Саңырауқұлақтық зақымдану

Ауыз қ уысында болатын микоздар кө птеген жағ дайларда осы биотопта ү немі мекен ететін резидентгі микрофлораның сапрофиттік саң ырауқ ұ лақ тармен қ оздырылады. Шырышты қ абық тардың микозы иммундыбиологиялық резистенттіктің факторлары ә лсіреген кезде, метаболиттік бұ зылыстар болғ андажә не антибиотикотермен ретсіз емдеу нә тижесінде дамиды. Ауыз қ уысының микоздары аутоинфекциятү рінде кездеседі, олардың ішінде ең жиі кездесетін тү рі - кандидоз.
Ауыз қ уысында ә детте жалғ ан мембраноздық каидидоз (ауыз уылуы) кездеседі. Бұ л ауру жаң а туғ ан нә рестелерде(шалатуғ андарда, босану жарақ аты бар) немесе иммундық тапшылығ ы бар ересек адамдарда кездеседі. Аурудың басталу кезең інде шырышты қ абық тар қ араяды жә не жарқ ырайды (лак тә різді шырыш), содан соң оның ү стінде ақ немесе сары тү сті кремге немесе ірімшікке ұ қ сас дақ тар пайда болады. Кейін олар бірігіп, ү лкен ошақ тарғ а айналады. Дақ тар тіл, жұ мсақ жә не қ атты таң дай, қ ызылиек, ұ рт, бадамша без, жұ тқ ыншақ та орналасуы мү мкін. Дақ тар оң ай алынады, дақ тардың тү бінде қ анағ ыштық жаралар ашылады. Науқ астарда дә м сезімдері ө згереді, ащы, ыстық тамақ тарғ а сезімталдық жоғ арылайды. Диффуздық эритема мен ауыз кебушілігі байқ алады. Ауыр иммундық тапшылық болғ анда ауыздың бү кіл шырышты қ абық тары, бадамша бездер, жұ тқ ыншақ, ө ң еш, асқ азан, бронхтар жә не ө кпелер зақ ымданады. Созылмалы кандидоз кө біне алмалы протез пайдаланғ андарда дамиды, хейлит, ауыздық, глоссит тү рінде кө рінеді. Гиперпластикалық кандидоз кезінде ақ тү сті жайылып қ осарланғ ан папулалар пайда болады. Қ атерлі ісіктің алдынғ ы ү рдісі ретінде қ арастырылады.

Микоздардың кү рделі проблемаларының қ ысқ а анализдері кө рсетеді:

– соң ғ ы кездегі саң ырауқ ұ лақ тық аурулардың тез ө суі, оның ішіндегі созылмалы ағ ымы жә не терең микоздардың кездесуі;

– даму себебінде, патогенезінде, ағ ымы жә не аяқ талуында, туа біткен иммуножетіспеушілік жә не АИВ инфекция пандемиясында иммуножетіспеушілік жағ дайдың дамуы;

– «оппортунистикалық » инфекцияның микоздарындағ ы жоғ арғ ы тығ ыздығ ы;

– медицинада парадоксты ә сер етуінен де ( антибиотико-, гормонотерапия, комбинирленген терапияда, трансплантологияда жә не т. б. ) жиілігі жә не микоздардың ағ ым ұ зақ тығ ының ө суі, иммунды жү йеге ұ зақ ә сер ететін микоздардың патогенді қ асиетінің пайда болуы, бұ рын микоз қ оздырғ ышы ретінде қ аралмағ анын атап айту керек;

– патологиялық процесстің локализациясына жә не ә ртү рлі қ асиетіне қ арай микоздарды емдеудің қ иындығ ы.

Қ азіргі кү ні микоздар жеткілікті кү рделі. Біріншіден, саң ырауқ ұ лақ тық зақ ымданулар науқ астың терісін бұ зады, Екіншіден, организмнің аллергиясы ( кератомикоздан басқ а ) дамиды, ү шіншіден, кө птеген ұ лпалар мен мү шелер зақ ымданады ( жү йелі микоздар), гранулемалар дамиды, мү шелер функциясы бұ зылады.

Жү йелі микоздардың қ оздырғ ыштары қ ан жү йесіне ө тіп, саң ырауқ ұ лақ тық сепсис шақ ырып, жиі ө ліммен аяқ талады. Кератомикоздар проблемасы кө п жағ дайда косметикалық, ал субкутанды микоздар тері жамылғ ысын зақ ымдаумен қ атар ауыр аллергиялық формағ а ә келеді.

Саң ырауқ ұ лақ тық аурулардың таралуына біздің ө мір сү ру ортамыздың маң ызы зор, ә сіресе жылылық, ылғ ал-дық, вентиляцияның болмауы жә не басқ а детергенттер жә не аутохтонды бактериялармен бірге терінің липидті қ абатын алып тастайтын сабындар. Саң ырауқ ұ лақ тар адам организміне медициналық манипуляцияларда да тү суі мү мкін. Организмнің табиғ и резистенттілігі қ атерлі ісіктерден, қ ант диабеті, иммуносупрессивті терапия жә не кең спектрлі ә сер ететін антибиотиктерді ұ зақ уақ ыт қ олданудан, кортикостероидтардан, плазма алмастырғ ыш ерітінділерден жә не имуножетіспеушіліктен тө мендейді, экзогенді жә не эндогенді саң ырауқ ұ лақ тардың инвазивті ө суіне ә келеді. Макроорганизмнің кез келген жағ дайын-да маң ызды орынды даму себебі, ағ ымы жә не аурудың аяқ талуы алатынын ескеру керек, ол қ оздырғ ыштың патогенді немесе шартты патогенді микроорганизм екеніне қ арамайды.

Зақ ымдалудың орналасуы бойынша микоздар 4 топқ а бө лiнедi:

1. Терең микоздар (кокцидиоз, гистоплазмоз, бластомикоздар).

2. Терi астылық не болмаса субкутанды микоздар (споротрихоз, хромомикоз, мадуромикоз).

3. Эпидермомикоз, эпидермистi шаштарды, тырнақ тарды зақ ымдайтың дермофитияны туғ ызатың қ оздырғ ыштар болып табылады.

4. Беткейлiк микоздар не болмаса кератомикоздар (тү рлi-тү стi лишаи, қ ара лишай т. б. ). Бө лек топты опортунистикалық микоздар: шартты патогендi саң ырауқ ұ лақ тардың қ оздырғ ыштары.

Терең микозда бiрiншiлiк зақ ымдалуда, ө кпеге ө тiп, ө ткiр тү рдегi пневмонияны туғ ызады. Созылмалы тү рдегi формасы сирек кездеседi. Олар ө те баяу тү рде дамып, iрiң дi гранулометозды зақ ымдалумен ерекшеленедi. Қ оздырғ ыштар гемотогендi жол арқ ылы тарап, бү кiл организмдегi кез-келген ағ заларда жə не тканьдерде метастатикалық абцесстермен гранулометозды тудырады. Терең микоздарда жоғ ары сезiмталдық тың баяу типтегi реакциясының жү румен сипатталады. Терең микоздардың микробиологиялық диагностикасында микроскопиялық зерттеу тə сiлi бойынша қ оздырғ ыштың ө зiне тə н морфологиясын анық тайды. Саң ырауқ ұ лақ тардың таза дақ ылын алу ү шiн микологиялық зерттеу жү ргiзедi.

Субкутанды микоздар ауылды жерлерде кө п кездеседi. Ауру бiлiнбей басталып, баяу прогрессивтi тү рде терi астында абцесс жə не гранулометозды пайда болумен, кө бiнесе терi беткейiне дейiн дамумен сипатталады. Инфекция лимфатикалық жол арқ ылы регионарлы лимфа бездерiнде iрiң дi, гранулематозды зақ ымдалумен жү реді. Эпидермомикоздар созылмалы тү рдегi инфекциямен сипатталады. Қ абыну ошақ тары лифицирленген жерде локальды болады, деструкцияғ а бейiмсiз. Эпидермимикозбен ауырғ ан ауруларды жоғ ары сезiмталдылық тың баяу типтегi реакциясы дамиды.

ЭПИДЕРМОМИКОЗДАР – эпидермис, шаш, тырнақ тың зақ ымдалуы (дерматомикоз). Ауру белсенді зақ ымдалғ ан ошақ пен байланысқ ан соң пайда болады. Қ оздырғ ыштар теріде кө бейеді. Ауру ө мірге қ ауіп тө ндірмейді, косметикалық проблемалар тудырады. Тірі тіндерде инвазиясы сирек кездеседі. Сирек жағ дайда иммундытапшылық ты адамдарда айналымдағ ы тіндердің кенеттен зақ ымдалуы кө рінеді.

Беткейлік (сапрофитиялар) – шаш жә не эпидермистің беткейлік, мү йізді қ абаттың зақ ымдалуы (кератомикоз, тү рлі тү сті жә не қ ара теміреткі жә не т. б. ). Қ оздырғ ыштың антигендеріне иммундық реакциялары жоқ. Косметикалық мә селелер тудырады, ө мірге қ ауіпі жоқ. Кө бінесе арнайы емді қ ажет етпейді.