9. Тұрғындардың денсаулығы- қоршаған ортаның жағдайының индикаторы ретінде.

«Тұ рғ ындардың денсаулығ ы - мемлекеттің дамуы мен ө ркендеуінің арқ ауы. Сондық тан, елдің орта ө мір сү ру жасын ұ зартуда ұ лттың сауығ уын қ амтамасыз ететін тетіктерді жетілдіріп жә не енгізіп отыру қ ажет. Бірақ, адамдардың белсенді қ атысуынсыз ұ лт денсаулығ ын сақ тау проблемаларының бір бө лігін де шешу мү мкін емес. Еліміздің барлық халқ ы ө з денсаулығ ын жә не ө з балаларының денсаулығ ын нығ айту мен сақ тауғ а жауапкершілікпен қ араулары керек.

Қ азақ стан Республикасында қ оршағ ан ортаны қ орғ ау кү рделі ә рі аса ө зекті мә селелердің бірі. Қ азақ станның тарихи табиғ и жағ дайлары жағ ымсыз ә серлерге қ арсы тұ ра алмады, бұ л орны толмас салдарғ а ә келіп отыр. Тың жә не тың айғ ан жерлерді игеру, топырақ тың жалпы эрозиясына ә келді, Семей полигонында ядролық қ аруды сынау – табиғ атты радиоактивпен ластандырды, су ресурстарын есепсіз пайдалану – Арал кө лінің толық дерлік жойылуына ә келді. Қ азақ станның ұ лан-ғ айыр аумағ ын қ амтығ ан экологиялық ахуал сын сызығ ына жетті, бұ л адам денсаулығ ының ғ ана емес, ұ лттық ген қ орының да бұ зылуына (нашарлауына) ә келетіне сө зсіз. Егер экологиялық проблема болса, демек халық тың денсаулығ ы зардап шегіп отыр деген сө з. Сол себепті адамдардың денсаулығ ын қ адағ алап, осы жағ дайды шешіп алу керек. Ә рине, егер бізді қ оршап тұ рғ ан табиғ ат ә сем де, кө з тарталық сипатта болса, қ андай ғ ажап болар еді. Сонымен қ атар, адамдардың денсаулығ ы мық ты, экологияның ә серінен туатын дерттің саны аз болса, адамдар ә р жұ мысқ а қ абілетті, ел экономикасының одан ә рі дамуына ә сер етер еді. Ұ лан – ғ айыр кең даламыз бар, ал сонда тұ ратын халық тың саны тек 15 миллиондай ғ ана, демек бізге дені сау, білімді, қ абілетті ұ рпақ қ ажет. Қ ала ортасы адамның басты сапасы — оның денсаулығ ына қ олайсыз ә сер етеді. Атмосфераның, судың, азық -тү лік ө німдерінің, кү нделікті қ ажетті заттардың ө неркә сіп пен транснорттың қ алдық тарымен ластануы, электромагниттік ө ріс, вибрация, шу, ауаның дезионизациялануы, тұ рмыстың химияландырылуы, шектен тыс кө п ақ параттардың ағ ыны, уақ ыттың жетіспеуі, гиподинамия, эмоциогенді қ ысым, дұ рыс тамақ танбау, зиянды ә рекеттердің кең інен таралуы — осылардың барлығ ы қ осылып адамның денсаулығ ын нашарлатады. Қ ала халқ ының басым бө лігі демалатын қ аладан тыс, табиғ и жағ дайда ө ткізуге тырысады. Бірақ, мұ ндай жерлерде мү мкін болатын рекреациялық (рекреация латын тілінен демалу, сауығ у) қ ысым артады да, олар: қ аланың жалғ асына айналады. Қ азақ стан Республикасындағ ы қ азіргі экологиялық ахуалды талдау, біздің ұ лттық байлығ ымыз: мұ най ресурстары мен жер асты пайдалы кені азаматтарымызғ а зиян келтірудің орнына, олардың игіліктеріне қ ызмет ететіндей бағ ытта мемлекет пен қ оғ ам тарапынан нақ ты негізделген тұ ғ ырнама жасау қ ажеттілігін кө рсетті.