я Ж: протондарының электростатикалық ә серлесу энергиясы 3kZ2e2/5R, квадрупө лдік моменті 0, негізгі кү йінің изотоптық спині |Z–A/2|; Бі(7)ү Ж: γ − кванттардыкі ≈ 0, 01%, электрондардыкі ≤ 1%, протондардыкі 90%; Бі(11)о Ж: спині 5ћ/2, жұ птылығ ы +1, магнит моменті –1, 91 μ я; Бі(11)о Ж: спині 5ћ/2, жұ птылығ ы +1, магнит моменті 4, 79 μ я ; Бі(11)о Ж: спині 3ћ/2, жұ птылығ ы +1, магнит моменті 1, 15 μ я ; Бі(12)б Ж: спині I=ћ/2, жұ птылығ ы π =+1, магнит моменті μ =‒ 1, 91 μ я; Бі(16)о Ж: магнит моменті 4, 79 μ я, жұ птылығ ы +1, спині 5ћ/2; Бі(17)б Ж: спині 3ћ/2, магнит моменті ‒ 1, 91 μ я, жұ птылығ ы − 1; Бі(17)б Ж: спині 3ћ/2, магнит моменті 3, 79 μ я, жұ птылығ ы − 1; Бі(17)б Ж: спині 3ћ/2, магнит моменті 1, 15 μ я , жұ пттылығ ы +1; Бі(23) 2s1/2 Ж: жұ птылығ ы –1, спині 3ћ/2, магнит моменті 3, 79 μ я; Бі(23) 2s1/2 Ж: спині ћ/2, магнит моменті 2, 79 μ я , жү птылығ ы +1; Бі(23) 2s1/2 Ж: спині ћ/2, магнит моменті 0, жү птылығ ы +1; Бі(24) 2s1/2 Ж: жұ птылығ ы 1, спині 0, магнит момент 0; Бі(21) 2s1/2 Ж: магнит моменті -1, 91 μ я , жұ птылығ ы –1, спині 3ћ/2; Бі(21) 2s1/2 11С Ж: магнит моменті -1, 91 μ я , жұ птылығ ы –1, спині 3ћ/2; ВВВ Ва(3)ш Ж: υ > с/n, n> 1, орта Вавилов‒ Черенков нұ рына мө лдір; Ве(3)а Ж: электростатикалық энергиясы γ Z2/A1/3, беттік керілу энергиясы σ А2/3, протон–нейтрондық симметрия энергиясы β (A–2Z)2/A; ГГГ Г(0)к Ж: электромагниттік ә серлесуге қ атысады, кү шті ә серлесуге қ атыспайды, ақ иқ ат бейтарап бө лшек; Г(1)к Ж: ядро қ озғ ан кү йден энергиясы тө менірек кү йге ө теді, толық энергия сақ талады, толық импульс сақ талады; Г(2)я Ж: электр заряды ө згермейді, изотоптық спинінің проекциясы ө згермейді, бариондық заряды ө згермейді; Г(2)ү Ж: электрон (позитрон) мен антинейтриноның (нейриноның ) спиндері бағ ыттас, Δ I=0, ±1, аналық жә не ұ рпақ ядролардың жұ птылық тары бірдей; Г(4)м Ж: ө згермеуі, 1ћ–қ а артуы, 1ћ–қ а кемуі; Г(7)м Ж: шығ арылатын гамма кванттың энергиясы Еγ =Еыд– /2Мс2, ядроның тебілу энергиясы Ттеб= /2Мс2, шығ арылатын гамма кванттың импульс моменті L≥ ћ; Г(10)э Ж: ћω ≥ болса, фотоэффект басым болады, ћω > > болса, комптон эффект басым болады, ћω > 2 болса, қ осақ тү зілуі мү мкін; Г(11)э Ж: массасының ө згерісі , спинінің ө згерісі |Δ I|≤ L, тебілу энергиясы ; ДДД Дейтронның.. Ж: спині ћ, магнит моменті 0, 84 , байланыс энергиясы 2, 22 МэВ; Да(10) Т(238U) Ж: 4, 5∙ 109........ 150 мг, 9∙ 109 ..... 75 мг, 2, 25∙ 109...... 210 мг; Да(23)с Ж: қ ұ рамындағ ы ұ рпақ изотоптың массасы 6, 7 мкг, активтілігі 1, 06∙ 1015 Бк, қ ұ рамындағ ы 24Na изотопының массасы 3, 3 мкг; ЕЕЕ Егер ядроның спині , Ж: оның магнит моменті (2. 29+I) μ я, g=1+2, 29/I, оның кү йінің жұ птылығ ы ; Егер ядроның спині , Ж: оның магнит моменті I-2. 29I/(I+1) μ я, g=1–2, 29/(I+1), оның кү йінің жұ птылығ ы ; Ек(2)с Ж: ядролық активті бө лігін π ±–мезондар мен нуклондар қ ұ рады, мюон–нейтринолық бө лігі π ±–мезондардың ыдырауының салдары, электрон–фотондық қ ұ раушысы π 0→ 2γ ыдырауының нә тижесі; Ек(11) s=s1+s2 Ж: s=0; 1, l +s+T=(2n+1)/2, T=0; 1; Ер(16)ұ Ж: ортағ а тә уелсіз, гамма–кванттың энергиясына тә уелсіз, =2Λ (1–соsθ ); Ег(21)м Ж: K< 1, М< Мс, ν < 1; ЖЖЖ Жо(1)қ Ж: электр зарядтары 0, лептондық зарядтары 1, массалары 0; Жо(1)з Ж: лептондық зарядтары 0, бариондық зарядтары 1/3, электр зарядтары 2е/3; Жа(2)ф Ж: А тақ ядролар ү шін , жұ п–жұ п ядролар ү шін , тақ –тақ ядролар ү шін ; Жа(3)и Ж: бірлік уақ ыт ішінде ыдырамауының ық тималдылығ ы 2–1/T, t уақ ыт ішінде ыдырамауының ық тималдылығ ы 2–t/T, t< < T уақ ыт ішінде ыдырамауының ық тималдылығ ы 1–tln2/T; Жа(3)я Ж: t уақ ыт ішінде ыдырауының ық тималдылығ ы (1–2–t/T), бірлік уақ ыт ішінде ыдырауының ық тималдылығ ы (1–2–1/T), t< < T уақ ыт ішінде ыдырауының ық тималдылығ ы λ t; Жа(5)с Ж: бө лшектердің ә рқ айсысының кинетикалық энергиясы, бө лшектердің ә рқ айсысының қ озғ алыс бағ ыты, бө лшектердің ә рқ айсысының импульсі; Жа(6)и Ж: ыдырау тұ рақ тысы ln2/Т, орташа ө мір сү ру уақ ыты Т/ln2, меншікті активтілігі ln2/AТ; Жы(32)э Ж: бө лшектің массасына тә уелсіз, ~N, ~1/ ; ЗЗЗ За(1)с Ж: ә лфа–бө лшектің бағ ытының ө згерісін елемеуге болады, электронның бағ ытының ө згерісін елемеуге болмайды, гамма – кванттың энергиясының ө згерісін елемеуге болмайды; За(4)о Ж: электр зарядының шаршысына тура пропорцианал, массасының шаршысына кері пропорцианал, кинетикалық энергиясына тура пропорцианал; За(5)б Ж: атомдардың иондалуы басым, бө лшектің иондауғ а энергия шығ ыны, тежеулік нұ р шығ аруды елемеуге; За(6)з Ж: , (d – жартылай ә лсірету қ алың дығ ы), dI= –μ Idх; За(7)ж Ж: екінші жартысында........ 63%, бірінші жартысында....... 37%, ақ ырғ ы 1/3 бө лігінде...... 48%; За(7)э Ж: Т< Tc болса, энергияның иондау шығ ыны басым болады, Т> Тс болса, энергияның нұ рлану шығ ыны басым болады, n> 1 мө лдір ортада υ > c/n болса, Вавилов–Черенков нұ ры шығ арылады; За(8)қ Ж: фотоэффект, Комптон-эффект, қ осақ тү зілу; За(9)с Ж: олардың массаларының айырмасы ү лкен, бірдей кү ш ө рісінде жең іл бө лшектің ү деуі ү лкен, бірдей кү ш ө рісінде ауыр бө лшектің ү деуі кіші; За(20)ж Ж: ~1/NZ, ~1/ z2, ~ υ 3; За(22)с Ж: , ~ N, ~ne; За(29)э Ж: ~N, ~z2, ~ne; За(31)э Ж: , , ; ИИИ Из(0)с Ж: мү шелерінің саны 1, мү шісінің атомдық нө мірі Z=А/2, мү шісінің негізгі кү йінің изотоптық спині Т=0; Из(0)я Ж: ұ зақ ө мірлі қ озғ ан кү йлері бар, негізгі кү йі мен қ озғ ан кү йінің спиндерінің айырмасы ү лкен, гамма–нұ р шығ аруына тыйым салынғ ан; Из(1)м Ж: атомдық нө мірлерінің айырмасы Δ Z=1, изотоптық спинінің проекциясы , изотоптық спині Т=1/2; Из(1)ү Ж: Т = 0, Z=А/2, Тξ =0; Из(2)т Синг-Ж: изотоптық спиндері 0–ге, изотоптық спиндерінің проекцилары 0–ге, саны 1–ге; Из(2)т Дуплет Ж: изотоптық спиндері 1/2–ге, изотоптық спиндерінің проекцилары ±1/2–ге, саны 2–ге; Из(2)т Три Ж: изотоптық спиндері 1–ге, изотоптық спиндерінің проекцилары 0, ±1–ге, саны 3–ке; Из(2)я Ж: бариондық зарядтары бірдей, изотоптық спиндері бірдей, изотоптық спиндерінің проекцилары ә ртү рлі; Им(5)ү Электрлік Ж: аналық жә не ұ рпақ ядролардың жұ птылық тарының қ атынасы (− 1)l, нұ рлану ық тималдығ ы ~(R/λ )2l, изотоптық спиннің проекциясының ө згерісі 0; Им(5)ү Магниттік Ж: аналық жә не ұ рпақ ядролардың жұ птылық тарының қ атынасы (− 1)(l+1), нұ рлану ық тималдығ ы ~(R/λ )(2l+1), изотоптық спиннің проекциясының ө згерісі 0; Ин(7) Iћ Ж: бө лшектің знергиясы –μ Всоs( ), бө лшектің прецессиясының жиілігі μ В / hI, бө лшекке модулі μ Вsin( ) кү ш моменті ә сер етеді; Им(13)ұ Ж: , , ККК Кварктардың.. Ж: жоғ арғ ыларының электр зарядтары 2е/3, тө менгілерінің электр зарядтары –е/3, бариондық зарятары 1/3; Ку(0)ә Ж: ядролардың альфа–ыдырау тұ рақ тысын кемітеді, жарылай ыдырау периодын арттырады, альфа–ыдырау ық тималдылығ ын кемітеді; Ки(0)я Ж: пішіндері шар тә різді, протондарының иә нейтрондарының саны киелі санғ а тең, квадрупө лдік моменті 0–ге тең; Ко(1)қ Ж: „гамма–квант еркін электронмен ә серлеседі“– деп алады, электронның байланыс энергиясын елемейді, энергия мен импульстің сақ талу эаң дарын қ олданады; Ко(1)н Ж: гамма-кванттың энергиясы кемиді, атом иондалады, гамма-квант таралу бағ ытын ө згереді ; Ку(4)к Ж: энергиясы кіші электрондардың ү лесін арттырады, шығ арылатын энергиясы жоғ ары электрондардың ү лесін кемітеді, шығ арылатын электрондардың спектрінің максимумын жылжытады; Ко(6)б Ж: оның толқ ын ұ зындығ ы 2(ћ/ sin2(θ /2)–қ а артады, электронның энергисы –қ а артады, оның энергисы –қ а кемиді; Ко(8)б Ж: оның шашырау бұ рышы =arccos(1–Δ λ /Λ ), oның шашыраудан кейінгі энергиясы /[1+ / Λ )) ], тебілген электронның кинетикалық энергиясы /[1+ / Λ ))]; Ко(8)б Ж: бұ рылғ ан гамма–кванттың энергиясы hν '=hν /[1+hν (1–cosθ )/mc2], ұ шырылып шығ арылғ ан электронның кинетикалық энергиясы Т=hν /[1+mc2/(1–cosθ )hν ], бұ рылғ ан гамма–кванттың толқ ын ұ зындығ ының ө згерісі Δ λ =(h/mc)(1–cosθ ); Ко(9)э Ж: , = +2mc2 , Δ λ = sin2 ; Ки(11)к Ж: таралу бағ ыттарының арсындағ ы бұ рыш θ =arccos[(3 – – )/2 ), энергияларының қ осындысы 3 c2, импульстерінің қ осындысының модулі ; Ки(13)ж Ж: ~1/ n, ~1/M, ~T3/2; Ки(34)э Ж: ~М, ~N, ~z2; Қ Қ Қ Қ о(1)я Ж: меншікті байланыс энергиясы кө ршілерінікінен артық, бірінші қ озғ ан кү йінің энергиясы кө ршілерінікінен артық, протондарының да, нейтрондарының да саны киелі санғ а тең; Қ о(3)к Ж: спиндері 0–ге тең, магнит моменттері 0–ге тең, байланыс энергиялары кө ршілерінікінен ү лкен; Қ а(9)и Ж: жартылай ыдырау периоды 2 тә улік, орташа ө мірі 69 сағ ат, ыдырау тұ рақ тысы 4∙ 10–6 1/с; Қ а(9)ы Ж: 12 тә улікте 1/3 ыдырайды, 40 тә улікте 3/4 ыдырайды, 20 тә улікте 1/2 ыдырайды; Қ о(14)б Ж: жылдамдығ ы 0, 41 км/с. кинетикалық энергиясы 0, 07 эВ, импульсы 0, 103 МэВ/с; Қ о(17)к Ж: тебілген ядроның жылдамдығ ы 1, 25 км/с, электронның кинетикалық энергиясы 90, 3 кэВ, тебілген ядроның кинетикалық энергиясы 0, 67 эВ; ЛЛЛ Ле(0)... Ж: электромагниттік ә серлесуге қ атысады, кү шті ә серлесуге қ атыспайды, нә зік ә серлесуге қ атысады; МММ Мюон... Ж: Лептон, Ферми–Дирак статистикасына бағ ынады, кү шті ә срлесуге қ атыспайды; Мю(0)т Ж: спині ½, электр заряды –е, ө мір сү ру уақ ыты 2, 2׳ 10–6 с; Ме(0)т Ж: бариодық зарядтары 0–ге, лептондық зарядтары 0–ге, спиндері nћ–қ а; Ме(0)э Ж: Еγ =Еыд, ядро тебілмейді, гамма-квант тебіліссіз шығ арылады; Ме(1)э Ж: бір нуклонғ а тиесі орташа байланыс энергиясы, ε =Еб/А, жұ п–жұ п ядролар ү шін кө ршілерінікінен артық; Ме(2)б Барион Ж: кварктық қ ұ рамында, статистикасында, Спиндерінде; Ме(2)б Лептон Ж: қ атысатын ә серлесулерінде, Спиндерінде, cтатистикасында; Мю(2)з Ж: Lμ =1, Le=0, Lτ =0; Ме(4)ү Ж: изотоптық спин Т=1/2, байланыс энергияларының айырмасы Еб (A, Z)–Еб(A, Z+1)=γ Z2/A1/3, изотоптық спиннің проекциясы ; Ма(5)н Ж: байланыс энергиясы ү лкен, бірінші қ озғ ан кү йінің энергиясы жоғ ары, ; Ма(2)я Ж: ә льфа-ыдырауында шығ арылатын бө лшектің кинетикадық энергиясы Т= , ядроның тебілу энергиясы Т= , ә льфа-ыдырау энергиясы Ма(8)0 Ж: магнит моменті нө лге тең емес, изотоптық спинінің проекциясы |Z-A/2| тең, спині жартылай бү тін ћ-қ а тең; Ма(8)с Ж: спиндері nћ, спиндері 0, изотоптық спиндері 0 иә n; Ма(20)с Ж: 1...... 1, 06∙ 1016 Бк/кг, 3...... 1, 1∙ 1012 Бк/кг, 10 ....... 4, 9∙ 1011 Бк/кг; ННН Нейтрино... Ж: кү шті ә серлесуге қ атыспайды, нә зік ә серлесуге қ атысады, электростатикалық ә серлесуге қ атыспайды; Не(0)... Ж: жұ птылығ ы +1 бө лшек, спині ћ/2 бө лшек, Ферми-Дирак статистикасына бағ ынатын бө лшек; Не(0)... Ж: магнит моменті − 1, 91μ я, лептондық заряды 0, оғ аштығ ы 0; Не(0)қ Ж: 1u кварк бар, 2d кварк бар, s кварк жоқ; Не(0)т Ж: ыдырау энергиясы 0, 78 МэВ–қ а, орташа ө мір сү ру уақ ыты 930 с–қ а, спині ћ/2–қ а; Не(1)б Ж: лептондық эаряды L=1, массасы m=0, спині s=1/2; Не(1)б Ж: ө мір сү ру уақ ыты ≈ 930 с, магнит моменті –1, 91 μ я, , лептондық заряды жоқ; Не(1)я Ж: гамма – нұ рлануы мү мкін емес, альфа – ыдырауы мү мкін, бета – ыдырауы мү мкін; ООО Ор(4)я Ж: санының ө згеру жылдамдығ ы N/τ, санының уақ ытқ а тә уелділгі N=N0е–t/τ, , активтілігі N/τ; ППП Протонның Ж: спині ћ/2, электр заряды е, бариондық заряды 1; Позитрон... Ж: Антибө лшек, Фермион, нә зік ә срлесуге қ атысады; Позитронның.. Ж: спині ½, ө мір сү ру уақ ыты ∞, электр заряды +е; Пр(0)қ Ж: 2u кварк бар, 1d кварк бар, s кварк жоқ; Пр(1)б Ж: магнит моменті 2, 79 μ я , лептондық заряды жоқ, ө мір сү ру уақ ыты шексіз; По(1)ы Ж: позитрон шығ арылады, фотон шығ арылмайды, нейтрино шығ арылады; По(1)ы Ж: ядроның бір протоны нейтронғ а айналады, ядроның электр заряды е–ге кемиді, Δ Z=− 1; Пр(2)п Ж: изотоптық спинінің проекциясы ½, изотоптық спині ½, бариондық заряды 1; По(2)я Ж: электр заряды е-ге кемиді, массалық саны ө згермейді, нейтронының саны 1-ге кө бейеді; Пр(5)м Ж: спин 0–ге, спиннің проекциясы 0–ге, спин 1–ге; РРР Ра(2)т Ж: λ N, бірлік уақ ыт ішінде шығ арылатын біртекті бө лшектер санына, бірлік уақ ыт ішінде ыдырайтын ядролар санына; Ра(4)я Ж: массалық сандары A≥ 210, атомдық нө мірлері Z> 82, бариондық зарядтары A≥ 210; Ра(5)з Ж: , dN= –λ Ndt, ; Ра(8)б Ж: t мен t+dt (dt ) уақ ыт аралығ ында ыдырағ ан ядолар саны dN=λ N0e-λ tdt, t уақ ыт ө ткеннен кейін қ алғ ан ядролар саны N=N0e-λ t, t уақ ыт ішінде ыдырағ ан ядролар саны N′ =N0(1-e-λ t); Ра(8)б Ж: t мен t+dt (dt« ) уақ ыт аралығ ында ыдырағ ан ядолар саны dN=λ N0e-t/τ dt, t уақ ыт ө ткеннен кейін қ алғ ан ядролар саны N=N0e-t/τ , t уақ ыт ішінде ыдырағ ан ядролар саны N′ =N0(1-e-λ t); Ра(9)б Ж: t мен t+dt (dt« ) уақ ыт аралығ ында ыдырағ ан ядолар саны dN= N02-t/Tdt, t уақ ыт ө ткеннен кейін қ алғ ан ядролар саны N=N02-t/T, , t уақ ыт ішінде ыдырағ ан ядролар саны N′ =N0(1-e-tln2/T); Ра(10)с Ж: тебілген (ұ рпақ ) ядроның кинетикалық энергиясы , шығ арылғ ан бө лшектің кинетикалық энергиясы , ; ССС Се(0)ш Ж: ү шін реакция энергиясы 0 тең, кезінде ішкі энергия сақ талады, кезінде кинетикалық энергия сақ талады; Се(0)ш Ж: ішкі энергия сақ талады, кинетикалық энергия сақ талады, Q=0; Се(1)н Ж: жү йенің толық энергиясы ө згермейді, бө лшектердің ішкі кү йі ө згермейді, бө лшектердің массаларының қ осындысы ө згермейді; Сп(2)с Ж: берілген l–ге сә йкес дең гей екіге жіктеледі, J=l+1/2 дең гей тө мен тү седі, J=l–1/2 дең гей жоғ ары кө теріледі; Сп(2)я Ж: фермиондар, Ферми–Дирак статистикасына бағ ынады, ү шін Паули тыйымы бар; Сұ (15)ж Ж: / =(-1)L, L≥ 1, Δ Z=0 Сұ (15)ж Ж: , Δ I=0, ±1, Δ Z=0; Сө (15)м Ж: ν > 1, K≥ 1, М> Мс; ТТТ Те(0)р Ж: энеpгия сақ талады, импульс сақ талады, импульс моменті сақ талады; То(0)ш Ж: жұ мсақ рентген нұ ры атоммен шашыратылады, ү йектелмеген нұ р ү шін дифференциялдық қ има (1+cos2θ ), толық қ има σ =(8π /3) ; Тө (1)қ Ж: лептондық зарядтары 1, электр зарядтары –е, спиндері ћ/2; Тө (1)з Ж: лептондық зарядтары 0, бариондық зарядтары 1/3, электр зарядтары − е/3; Ті(1)р Ж: реакция энергиясы Q> 0, ө здік сү йемелдеу болады, жең іл ядролардан ауырырақ ядролар тү зіледі; Та(2)я Ж: байланыс энергиясы , радиусы беттік керілу энергиясы ; Тә (3)ү Ж: lgλ =АlgR+В, R=к , массалық сан артқ анда ә лфа-бө лшектердің кинетикқ лық энергиясы ө седі; Та(4)э Ж: А=1–ден А≈ 60–қ а дейін кү рт ө седі, А≈ 60 ү шін ең ү лкен мә нін қ абылдайды, А≈ 60–тан А=240–қ а дейін баяу тө мендейді; Ты(4)ү Ж: энергияның сақ талу заң ы М(A, Z)c2=[M((A-4), (Z-2))+M(4H)]c2+Ттеб+Тα , импульстің сақ талу заң ы α + теб=0, жұ тылық тың сақ талу заң ы π ан=π ұ р(-1)l, l – ә лфа-бө лшектің импульс моменті; Те(5)к Ж: реакция энергиясы оң, реакцияга дейінгі ядролардың массаларының қ осындысы тү зілетін ядроның масасынан артық, реакцияга дейінгі ядролардың кинетикалық энергияларының қ осындысы кулондық тосқ ауылдың биіктігінен артық; Те(6)б Ж: Электрондар, Мюондар, Фогондар; Те(7)т Ж: Электрондар, Позитрондар, Фотондар; Ты(7)з Ж: = , , ; Ты(7)з Ж: = , , ; Ты(8)э Ж: энергияның сақ талу заң ынан , электр зарядының сақ талу заң ынан Δ =0, изотоптық спиннің сақ талуынан Δ Т=0; ±1; Ты(16)я Электрондық Ж: М(A, Z)–M(A, Z+1)]931, 5 МэВ, , (A, Z)– (A, Z+1)]931, 5– МэВ; Ты(16)я Позитрондық Ж: М(A, Z)–M(A, Z–1)]931, 5–2 МэВ, , (A, Z)– (A, Z–1)]931, 5– МэВ; Ты(16)э Ж: с2=Мұ рс2+ с2+Еα , с2– с2– с2=Тα +Тяд, ; УУУ Ур(13)о Ж: уран – 234 ядросының ыдырау энергиясы 4, 84 МэВ, уран – 234 ядросы шығ аратын α –бө лшектің кинетикалық энергиясы 4, 76 МэВ, ұ рпақ ядроның тебілу энергиясы 80 кэВ; Ур(21)ж Ж: 2, 25∙ 109....... 76 мг, 9∙ 109....... 195 мг, 4, 5∙ 109 ....... 130 мг; Ур(20) м. а. б. Ж: Осы ядроның ыдырау энергиясы 4. 25 МэВ, Ұ рпақ ядроның тебілу энергиясы 70 кэВ, Ұ рпақ изотоптың атомының массасы 234, 04359 м. а. б.; ФФФ Фо(0)... Ж: атом γ -квантты жұ тады, атомнан электрон ұ шып шығ ады, гамма–кванттың энергиясы атомғ а беріледі; Фо(0)... Ж: ү шін энергияның сақ талу заң ы , еркін электронда ө тпейді, байланысқ ан электронда ө теді; Фо(0)н Ж: γ –квант жойылады, электрон ұ шып шығ ады, атом иондалады; Фо(1) σ ф Ж: , 1/ , егер Еγ ≥ Iион болса, 1/ , егер Еγ > > Iион болса; Фе(1)ү Ж: Δ I=0, Аналық жә не ұ рпақ ядролардың спиндері бірдей, Аналық жә не ұ рпақ ядролардың кү йлерінің жұ птылық тары бірдей; Фо(4)т Ж: болса, ү шін, ү шін; ЫЫЫ Ыд(2)я Ж: санының ө згеру жылдамдығ ы λ N, санының уақ ытқ а тә уелділгі N=N0е–λ t, активтілігі λ N; Ыд(5)и Ж: орташа ө мір сү ру уақ ыты 1/λ, меншікті активтілігі λ /A, жартылай ыдырау периоды ln2/λ; ІІІ Ір(1)к Ж: электромагниттіктікі фотон, кү шті ә серлесудікі глюондар, нә зік ә серлесудікі Z0, W± бозондар; Іш(2)к Ж: ядроның қ озу энергиясы атомның электрондық қ абығ ына беріледі, ядроның қ озуының ә серінен электрондық қ абық тан электрон ұ шып шығ ады, ұ шып шық қ ан электрондардың энергиялық спектрі сызық тық; Іш(2)я Ж: атомдық нө мірі ө згермейді, бариондық заряды ө згермейді, массасының ө згерісі Δ М=Еγ /с2; Іш(8)э Ж: электрондарының кинетикалық знергиясы ≈ –I, электрондарының спектрі сызық тық, кезінде тебілген атомның кинетикалық знергиясы ≈ ( ; Іш(8)э Ж: , электрондарының спектрі сызық тық , ядроның тебілу энергиясы ; ЭЭЭ Эн(0)к Ж: 49> > 17 ядролардың ө здігінен бө лінуі мү мкін, < 17 ядролардың ө здігінен бө лінуі мү мкін емес, > 49 ядролар ө здігінен лезде бө лінеді; Эл(0)қ Ж: электрон шығ арылмайды, фотон шығ арылмайды, нейтрино шығ арылады; Эл(1)к Ж: электрон шығ арылады, нейтрон шығ арылмайды, нейтрино шығ арылмайды; Эл(1)ы Ж: электрон шығ арылады., антинейтрино шығ арылады, фотон шығ арылмайды; Эл(1)ы Ж: ядроның бір нейтроны протонғ а айналады, ядроның электр заряды е–ге артады, Δ Z=1; Эн(1)ү Ж: Q< 0, MA+MB–MC–MD< 0, TA+TB–TC–TD> 0; Эл(1)я Ж: ядроның бір протоны нейтронғ а айналады, ядроның электр заряды е–ге кемиді, Δ Z=− 1; Эл(1)я Ж: электр заряды е-ге кемиді, массалық саны ө згермейді, нейтронының саны 1-ге кө бейеді; Эл(2)з Ж: Le=1, Lμ =0, Lτ =0; Эл(2)т Ж: ядроның орталық бө лігінде центрден қ ашық тық қ а тә уелсіз дерлік, ө рнегімен анық талады, ядроның шеткі қ алың дығ ы 2, 4 Фм бө лігінде кү рт тө мендейді; Эл(2)я Ж: массалық саны ө згермейді, электр заряды е-ге артады, протонының саны 1-ге кө бейеді; Эк(2)ү Ж: Q> 0, MA+MB–MC–MD> 0, TA+TB–TC–TD< 0; Эл(3)ә Ж: серпімді шашыратылу қ имасы бө лшектің кинетикалық энергиясына тә уелсіз, экзоэнергиялық реакцияның қ имасы ~1/ , эндоэнергиялық реакцияның қ имасы ~ ; Эл(3)ш Ж: Электрон, Антинейтрино, Лептондар; Эл(4)т Ж: =4 ү шін бө лшектердің жылдамдық тары бірдей, =4 болса, жү йенің инварианттық массасы , ≥ 4 ; Эл(7)ү Ж: реакция табалдырығ ы нө лге тең, , ; Эл(9)қ Ж: сындық энергия ү шін, , Т> Тс ү шін, , Т< Тс ү шін Эл(10)м Ж: гамма–кванқ а кү ш ө рісінің ә сері, электронның кү ш ө рісінде тү зілу ү шін hν ≥ 4meс2 болуы, ядроның кү ш ө рісінде тү зілу ү шін hν ≥ 2meс2(1+ me/M) болуы; Эл(15)м Ж: Электронның кү ш ө рісінде , Ядроның кү ш ө рісінде , Кү ш ө рісі; ЯЯЯ Ядроның спині , Ж: оның магнит моменті –1, 91 μ я, g=–1, 91/I, оның кү йінің жұ птылығ ы ; Ядроның спині , Ж: оның магнит моменті 1, 91I/(I+1) μ я, g=1, 91/(I+1), оның кү йінің жұ птылығ ы ; Яд(0)ә Ж: серпімді шашыратылу қ имасы , серпімсіз шашыратылу қ имасы , ә серллесу нә тижесі бір мә нді емес; Яд(1)з Ж: тығ ыздығ ының ядроның центрінен қ ашық тық қ а тә уелділігі ρ =ρ 0/[1+exp ], тығ ыздығ ы ядроның ценртрлік бө лігінде оның центрінен қ ашық тық қ а тә уелсіз дерлік, тығ ыздығ ы ядроның сыртқ ы қ алың дығ ы 2, 4 фм бө лігінде тө мендейді; Яд(0)қ Ж: Z протон бар, электрон жоқ, А нуклон бар; Яд(0)р Ж: электр заряды сақ талады, бариондық заряд сақ талады, лептондық заряд сақ талады; Яд(0)р Ж: толық энергия сақ талады, бариондық заряд сақ талады, электр заряды сақ талады; Яд(0)р Ж: бариондық заряд сақ талады, электрлік заряд сақ талады, лептондық заряд сақ талады; Яд(0)п Ж: энергияның сақ талу заң ы орындалады, импульстің сақ талу заң ы орындалады, импульс моментінің сақ талу заң ы орындалады; Яд(1)ә Ж: шығ арылатын энергиясы кіші позитрондардың ү лесін кемітеді, шығ арылатын энергиясы жоғ ары позитрондардың ү лесін арттырады, шығ арылатын позитрондардың спектрінің максимумын жылжытады; Яд(1)қ Ж: энергиясы =[M(A, Z)–M(A, Z-1)]c2 , барысында ядроның электр заряды е–ге кемиді, ядродағ ы нуклонның тү рленуіне сә йкес келеді; Яд(1)м Ж: сфералық ядроныкі 0, – )ρ dV, айналу эллипсоиды тә різді ядроныкі ; Яд(1)т Ж: қ ашық тық 10-15 ÷ 10-14 м, энергия МэВ, уақ ыт 10-21–10-24 с; Яд(1)с Ж: негізгі кү й ү шін Т=|Т3|, , изотоптық мультиплеттің мү шелері ү шін бірдей; Яд(1)ы Ж: электромагниттік ә серлесу жауапты, кү шті ә серлесу жауапты емес, нә зік ә серлесу жауапты емес; Яд(1)ы Ж: жұ птылық тың сақ талу заң ынан , энергияның сақ талу заң ынан = с2, импульс моментінің сақ талу заң ынан |Δ Ι |≤ l; Яд(1)э Ж: экзотермиялық реакцияда > 0, серпімді шашыратылуда =0, эндоэнергиялық реакцияларда < 0; Ядроның.. Ж: β ––ыдырауы тү рленуге сә йкес келеді, β ––ыдырау энергиясы =[M(A, Z)–M(A, Z+1)]c2 , β ––ыдырауы кезінде электрон мен антинейтрино шығ арылады; Ядродағ Ж: протондар саны Z, нейтрондар саны A-Z, электрондар саны 0; Яд(2)а Ж: ядродағ ы нуклондар санын, ядроның бариондық эарядын, ядроның м. а. б. -мен алынғ ан массасына ең жақ ын бү тін санды; Яд(2)қ Ж: Изотоптық спині Т=1/2, Атомдық нө мірлерінің айырмасы Δ Z=1 айналық, Изотоптық спинінің проекциясы ; Яд(2)к Ж: бө лінген энергия , =М(A, Z)c2–M(A, Z–1)c2 энергия бө лінеді, М(A, Z)c2–M(A, Z–1)c2 ; Яд(2)к β – Ж: Eβ =М(A, Z)c2–M(A, Z+1)c2 энергия бө лінеді, бө лінген энергия , М(A, Z)c2–M(A, Z+1)c2 ; Яд(2)к β + Ж: бө лінген энергия , =М(A, Z)c2–M(A, Z–1)c2 –2 энергия бө лінеді, М(A, Z)c2–M(A, Z–1)c2 –2 ; Яд(2)м Ж: 0 шар тә різді ядро ү шін, айналу эллипсоиды ү шін, ; Яд(2)н Ж: спектрі сызық тық, импульс моменті ≥ ћ, мультипө лділігі 2L; Яд(2)п Ж: , изотоптық спині Т мультиплеттің мү шелері ү шін 2Т+1 мә н қ абылдайды, изотоптық спині Т мультиплеттің мү шелері ү шін –Т≤ ≤ Т; Яд(2)ы Ж: массаны массаның атомдық бірлігімен, энергияны мегаэлектронвольтпен, импульс моментін ћ-пен; Яд(2)э Ж: А≈ 60 ядролар ү шін ең ү лкен мә нге ие, А=1÷ 60 аралығ ында 0–ден ≈ 8, 8 МэВ–қ а дейін ө седі, А=60÷ 240 аралығ ында ≈ 8, 8 МэВ–тан ≈ 7, 5 МэВ–қ а дейін кемиді; Яд(3)б Ж: кө лем бірлігіндегі нуклондар саны , ядролық заттың тығ ыздығ ы ρ ≈ 1017 кг/м3, электрлік зарядтың тығ ыздығ ы q≈ 1025 Кл/м3; Яд(3)о Ж: беттік керілу энергиясы 1, 25 есе кө бейеді, кулондық энергиясы 36 %–ғ а кемиді, кө лемі ө згерммейді; Яд(3)э Ж: импульс моменті 0, энергиялық спектрі ү здіксіз, кинетикалық энергиясы нө лден ең ү лкен мә ніне дейін ү здіксіз мә ндер қ абылдайды; Яд(4)б Ж: аналық ядроның негізгі кү йінен ұ рпақ ядроның негізгі кү йіне кө шулер негізгі сызық ты, аналық ядроның негізгі кү йінен ұ рпақ ядроның қ озғ ан кү йіне кө шулер нә зік тү зілісті, аналық ядроның қ озғ ан кү йінен ұ рпақ ядроның негізгі кү йіне кө шулер ұ зын жү рімді; Яд(4)е Ж: Δ I=0, ±1, Δ T=0, ±1, Δ Tz=0; Яд(4)ж Ж: жең іл ядро ү шін Аж≈ 2А/5, ауыр ядро ү шін Аж≈ 3А/5, ядролар бета‒ активті; Яд(4)э Ж: жү йенің толық энергиясы ө згермейді, бө лшектердің кинетикалық энергияларының қ осындысы Q–ғ а артады, жү йенің ішкі энергиясы Q–ғ а кемиді; Яд(4)э Ж: импульс моменті l бө лшектің кинетикалық энергиясы T= , импульс моменті l бө лшек ү шін центрден тепкіш тосқ ауылдың биіктігі Bц= , қ арқ ынды ә серлесетін бө лшектер ү шін l< ; Яд(5)б Р Ж: ядроның нық тығ ы кү рт артады, ядроның меншікті байланыс энергиясы кө ршілерінікінен артық болады, изотоптар саны кө бейеді; Яд(5)б N Ж: ядроның нық тығ ы кү рт артады, ядроның меншікті байланыс энергиясы кө ршілерінікінен артық болады, нейтронды ядродан аластату энергиясы артады; Яд(5)ө Ж: нә зік ә серлесудің ү лесі мардымсыз, электромагниттік ә серлесу басым болады, кү шті ә серлесудің ү лесі мардымсыз; Яд(6)ө Ж: резонансты жұ тылатын гамма – кванттың энергиясы , ядроның тебілу энергиясы , ядроның массасының ө згерісі ; Яд(6)ө Ж: ядроның тебілу энергиясы , шығ арылатын гамма-кванттың энергиясы , ядроның тебілу импульсы ; Яд(9)с Ж: иэотоптық спиннің проециясының ө згерісі Δ , иэотоптық спиннің ө згерісі Δ Т=0, ±1, изотоптық спиннің ө згерісі < Δ Т< ; Яд(10)м Ж: болуы, болуы, болуы; Яд(12)э Ж: Ттаб=0, серпімді шашыратылу ү шін, , Q> 0 реакциялар ү шін, , реакциялар ү шін; Яд(13)м Ж: ядросының массасы , атомының массасы , ядросының байланыс энергиясы ε А; Яд(14)э Ж: , [M(A, Z) –M(A–4, Z–2)– M(4, 2)]c2; Яд(18)м Ж: + , L≥ 1, ; Яд(25)э Ж: , Q М1с2–М2с2, Q=T2–T1; Яд(29)м Ж: центрден тепкіш тосқ ауылдың биіктігі , центрден тепкіш тосқ ауылдың биіктігі Bц≈ 10L(L+1)/ МэВ, центрден тепкіш тосқ ауыл ; Яд(29)н Ж: кулондық тосқ ауылдың биіктігі Вк≈ 2Z/A1/3 МэВ, кулондық тосқ ауыл , кулондық тосқ ауылдың ені ;
Формуламен жазылғ андар A+B→ C+D реакциясы ү шін, Ж: электрлік зарядтың сақ талу заң ынан , бариондық зарядтың сақ талу заң ынан , энергияның сақ талу заң ынан ; А+В→ С+D реакциясында В... Ж: реакция энергиясы Q=( )c2, реакция энергиясы Q= , реакция табалдырығ ы =(1+ )|Q|; (A, Z) ядроның ә льфа – ыдырауы ү шін... Ж: кулондық тосқ ауылдың биіктігі 2к(Z–2)e2/R, ыдырау энергиясы , кулондық тосқ ауыл 2к(Z–2)e2/r 2; А бө лшек тыныш тұ рғ ан... Ж: энергиясы Q = ( ) , энергиясы Q = , табалдырығ ы ; А+а→ В+в реакция ү шін.. Ж: электр зарядының сақ талу заң ы qa+qA=qв+qB, бариондық зарядтың сақ талу заң ы Ва+ВА=Вв+ВВ, энергияның сақ талу заң ы Мас2+МАс2+Та+ТА=Мвс2+МВс2+Тв+ТВ; А< 140 ядролардың... Ж: электр зарядының .... тыйым салмайды, импульстың .... тыйым салмайды, энергияның .... тыйым салады; А=64 изобарлық ... Ж: 64Cu бета− нық емес, 64Ni бета− нық, 64Zn бета− нық; ә серлесінің мү мкін... Ж: +n, α +α, + +n; ядросы.... Ж: β + – ыдырауғ а душар емес, – ыдырауғ а душар емес, элекрондық қ арпуғ а душар; 7Be+n → 7Li+p... Ж: реакция энергиясы 1, 65 МэВ, реакция табалдырығ ы 0 МэВ, кулондық тосқ ауылдың биіктігі 0 МэВ; → ... Ж: β + – ыдырауының энергиясы 960 кэВ, β + – ыдырауында шығ арылатын позитронның кинетикалық энергиясы ≤ 960 кэВ, β + – ыдырауында шығ арылатын нейтриноның энергиясы ≤ 960 кэВ; 57 Fe бірінші қ озғ ан.. Ж: гамма‒ нұ рлануы кезінде ядроның тебілу энергиясы ≈ 2 мэВ, қ озғ ан кү йінің ені ≈ 6, 5·10‒ 9 эВ, Шығ ару жә не жұ ту сызық тарының арасы ≈ 4 мэВ; 1 кү йдегі нейтронның ... Ж: магнит моменті 1, 36 , толқ ындық функциясының жұ птылығ ы –1, толық импульс моменті 5ћ/2; 3Н+2Н→ 4Не+n.... 2Н, 3Н, 4Не Ж: реакциясының энегиясы 17, 56 МэВ, реакциясы экзоэнергиялық реакция, реакциясында шығ арылғ ан нейтронның кинетикалық энергиясы 14, 05 МэВ; 2Н+2Н→ 3Не+n........ Нейтронның.. Ж: реакциясы қ арқ ынды ө ту ү шін бө лшектердің кинетикалық энергиясы инерция центрі жү йесінде ≥ 0, 72 МэВ болуы керек, реакциясы қ арқ ынды ө ту ү шін бө лшектердің кинетикалық энергиясы зертханалық жү йеде Т≥ 1, 44 МэВ болуы керек, реакциясының энергиясы 3, 26 МэВ; 2Н+2Н→ 3Н+ ... Ж: реакциясы қ арқ ынды ө ту ү шін бө лшектердің кинетикалық энергиясы инерция центрі жү йесінде ≥ 0, 72 МэВ болуы керек, реакциясы қ арқ ынды ө ту ү шін бө лшектердің кинетикалық энергиясы зертханалық жү йеде Т≥ 1, 44 МэВ болуы керек, реакциясының энергиясы 3, 94 МэВ; атомының массасы.. Ж: тритий ядросының бета-ыдырау энергиясы 18. 6 кэВ, тритий ядросы шығ аратын электрондардың кинетикалық энергиясы ≤ 18. 6 кэВ, тритий ядросы шығ аратын антинейтриноның энергиясы ≤ 18. 6 кэВ; ядросының жартылай... Ж: бастапқ ы бета активтілігі 1. 5∙ 1014 Бк, 25 жылдан кейінгі бета активтілігі 3, 7∙ 1010 Бк, 50 жылдан кейінгі бета активтілігі 9, 3∙ 109 Бк; 4Нe+ 4Нe → 7Li+p... Ж: реакция энергиясы –17, 34 МэВ, реакция табалдырығ ы 34, 68 МэВ, кулондық тосқ ауылдың биіктігі ~1, 26 МэВ; 191Ir бірінші қ озғ ан.. Ж: гамма‒ нұ рлануы кезінде ядроның тебілу энергиясы ≈ 5·10‒ 2 эВ, қ озғ ан кү йінің ені ≈ 5·10‒ 6 эВ, Шығ ару жә не жұ ту сызық тарының арасы ≈ 0, 1 эВ; К-қ арпу нә тижесінде изотопы... Ж: нейтриноның энергиясы 0. 86 МэВ, ыдырау энергиясы 0. 86 МэВ, тебілу энергиясы 57 эВ; К-қ арпу нә тижесінде ядросы... Ж: нейтриноның энергиясы 0. 38 МэВ, ыдырау энергиясы 0. 38 МэВ, тебілу энергиясы 11 эВ; 7Li+p→ 7Be+n.. Ж: реакция энергиясы –1, 65 МэВ, реакция табалдырығ ы 1, 88 МэВ, кулондық тосқ ауылдың биіктігі ≈ 1, 0 МэВ; lj кү йдегі протонның.. Ж: j+2, 29, егер j=l+1/2 болса, j–2, 29 j/j+1, егер j=l–1/2 болса, 2, 79, егер l=0 болса; lj кү йдегі нейтронның... Ж: 1, 91j/ j+1, егер j=l–1/2 болса, –1, 91, егер j=l+1/2 болса, –1, 91, егер l=0 болса; 210Ро атомының... Ж: ұ рпақ ядроның тебілу жылдамдығ ы 3, 1∙ 105 м/с, ә лфа–бө лшектің жылдамдығ ы 1, 6∙ 107 м/с, ә лфа–бө лшектің кинетикалық энергиясы 5, 30 МэВ; Q> 0 ядролық.. Ж: реакциялар экзоэнергиялық делінеді, реакция табалдырығ ы 0, реакцияларда энергия бө лініп шығ арылады; t уақ ыт ө ткеннен... Ж: 2–t/T, , ядросынан.. Ж: барлығ ы 14, 8 ә лфа–, 6 бета–; Z=A/(1. 98+0. 015 ).. Ж: электрондық бета-ыдырауғ а, позитрондық бета-ыдырауғ а, электрондық қ арпуғ а; .... Ж: ыдырауғ а душар., – ыдырауғ а душар емес, е–қ арпуғ а душар;
|
|||
|