Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.

Оқылым

2. Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.

Баяғыда бір бай мен кедей көрші тұрыпты. Бай өте жақсы өмір сүріпті. Ал кедей егін егіп, өз еңбегінің нанын жеп күнелтеді екен.

Бір жылы көктемде қатты су тасқыны болады. Бай бар алтынын көтеріп, биік ағаштың басына шығып кетіпті. Кедей де нанын алып, ағаштың басына шығады. Су тасқыны бірнеше күнге созылады. Қарны ашқан бай кедейге:

– Мына бір кесек алтынды алып, маған бір үзім нан берші, -дейді.

– Алтының өзіңе, нан бере алмаймын,- дейді кедей. Екінші күні бай тағы да:

– Алтынымның жартысын берейін, бір үзім нан берші, –деп жалынады. Кедей бере алмайтынын айтады. Ақыры, аштан өліп бара жатқан бай бір үзім нанға барлық алтынын айырбастайтынын айтады. Байға жаны ашыған кедей өз нанымен бөліседі. Келесі күні су тоқтап, олар ағаш басынан түседі. Содан бері бай мен кедей араласып, жақсы көрші болған екен. Халықтың «Алтын, күміс – тас екен, арпа, бидай – ас екен» дегені осыдан қалған болар.

1) Бай мен кедей ненің арқасында араласа бастады?

________________________________________________________________________________________

2) Мәтіннің мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған 1 сұрақ құрастырып жаз.

________________________________________________________________________________________

3) Мәтінге ат қой. ________________________________________________________________________________________

4) Мәтіннің негізгі ойын анықтап жаз _________________________________________________________________________________ [4]

Жазылым

1) Берілген сөздерді кестеге жіктеп жаз.

Әсерлі, жаңалық, оқушы, білімді, әңгімеле, ұсақта.

Туынды зат есім	Туынды сын есім	Туынды етістік
___________________________ ___________________________ ___________________________	___________________________ ___________________________ ____________________________	___________________________ ___________________________ ____________________________

[3]

2) Бас сөзінен 2 түбірлес сөз жаса.

________________________________________________________________________________________

[2]

Балл қою кестесі І нұсқа

Тап сыр ма №	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
	Білім алушының ықтимал жауабы: Анасы Қайратқа жаңа бәтеңке сатып әперді. Ол бәтеңкесін киіп, аулаға шықты. Жаңа ғана жаңбыр жауып өткен. Қайрат жаңа бәтеңкесін сынап көрмек болып, көлшік суды кеше бастады. Біраздан соң бір бәтеңкесінің жоқ екенін көріп, іздеуге кірісті. Таба алмай, үйіне кетті. Түстен кейін күн ысыды. Көлшіктегі су буланып, ұшып кетті. Оның орнында Қайраттың бәтеңкесі жатты. Қайрат бәтеңкесінің табылғанына қатты қуанды.		Сурет пен мәтіннің мазмұнына сәйкес болатын баламалы мәтін қабылданады.
			Берілген жоспарға сәйкес мәтін құрастырады.
			Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
			Тірек сөздерді орынды қолданады.
			Ойын еркін, жүйелі жеткізеді.
			Тілдік нормаларды сақтап сөйлейді.
	Білім алушының ықтимал жауабы: жасаған жақсылығы үшін/көрсеткен көмегі үшін/ ризашылығын білдіру үшін/ ...		Мәтіннің мазмұнына сәйкес баламалы cұрақтар мен қысқа және толық жауаптар қабылданады.
	Бала бұлаққа неліктен «рақмет» айтпады?/Атасы немересіне неліктен қарсы сұрақ қойды деп ойлайсың?/...
	Бұлақ сөзді түсінбейді деп ойлады/Немересінің ойын білгісі келді/ Немересіне жақсылыққа жақсылықпен жауап беру керектігі туралы түсіндіргісі келді/...
	Ата өсиеті/Рақмет айту/»Рақмет» деген не?/ Рақметті не үшін айтады?...
	Жақсылыққа жақсылық жасау керек/ Жақсылық еткен алғыс алады/ Жақсылық ізсіз кетпес/...
	Туынды зат есімдер: жаналық, суретші		Әр бағандағы 2 сөз толық анықталған жағдайда ғана1 балл қойылады.
	Туынды сын есімдер:өнерлі, атақты
	Туынды етістіктер: еңбектен, сула
	Сусын/сулық/сушы/ суат/ сулы		Кез келген 2 түбірлес сөз қабылданады.

	Барлығы

Балл қою кестесі ІІ нұсқа

Тап сыр ма №	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
	Білім алушының ықтимал жауабы: Жаздыгүні балалармен бірге тоғайға барып демалдық. Демалыс жақсы өтіп жатты. Бір кезде күтпеген жерден аспан бұлттанып, найзағай жарқылдап, күннің күркіреп, жаңбыр шелектеп құя бастады. Барлығымызда қорқыныш болып, тасада тұрдық. Біраз уақыттан соң жаңбыр басылды. Күннің көзі көрініп, аспанда кемпірқосақ пайда болды. біз үйімізге қайттық.		Мәтіннің мазмұнына сәйкес болатын баламалы мәтін қабылданады.
			Берілген жоспарға сәйкес мәтін құрастырады.
			Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
			Тірек сөздерді орынды қолданады.
			Ойын еркін, жүйелі жеткізеді.
			Тілдік нормаларды сақтап сөйлейді.
	Білім алушының ықтимал жауабы: Айырбас жасады/ байдың қарыны ашық кедейден нан сұрады/су тасқыны болған соң/...		Мәтіннің мазмұнына сәйкес баламалы cұрақтар мен қысқа және толық жауаптар қабылданады.
	Алтын, күміс – тас екен, арпа, бидай – ас екен сөзін қалай түсінесің?/ Байдың көршісі кім?
	Бай мен кедей араласып, жақсы көрші болған екен./ Бай мен кедей көрші болыпты.
	Бай мен кедей/ Достық/т.б.
	Бөлінгенді бөрі жейді/ Бөлісу/Достасу
	Туынды зат есімдер: жаналық, оқушы		Әр бағандағы 2 сөз толық анықталған жағдайда ғана1 балл қойылады.
	Туынды сын есімдер:білімді, әсерлі
	Туынды етістіктер: әңгімеле, ұсақта
	Басшы/бастық/баста/ баспана/ баспа		Кез келген 2 түбірлес сөз қабылданады.

	Барлығы

⇐ Предыдущая 12