Йомгаклау өлеше.

Г. Ибраһ имовның ә дә би эшчә нлеген башлангыч этаптан алып 1930 елларга кадә р кү здә н кичердек. Ә сә рлә рендә керткә н яң алыклар белә н таныштык. Кү ргә небезчә, ә дә биятта гына тү гел, колачлы эшчә нлегенең һ ә р юнә лешендә Г. Ибраһ имовның ә дә бият дө ньясына керткә н яң алыгы бихисап. Шуң а кү рә аны бер фә нни хезмә т кысаларына гына сыйдырып бетереп тә булмый. Безнең очракба ә ле ул икелә тә авыр, чө нки аның яң алыгы ә дә биятта гына тү гел, ул эшлә гә н башка юнә лешлә рдә дә.

Мин яшьтә шлә ремә җ иткерергә телә гә н максатыма ирештем дип уйлыйм.

Без язучының иҗ аты, аның ә йтергә телә гә н уй-фикерлә ре аша ә хлакый тә рбия нормалары да алабыз, ә дә биятка тартылабыз.

Г. Ибраһ имовның язучы буларак новаторлыгы ә дә биятка мул итеп авыл тормышын кертү дә, җ иргә, крестьян хезмә тенә мә хә ббә т җ ырлауда да чагыла. Авыл тормышы, ә дип ө чен илһ ам чыганагы булып, аның иҗ ат хыялын сугарып тора. Ә дип аны яратып, ихлас кү ң елдә н бө тен нечкә леклә ре беллә н сурә тли, татар, башкорт, казакъ авылының бай этнографик картиналарын тудыра.

Г. Ибраһ имов беренчелә рдә н булып аталар һ ә м балалар проблемасын кү тә рщ, татар прозасын лирик психологизм, бай ә дә би буяулар, гадә ттә н тыш кө чле характерлар, ситуациялә р белә н бает, романтик чараларбелә н реалистик чараларның органик бердә млегенә килә.

Бә хетле тормыш проблемасы куя, хезмә т халкын бә хетле тормышка алып чыгу юлларын эзли.

Иҗ тимагый ә һ ә миятле мә сьә лә не геройларның тирә н, психологик кичерешлә ре аша сурә тли. ә Ә сә рлә рендә психологик анализның кү п тө рлә ре – кү ң ел монологы, тө шлә р, психологик портрет, лирик пейзаж һ ә м башкалар куллана.

Тормышны нигездә ү згә ртеп кору кирә клеге темасы кү тә рә.

Г. Ибраһ имов геройның рухи халә тен, аның хислә р киеренкелеген пейзаж фонында кү рсә тә. Шулай ук аның ә сә рлә рендә пейзаж поэтик символика ролен дә ү ти.

Г. Ибраһ имов талантына гади фактларга тирә н мә гънә сала белү, психологик драматиклыкны нечкә лиризм белә н бергә кушу, катлаулы һ ә м кү птө рле хислә р җ ыелмасын бирү осталыгы да хас.

Ә дипнең сә нгатьчә сурә тлә ү палитрасы бай. Эчтә леккә бә йле рә вештә аның хикә ялә ү стиле гел ү згә реп тора. Ул автор хикә ялә вен дә, георйларның сө йлә м характеристикасын да, кү ң ел монологын да бик оста куллана. Алымнар кү п һ ә м тө рле. Г. Ибраһ имов ә сә рлә ренә вакыйгаларның киеренкелеге, психологик драматиклык һ ә м характерлар контрастлыгы да хас.

Г. Ибраһ имов стиле тирә н эмоциональ, пластик һ ә м тыгыз. Моң а ул

автор һ ә м персонажлар сө йлә менең югары экспрессив тонусы белә н, эндә шлә ргә, кабатлауларга, антитезаларга, метафора һ ә м чагыштыруларга еш мө рә җ ә гать итү е белә н ирешә.

Г. Ибраһ имов милли сү з сә нгатенә зур сыйфат ү згә реше кертә. Татар телендә проза, художестиво сә нгате буларак, ү зенең кө чен, матурлыгын һ ә м

эмоциональ мө мкинлеклә рен Г. Ибраһ имов ә сә рлә рендә ача. Ибраһ имов милли прозаның идея-тематикасын, социаль колачын киң ә йтә, аң а киң сулыш бирә, рух һ ә м дә рт кертә, музыкальлек ө сти, романтик пафос белә н сугара, сурә тлә ү чаралары белә н баета.

Г. Ибраһ имов ә дә би тел белә н бик сак итә. Ул: “телдә кешенең рухы, аның кайгы һ ә м шатлыгы, фикер һ ә м хислә ре тупланган. Ул бө ек хә зинә ”, - дип язган иде. Язучы ү зенең ә сә рлә рендә бу хә зинә дә н файдаланып кына калмый, ә дә би телне ү зе дә осталарча эшкә ртте һ ә м баетты, аң а матурлык, ү ткенлек, нә фислек ө сти. Г, Ибраһ имов сү злә рнең мә гънә тө смерлә рен, аларның эмоциональ-экспрессив мө мкинлеклә рен киң ә йтә, диалогларның тө рле формаларын кертә. Ул татар теленең моң арсыкү релмә гә н, яшерен

резервларын ача, аның фикерлә ү куә тен, кеше кичерешлә рен тасвирлау байлыгын арттыра. Г. Ибраһ имов, ә дә би телгә сө йлә м теле элементларын кертеп, сә нгать телен халыкка тагын да ныграк якынайта. Аның калә ме белә н татар теленең барлык җ ирле сө йлә мнә ре байлыгы бергә кушыла, гомуми максатка хезмә т итә. Кыскасы, Г. Ибраһ имов татар прозасы теленең формалашуына зур ө леш кертә, татар ә дә би теле ү сешенә тирә н эз сала.

Г. Ибраһ имов бай ә дә би мирас калдыра. Аның егермелә п хикә ясе, ө ч повесте, дү рт романы бер пьесасы, революцион хә рә кә т тарихы, ә дә бият теориясе һ ә м тарихы, сә нгать һ ә м культура буенча унике фә нни хезмә те, 450лә п тә нкыйть һ ә м публицистик мә калә се, тел һ ә м ә дә бият буенча уннан артык дә реслеге бар.

Г. Ибраһ имов – татар ә дә бияты тарихында җ уелмас эз калдырган бө ек шә хес. Тормышы авыр, фаҗ игале хә ллә рдә н торса да, ул һ ә рвакыт килә чә ккә ө мет белә н, ”.. хакыйкать кайчан да булса ө стенлек алсын”, дигә н ышаныч белә н яши.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 678 Следующая ⇒