Асқорыту жүйесі, асқазан аурулары

8-билет

Берілген мә тін бойынша тү сінігің ізді жеткізіп берің із.

Асқ орыту жү йесі, асқ азан аурулары

«Ас - адамның арқ ауы» деп дана халқ ымыз айтқ анындай, адам негізгі энергия кө зін астан алады. Сондық тан дұ рыс тамақ танып, тамақ тану кестесін сақ тау ас қ орыту жү йелеріндегі кө птеген аурулардың алдын алуғ а кө мегін тигізеді.

Асқ азанның шырышты қ абығ ында тамақ пен бірге тү сетін ә ртү рлі улардан, микробтардан, антигендерден қ орғ айтын механизмдер бар. Олар екі топқ а бө лініп қ аралады:

1. Иммунологиялық; 2. Бейиммунологиялық механизмдер.

Қ орғ аныстың ерекше тү ріне асқ азан эпителиінің жиі жаң арып тұ руы да жатады.

Арнайы емес тө зімділік факторларына лизоцин, нитерферон, комплемент, фагоцитоз, ас қ орыту лейкоцитозы кіреді. Осылайша асқ азан кілегей қ абатында ө те кү рделі, бір-бірімен тығ ыз байланысты қ орғ аныс жү йелері бар. Демек асқ азан ауруларының пайда болуы осы жү йелердің бұ зылуы мен немесе оның тұ қ ым қ уалаушы ә лсіздігімен байланысты.

Гастрит деп асқ азанның қ абынуын айтады. Ол жіті немесе созылмалы тү рде ө теді. Жіті гастритті этиологиясына қ арап сыртқ ы жә не эндогенді деп екі топқ а бө леді.

1. Сыртқ ы ә серден дамитын гастриттер кө птеген химиялық,
физикалық, механикалық, биологиялық факторлардың, дә рі-дә рмектердің, асқ азанның шырышты қ абығ ына тікелей ә сері нә тижесінде дамиды. Мысалы: тамақ тан уланғ анда асқ азанғ а улы инфекциялар тү скенде, ө те ыстық немесе ө те салқ ын тамақ ты жегенде, қ ышқ ылдар, сілтілер ә серінен дамитын гастрит жіті қ абыну тү рін алады.

2. Ішкі себептерден туындайтын гастриттерге ә ртү рлі инфекцияларды (іш сү зегі, дизентерия, туберкулез, дифтерия т. б. ) уремияда, аллергияда немесе қ ан айналымының бұ зылуына байланысты дамитын тү рлері жатады. Морфологиясы бойынша жіті гастриттер: 1) талаурағ ан, 2) геморрагиялық, 3) фибринді, 4) ірің ді, 5) некрозды гастриттер деп бө лінеді.

Созылмалы гастриттер ересек адамдардың арасында ең кө п тарағ ан (олардың тең жартысында, тіпті, одан да кө бірек кездесетін) сырқ ат. Созылмалы гастриттер асқ азан шырышты қ абығ ының созылмалы қ абынуымен, оның физиологиялық регенерациясының бұ зылуына байланысты дамитын атрофиясымен, секреторлы жә не моторлы қ ызметтерінің ө згеруімен сипатталады.