Эскандарова Айше_Группа КР-17. Тема. Фонетика, орфоэпия, орфография.. Вазифе. Инсаннынъ урьмети озь элинде.. Къартбабамнынъ ады Абибулла.

Эскандарова Айше_Группа КР-17

Тема. Фонетика, орфоэпия, орфография.

Вазифе

№ 1.

• Джумледеки тутукъ ве созукъ сеслерни айырынъыз.

• Ог сыра ве арт сыра созукъларны къайд этинъиз

Инсаннынъ урьмети озь элинде.

Къартбабамнынъ ады Абибулла.

Тутукъ сеслер	Н, с, нъ, р, м, т, з, л, д, къ, б
Созукъ сеслер	и, а, ы, у, о, е(э)
Ог сыра	и, е (э)
Арт сыра	а, ы, у, о

№ 2.

Ашагъыдаки джедвельде берильген сеслерни уйгъун ерини тапып, ерлештиринъиз:

А,г,у,т,о, н, в, э, ф, к, д, u, гъ, дж, нъ, м, с, з, п, б, ю

Расставить буквы в таблицу

Къалын созукълар/ТВ.	А, у, о
Янгъыравукъ тутукълар/Зв.	Г, в, д, гъ, дж, з, б,( нъ,н, м– сонор)
Индже созукълар/мягк.	Э, и ,ю
Сагъыр тутукълар/глух. согл.	Т, ф, к, с, п

№ 3.

Эджалар акъкъында бильги (къаидени айтып беринъиз), ашагъыдаки джедвельни

толдурынъыз. Къырымтатар тилинде эджалар насыл ола? Мисаль кетиринъиз.

Эджа-сёзде не къадар созукъ сес олса, о къадар да эджа олур.

Къарымтатар тилиндже эджалар: Къапалы, къапалы олмагъан, ачыкъ, япыкъ олалар.

Бир эджалы сёзлер	Эки эджалы сёзлер	Учь эджалы сёзлер
ад	татлы	адашмакъ
ич	лугъат	акимдар
ер	абла	алекет
от	адам	агъламакъ

№ 4.

Ашагъыдаки сезлернен джумлелер тизинъиз

Мен	адынъ не?
Сенинъ	Ай-Серезлим
Сен	адым Дилявер
Меним	къайдан кельдинъ?

Мен Ай-Серезлим.

Сенинъ адын не?

Сен къайдан кельдинъ?

Меним адым Дилявер.

Задание 5.Ашагъыда берильген сёзлерге созукънен башлангъан ялгъама къошып язынъыз. Бир къач данесинен джумлелер тизинъиз.

Мектеп, аякъ, кольмек, юмрукъ, челек, аякъкъап, осьмюрлик, байракъ, оракъ, терек, къушакъ, топракъ, долап, этек, сачакъ, курек, урлукъ, копек, кобелек, эдип, адакъ, гъадап, яшлыкъ.

Мектеп – мектебим,аякъ-аягъым, кольмек – кольмегим, юмрукъ-юмругъым, челек – челегим, аякъкъап –аякъкъабым, осьмюрлик –осьмюрлигим, байракъ –байрагъым, оракъ –орагъым, терек-терегим, къушакъ-къушагъым, топракъ-топрагъым, долап-долабым, этек-этегим, сачакъ-сачагъым, курек-курегим, урлукъ – урлугъым, копек –копегим,кобелек-кобелегим, эдип –эдибим, адакъ-адагъым, гъадап-гъадабым, яшлыкъ –яшлыгъым.

1)Меним терегим чокъ пытакълар йиберди.

2)Меним къушагъым пек дюльбер ве йылтыравукъ.

3)Мен урлукъ алып, бостанда сачтым.

Задание 6.Ашагъыда берильген джумлелерни кочюринъиз. Нокъталар ерине сагъыр я да янъгъыравукъ тутукъ арифни язынъыз.

1. Башы таракъ, къуйругъы оракъ.

2. Меним таягъым, сенинъ таягъынъдан узундыр.

3. Кузьде тереклернинъ япракълары тёкюле.

4. Алма тереклерининъ япракълары тёгерек ола.

5. Аркъадашым язгъан эки мектюбинден бирини алдым.

6. Бизим мектепнинъ эдебият тёгереги афтада эки кунь чалыша.

Задание 7.Ашагъыдаки сёзлерни джедвельге ерлештиринъиз.

Къошулып язылгъан муреккеп сёзлер	Айры язылгъан муреккеп сёзлер	Дефиснен язылгъан муреккеп сёзлер
Хастахане Къарасувбазар	Алабаш къапыста	юре-юре, ал-хатир,
Чакъмакъташ, биркъач	кочюрип язды.	азып-тозмакъ
ельдегирмен	Эски Къырым	дост-эш

Алабаш къапыста, юре-юре, хастахане, Эски Къырым, ал-хатир, Къарасувбазар, азып-тозмакъ, чакъмакъташ, биркъач, дост-эш, ельдегирмен, кочюрип язды.