50. Жергілікті және өңірлік геожүйелік мониторинг.

Жергілікті мониторинг – атмосферадағ ы адамды улайтын химиялық заттардың уытты қ ұ рамын, табиғ и судың, ө сімдіктердің, топырақ тың, нақ тылы ластайтын ошақ кө здерін (ө неркә сіп орындары, қ ұ рылыс нысандары, кен ө ндіру, мелиоративтік жү йені, энергетика ө ндірісі жә не т. б. ) бақ ылайды. Сонымен бірге ластану себептерін, табиғ и ортаның ластану дә режесін анық тайды. Жергілікті мониторинг қ оршағ ан ортаның жағ дайын сол ортада ө мір сү ретін адамдардың ден-саулығ ына қ арап бағ алайды, ол дегеніміз табиғ и ортаның ең маң ызды, ауқ ымды жә не кешенді жағ дайы. Жергілікті мониторингті табиғ атты қ орғ ау қ ызметтерін жасаушылар жү ргізеді. Қ оршағ ан ортаның қ алыпты жұ мыс істеуі ү шін оғ ан тү сетін кү ш белгілі бір экологиялық шектелген кү штен аспау керек. Экожү йе қ ұ рамындағ ы ө згерістерді, қ ұ былыстарды байқ ап, бағ алап жә не болжап сипаттап отыратын жү йені экологиялық мониторинг атқ арады.

Территорияларды қ амту бойынша экологиялық мониторинг ү ш сатығ а бө лінеді:

1. локальді (биоэкологиялық, санитарлық гигиеналық );

2. регионалды (геожү йелік, табиғ и-шаруашылық );

3. ғ аламдық (биосфералық, фондық ).

Локальді мониторинг бағ дарламасына шағ ын ғ ана территориядағ ы биоэкологиялық ө згерістерді бақ ылау, канцерогенді ластаушы заттардың ә р тү рлі сфераларғ а тү суін бақ ылау жатады.

Регионалды мониторинг міндетіне ірі табиғ и-территориялы кешендердің (ө зендер бассейіні, орман жү йелері, агроэкожү йелер т. б. ) экожү йесінің кү йіне бақ ылау жасайды.

Ғ аламдық мониторинг бағ дарламасының міндетіне – жалпы биосферада мү мкін болатын жә не болжамды ө згерістерді бақ ылау болып табылады. Ғ аламдық мониторинг объектісіне гидросфера, атмосфера жә не литосфера жатады.