СОСЛАНЫ КÆРЦ

СОСЛАНЫ КÆРЦ

Сослан сфæнд кодта Нарты астæу бæрæгдæрæй фæцæрын. Уый тыххæй йæ зæрды ’рæфтыди лæджы сæрдзæрмттæй æмæ рихидзæрмттæй кæрц скæнын. Уыцы хъуыддаг никæй къухы æфтыди.

Сослан-иу лæг амардта, йæ сæры царм-иу ын æд рихитæ растыгъта, афтæмæй æнæхъæн кæрцхор æрæмбырд кодта цæрмттæ. Кæрцхор ын куы сысты, уæд сагъæс кæнын байдыдта, чи мын бахуыйдзæнис мæ кæрц æнæ аиппæй, зæгъгæ.

Иу ран бадтис æртæ чызджы. Сослан уыдонмæ фæхаста йæ кæрцаг хуыйынмæ. Чызджытæ сæрдзæрмттæм æмæ рихидзæрмттæм куы ’ркастысты, уæд дзы чи йæ мадыфсымæры сæрдзарм æмæ рихидзарм базыдта, чи йæхи ’фсымæры, æмæ сагъæс кæнын байдыдтой, цы кæнæм, зæгъгæ.

Гæнæн нал уыди, æмæ загътой Сосланæн, райсом дын скæрддзыстæм дæ кæрц, зæгъгæ. Рацыди Сослан дæр йæ хæдзармæ.

Чызджытæ уæддæр сагъæс, катай кæнынц, ныр цы бакæнæм, зæгъгæ. Уæд сæм æрбафтыди Нарты фыдбылыз гæды Сырдон.

— Цæуыл æнкъард стут? — фæрсы сæ Сырдон.

— Куыд нæ уæм æнкъард?! Сослан нæм æрбахаста лæджы сæрдзæрмттæ æмæ рихидзæрмттæй кæрц хуыинаг. Уыдон та сты нæ мадыфсымæрты æмæ нæхи ’фсымæрты сæрдзæрмттæ æмæ рихидзæрмттæ, — дзуапп ын радтой чызджытæ.

— Скæрдут ын йæ кæрц, — зæгъы сын Сырдон, — бахуыйут ын æй, æрмæст ын æй æнæ тæрттæ ныууадзут. Куы уæм æрбацæуа Сослан, уæд ын æй йæ уæлæ скæнут æмæ-иу ын зæгъут: «Хорз у дæ кæрц, фæлæ ма тæрттæхъаджджын у, æмæ йын куы ’рхæссис Куыцыччы фырт Елтагъаны сæрдзарм, — сызгъæрин æй хонынц, — уæд дæ кæрц æххæст уаид. Уый йыл куы нæ сбада, уæд ыл æндæр сæрдзарм не сфидаудзæн».

Сырдон сын куыд бацамыдта, афтæ бакодтой чызджытæ...

Араст ис Сослан Куыцыччы фырт Елтагъанмæ. Бахæццæ ис æмæ бахъæр кодта дуарæй:

— Куыцыччы фырт Елтагъан, уым нæ дæ?

Елтагъан уый куы фехъуыста, уæд загъта:

— Уый Сосланы хъæр куы у; ацæут æмæ йын зæгъут, ам нæй Елтагъан, зæгъгæ.

Бинонтæй иу рауад æмæ дзуры Сосланмæ:

— Ам нæй Елтагъан.

— Ссарут мын æй, — загъта Сослан, — æнæ ссаргæ йын хос нæй.

Уæд æм Елтагъан йæхæдæг рацыд æмæ йæм дзуры:

— Цы кæныс, Сослан, цы дæ хъæуы? Цæмæн мæ агурыс?

— Сахъолайы уæзæгыл хъулæй ахъазæм, — загъта Сослан. — Кæд мæ ды амбулай, уæд мын мæ сæр ракæн; кæд дæ æз амбулон, уæд та дын æз куыд ракæнон дæ сæр, афтæ.

Цы гæнæн ма уыди Куыцыччы фырт сызгъæринсæрдзарм Елтагъанæн! Сразы ис, æмæ ацыдысты Сахъолайы уæзæгмæ хъулæй хъазынмæ.

Куы бахæццæ сты сæ нысангонд бынатмæ, уæд Сослан дзуры Елтагъанмæ:

— Ауил дæ хъул!

— Ды ’рцыдтæ ардæм быцæу кæнынмæ æмæ ды ауил фыццаг, — загъта Елтагъан.

Сослан ауылдта йæ хъул, æмæ дзы, æртæ боны цы банай кæна лæг, уыйбæрц еуу акалдис, уыцы хъулæй, æмæ ныппырх ис нæмыггай фæйнæрдæм.

— Ацы еуу æруидзын хъæуы! — загъта Сослан.

Ауылдта йæ хъул Куыцыччы фырт Елтагъан дæр: акалди дзы кæрчытæ æд цъиутæ. Уидзын байдыдтой уыдон еуу, æмæ сæ фæйнæ нæмыджы дæр нæ фæци.

— Ныр та ды ауил раздæр дæ хъул! — загъта Сослан.

Ауылдта Елтагъан, æмæ йæ хъулæй бузнаг нæл хуы агæпп ласта.

— Гъе уый-ма æрцахс, кæд лæг дæ, уæд! — дзуры Сосланмæ.

Сослан ауылдта. Æртæ егары агæпп ластой йæ хъулæй; асырдтой егæрттæ бузнаг нæл хуыйы æмæ йæ къабазгай æрбахастой Елтагъаны размæ.

— Цæй, ды та ауил, — загъта Елтагъан.

Ауылдта та йæ хъул Сослан, æмæ Нарты хæдзæрттæ ссыгъдысты.

— Уыдонæн исты хос хъæуы! — дзуры Елтагъанмæ.

— Æз уыдонæн ницыуал зонын; цы кæныс, уый мын бакæн, — загъта Елтагъан.

— Фæкæс-ма мæнмæ, уæдæ! — загъта Сослан, ауылдта та йæ хъул, æмæ стыр къæвда рацыдис æмæ арт бахуыссын кодта.

— Амбылдтай мæ, Сослан. Ракæн мын мæ сæр! — загъта Елтагъан.

— Иу уылд-ма акæн, уыцы бар ма дын дæттын, — загъта йын Сослан. — Кæд ма дæ амбулон, уæд нæ дзырд æххæстгонд æрцæудзæн.

Ауылдта та Елтагъан, æмæ æртæ ’хсинæджы йæ хъулæй атахт.

— Гъе уыдон-ма æрцахс, уæдæ, — дзуры та Сосланмæ.

Сослан дæр та ауылдта йæ хъул: æртæ тугдзых хъæрццыгъайы алиуырдта уымæн дæр йæ хъулæй. Сурын байдыдтой æртæ ’хсинæджы, æрцахстой сæ, Елтагъаны размæ сæ æрхастой æмæ сæ æрбаргæвстой.

— Ралыг мын кæ мæ сæр, Сослан, амбылдтай мæ! — загъта Елтагъан Сосланæн.

— Хорз лæг дæ, Куыцыччы фырт Елтагъан, — загъта Сослан, — æмæ мæ дæ сæр ракæнын нæ фæнды: мæн хъæуы æрмæст йæ царм.

Растыгъта йын йæ сæры царм Сослан æмæ йæ рахаста йемæ, æмæ йын дзы йæ кæрцæн уыцы чызджытæ бахуыдтой тæрттæ.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 181920 21 22 23 Следующая ⇒