21.Тауардың сапасы және бәсекеге қабілеттілігі

Ө німнің сапасына жә не бә секеге қ аблеттілігіне қ азіргі ә лемде барлық фирмалар кө п кө ң іл бө леді. Бұ л мә селелерге ә р елдің экономикалық жә не ә леуметтік ө мірі байланысты. Себебі сапа жә не бә секеге қ абілеттілігі деген ұ ғ ымы елдің, ә р ө ндірушінің тауарлар мен қ ызметтерді ө ң деу, ө ндіру, ө ткізу мү мкіндіктерінің жиынтығ ын анық таушы кө рсеткіш болады.

Сапа дегеніміз ұ лттық экономиканың даму серпіні мен дең гейінен бастап ә р шаруашылық бірлікте сапаны қ ұ ру ү дерісін басқ ару мен ұ йымдастыруды кө рсететін синтетикалық кө рсеткіш. Нарық тық экономикада ө нім сапасы тауар ө ндірушілерінің рынокта “ө мір сү ру” шарты болады жә не де олардың шаруашылық ә рекеттерінің нә тижелілігінің, мемлекеттің эконмикалық жағ дайының ө лшемі болады.

Тауардың бә секеге қ аблеттілігі дегеніміз тауардың рыногтағ ы табысын анық тайтын тұ тыну жә не қ ұ нды сипаттамаларының жиынтығ ы, яғ ни бә секелес ұ қ сас тауарларды молынан ұ сыну кезіндегі бір тауардың басқ аларғ а қ арағ анда артық шылық тары. Тауардың бә секеге деген қ аблеттілігі дамығ ан бә секелестік ранокта оның коммерциялық табысын кө рсететін маң ызды факторы болады. Тауардың бә секеге қ аблеттілігін тек басқ а бә секелес тауар мен салыстырып қ ана анық тауғ а болады, сондық тан оны нақ ты рынокқ а жә не сату уақ ытына байланыстырып қ арастыру қ ажет.

22. Фирманың тауар саясатындағ ы бренд ж\е брендинг – бренд, ол ә йгілі тауар таң басы болса, ал брендинг, ол тауарды ә йгілі қ ылу процесі б\п таб\ы. Бренд атерминінің қ азақ тілінде нақ ты баламасы жоқ, ағ ылшын тілінен аударғ анда ол таң ба, мө р деген мағ ынаны білд. Сонд. Сатып алушы оны бә секелес тауарлардан ерекше етіп кө рсететін, ө зіндік бейнесі ретінде тү сінеді. Бренд- атауы, символы жә не сыртқ ы тү рінің ық палымен тұ тынушы сапасында беінген, нарық та танымал сауда маркасы. Қ аз/да брендтің даму дең гейі батыс елдерімен салыстырғ анда тө мен. Оның негізгі себептері- тауарды ө ткізудегі бренд рө лін дұ рыс бағ аламау жә не ө німнің бә секеге қ абілеттілігінің тө менділігі. Отандық тауарлардың ішіндегі атақ ты брендттерді атау ә зірше қ иын болып отыр. Алайда, біздің нарық та Фудмастер, Рахат, Беккер жә не К, Ә сем-ай жә не т. б. компания ө німдерінің сапалы тү рі бар екенің айта кеткен жө н. Бірақ олар ө з ө німінің имиджін кө теруге жеткіліксіз кө ң іл аударады. Кез келген тауар белгісі бренд бола алмайды, ол ү шін тауар нарық та беделге ие болып, ө нім жоғ ары сапасымен тұ тынушының сеніміне кіруі қ ажет. Бренд қ ұ ру ү лкен шығ ынды талап етеді. Оны қ ұ руғ а кө птеген елдерде 20-25 млн. доллар шамасында қ аржы бө лсе, Ресейде орташа есеппен 4-12 млн, ал Отандық Қ ат орталығ ы, Терра инкогнито деп аталатын брендқ а 2 млн-ғ а жуық доллар ақ ша жұ мсады. Қ азіргі заманда нарық та сатып алушылардың санасын жаулап алу ү шін ә йгілі тауар белгілрінің арасында қ атаң кү рес жү ріп жатыр. Осығ ан байланысты отандық ө ндірушілерге тауар белгісі ғ ана емес, сондай-ақ маркетинг жә не жарнама қ ұ ралдарын қ олдана отырып, бренд жасау керек.