15. Түпкі тұтынушының сатып алу туралы шешім қабылдау процесі.

Сатып алу ү дерісі дегеніміз тауарғ а қ ажеттілік қ алыптасып, тауардың тұ тынушығ а қ арай қ озғ алысы. Сатып алу ү дерісі тауар бағ асын тө леуден бұ рын басталып, тауарды сатып алғ аннан кейін де ұ зақ уақ ыт жалғ асады. Ү деріс келесідей сатылардан тұ рады: Бірінші сатыда тұ тынушы қ ажетті орындау мә селесін ұ ғ ынып, оның себептерін, орындау мү мкіндігін зерттеу қ ажет. Мұ нда мына мә селелер шешілуі мү мкін: қ андай қ ажеттілікті қ анағ аттандыру кезекете тұ р, оның пайда болу себептері қ андай, қ андай жә не қ анша тауарлармен орындауғ а болады. Келесі сатысы- ол тауарлар туралы ақ парат іздеп, жинау. Соның негізінде біртекеті тауарлардың ерекешеліктері, сипаттамалары, сатып алу орындары т. б қ асиеттері анық талады. Тұ тынушылар ә р тү рлі ақ парат кө здерін қ олданады: жеке қ олда бар кө здері( ө з отбасы, жолдастары, кө ршілері), коммерциялық кө здері(жарнама, сатушылар), кө пшілік қ олды кө здері(ақ парат тарату қ ұ ралдары), тә жірибе кө здері. Ақ парат кө здері ә ртү рлі болғ андық тан фирмалардың мақ саты мынағ ан тіреледі: қ ай кө здерден тұ тынушылар ақ парат алатынын анық тау; сатып алу кезіндегі ақ парат кө здерінің маң ыздылығ ын бағ алау; Қ ажетті орындау нұ сқ аларын бағ алау сатысында қ ажеті бар тауарлардың баламалары талданып, белгіленеді. Бұ л сатыда тұ тынушылардың іс-ә рекеттерін бағ ыштау қ иынғ а тү седі. Ө йткені кейбір тұ тынушылар тауарды таң дауда бірінші орынғ а оның сапасын қ ояды, басқ алары бағ асына немесе тауар таң басына кө ң іл бө леді. Сондық тан фирмалар тұ тынушылардың тауарды таң дау, бағ алау себептерін анық тау арқ ылы ө з тауарының ұ тымды қ асиеттерін тұ тынушыларғ а дә лелді тү рде кө рсетуі аса маң ызды рө л атқ арады. Тауарды таң дау нұ сқ аларынан кейін тұ тынушылар сатып алу туралы шешім қ абылдайды. Бұ л сатысында сатып алу туралы шешімін қ абылдау ү рдісіне мына факторлар ә сер етеді: сатып алушы ортасының пікірімен, ық палы, бұ л фактор сатып алушының ойын ө згертуі, нығ айтуы мү мкін; кү тпеген жерде қ алыптасқ ан факторлар ә сері;

Сатып алынғ ан тауарғ а тұ тынушының ә серлесуі тауардың қ асиеттеріне, тұ тынушыны толық қ анағ аттандырғ анына немесе қ анағ аттандырмағ анына байланысты. Бұ л сатының қ орытындысына сә йкес сатып алушы келешекте рыноктағ ы ө з ә рекетін белгілейді. Сатып алу ү рдісінің жә не оның сатыларының уақ ыт жағ ынан ұ зақ тығ ы ә рқ алай болуы мү мкін. Ол кө птеген жағ дайларғ а тә уелді.

Тұ тынушы ұ йымдардың сатып алу туралы шешім қ абылдау процесі – ол, яғ ни 4 кезең нен тұ рады: а) кез келген кә сіптік кә сіпорын\ң ө н\к бағ дарламасына сә йкес ө н\с процесіне қ ажетті мат\қ тех\қ ресурстарғ а деген қ ажет\і анық \ы б) мат\қ тех\қ рес\а деген қ ажеттілікті қ анағ аттан\н тауар парам\і анық \ы. (тауар сапасы, бағ асы, қ ұ рамы, ерекшелігі, жарам\қ мерзімі ) в) жабдық таушыларды зерттеу ж\е іздеу кезең дері г) ө ндірістік тауар\ы жабдық таумен айн\н ең тиімді жаб\ы таң дау