17. Tractus cortıco-spınalıs сызыңыз

17. Tractus cortı co-spı nalı s сызың ыз

18. Tractus cortı co-nuclearı s сызың ыз.

19. Орталық жә не шеткілік салдарының белгілері.

Қ ыртыс-бұ лшық ет жолы зақ ымдалғ ан кезде паралич немесе сал ауруы (салдану) дамиды, Паралич — қ имыл мен бұ лшық ет кү шінің болмауы. Немесе парез – қ имыл-қ озғ алыс шектігі мен бұ лшық ет кү шінің тө мендеуі. Перифериялық нейрон зақ ымдалғ ан кезде шеткі паралич дамиды.

Перифериялық паралич

§ атония

§ арефлексия

§ атрофия

§ Фибриллярлы тартулар

§ ЭМГ-да қ айта қ ұ рылу реакциясы

Орталық паралич

§ гипертонус

§ гиперрефлексия

§ патологиялық рефлекстер

§ Патологиялық синкинезиялар

§ Беткей рефлекстердің жоғ алту

Ә детте сал болу (плегая) немесе қ имыл-ә рекеттері ә лсіреуінің (парез) мына тө мендегідей варианттары болады:

§ моноплегая — аяқ тың немесе қ олдың сал болуы;

§ монопарез — аяқ немесе қ ол қ имыл ә рекеттерінің тө мендеуі (ә лсіреуі);

§ параплегия — екі аяқ тың немесе екі қ олдың салдануы;

§ парапарез — екі аяқ тың немесе екі қ олдың ә лсізденуі;

§ гемиплегия — оң немесе сол жақ дененің сал болуы;

§ гемипарез — оң немесе сол жақ дененің, ә лсізденуі;

§ тетраплегая — екі аяқ пен екі қ олдың сал болуы;

§ тетрапарез — екі аяқ пен екі қ олдың ә лсізденуі.

20. Орталық жә не шеткілік қ озғ алыс нейрондарының анатомия-гистологиялық қ ұ рылысы.

Орталық қ имылдатқ ыш неврондар ми қ ыртысының алдынғ ы орталық ирелең інен жә не орталық маң дай ирелең інің артқ ы бө лімі мен парацентральдық бө ліктен басталады. Орталық неврондардың клеткалары (ү лкен пирамида тә різді Бец клеткалары) осы аймақ тардағ ы ми қ ыртысы бесінші қ абатына орналасқ ан. Аталғ ан клеткалардың аксондары ми жарты шарына терең бойлап, ми қ ыртысы- жұ лын шоғ ырын- tractus согticospinalis қ ұ растырады. Ол ішкі капсуланың тізесі мен артқ ы саны арқ ылы ми баганына кіретін – ми аяқ шасы, варолий кө пірі жә нс сопақ ша мидың алдың ғ ы жағ ында аталғ ан шоғ ырдың талшық тары ә зара жақ ындап пирамида тә різді орнaласады. Сопақ ша ми мен жұ лынның арасында ми қ ыртысы — жұ лын шоғ ыры талшық тарының 80 процентіне жуығ ы қ иылысып, жұ лынның бү йір бағ аны арқ ылы қ арама-қ арсы жағ ына ө теді де оның алдың ғ ы мү йізіндегі мотонейрондарында аяқ талады. Ол жоғ арыдан тө мен қ арай жұ лынның ә р сегменттеріне тиісті талшық тарын қ алдырып біртіндсп жің ішкере береді де ақ ырғ ы сегізкө з тұ сындағ ы сегменттердe tayсылады.

Ми қ ыртысы — жұ лын шоғ ыры қ иылыспағ ан 20% бө лігі (Тюрк шоғ ыры) жұ лынның алдың ғ ы бағ анымен тө мен қ арай тү сіп, кеуде сегменттері тусында аякталады. Ү лкен ми жарты шарында пирамида шоғ ыры скі бө ліктен тұ рады. Біріншісі жоғ арыда аталып кетксн ми қ ыртысы –жұ лын шоғ ыры, екіншісі ми қ ыртысынан басталып, бассү йек — ми қ имылдатқ ыші нервтерінің ядроларында аяқ талатын ТалШық тардан туратын кортико-нуклеарлық шоғ ыр — tractus corticonuclearis.

Ми қ ыртысы — бұ лшық ет шоғ ырының сыртқ ы неврондар клеткалары ми бағ анындағ ы қ озғ алтқ ыш (қ имылдатқ ыш) ядролар мен жұ лынның алдың ғ ы мү йізіндe орналасқ ан. Ми бағ анындағ ы қ имылдатқ ыш ядролар клеткасының аксондары бассү йек-ми нepвтеpiн қ ұ растырады. Жұ лынның алдың ғ ы мү йізіндегі мотонейрондар аксондары омыртқ а ө зегінен омыртқ ааралық тесіктерден шығ атын жұ лын алдың ғ ы тү біршіктеріне айналады. Бұ дан ә рі сыртқ ы неврон тү біршік нерві, ө рім жә не сыртқ ы нерв қ ұ рамында болады. Ө рімдер мен сыртқ ы нерв қ ұ рамында тек қ имылдатқ ыш талшық rap ғ ана емес, сонымен бірге сезгіш жә не трофикалық талшық тар да бар. Жұ лынның алдың ғ ы мү йізіндегі клеткалар (мотонейрондар) біртекті смес жә не олардың қ ызметтері де ә р тү рлі Олар ү ш типке бө лінеді:

1) бұ лшық ет талшық тарының бірінен соң бірінің шапшаң жиырылуын қ амтамасыз ететін пирамида жү йесіне тікелей қ атысы бар α - ү лкен мотонейрондар

2) бұ лшық ет талшық тарының ширығ ып қ ысқ аруына ә сер ететін экстрапирамидтік жү йеден импульстар қ абылдайтын α. – кіші мотонейрондар;

3) торлы формациядан импульстар кабылдайтын ү – мотонейрондар. Бұ лардың қ имыл-ә рекетіне тікелей қ атысы жоқ, демек олар мотонейрон ретінде шартты тү рде ғ ана белгіленген. Ү — мотонейрон ө з аксонын бұ лшық ет талшығ ына тікелей бермейді, сол бұ лшық ет талшығ ының ішіндегі проприорецепторғ а — бұ лшық ет ұ ршығ ына жеткізіп, оның қ озуына ә сер етеді.

Бұ лшық ет ұ ршығ ынан қ абылданғ ан импульстер афференттік неврондар бойымсн жұ лынның артқ ы тү біршегі арқ ылы оның алдың ғ ы мү йізіндегі α — шағ ын кіші мотонейрондарғ а тоғ ысады да қ ызыл бұ лшық ет талшық тарына жетіп, оның ширатыла қ ысқ аруына ә сер етеді. Осылайша гамма-тұ зағ ы тұ йық талады. Сонымен, бұ лшық ет тонусының ө здігінен реттелуі мсн оның тұ рақ тылығ ын сақ тауғ а кері байланыстар нә тижесінде пайда болатын созылу рефлексі ә сер етеді. Ми қ ыртысы - бұ лшық ет шоғ ыры (жолы) ү лкен ми жарты шарларымен дененің жарты бө лігін керісінше байланыстырады. Мидың алдың ғ ы сара ирелең ің де дененің жартысы тө мен қ арай тө ң керіліп кескінделеді Шайнау, кө мей, кең ірдек жә не тыныс бұ лшық еттері ми қ ыртысымен қ осымша байланыстары болғ андық тан онымен екі жақ ты байланыс жасайды.

Келесі терминдерге анық тама берің із:

6. парез, - Ә лсіреу босаң су

7. плегия, - Сал болып қ алу

8. гемипарез, - бір жақ ты ә лсіздік

9. параплегия, - 2 қ ол немесе 2 аяқ сал болып қ алуы

10. тетраплегия, - қ ол аяқ сал болып қ алуы

11. монопарез, - 1 қ ол немесе 1 аяқ тың ә дсізденуі

12. гипотрофия, - кө ректің жетіспеушілігі

13. гиперрефлексия, - рефлекстің қ озуы

14. гипертонус, - нерв талшық тарының қ озғ ыштығ ының артуы

15. гипо-атрофия,

16. клонус, - жылдам жә не ырғ ақ ты қ озғ алыстан булшық еттің немесе топ булшық еттің тырыспалы қ ысқ аруы

17. арефлексия. - рефлекстің мулдем болмауы

Кө з қ озғ аушы нерв ядролары жә не иннервациялайтынаймақ тары

Кө зқ озғ аушы нервтің қ ызметі жә не зақ ымдану симптомдары